Αρχιεπίσκοπος Αναστάσιος: Ο ιεραπόστολος της αγάπης (βίντεο)

Στο webinar που διοργάνωσε το CEMES την Τετάρτη 18 Ιουνίου με θέμα "Αρχιεπίσκοπος Αναστάσιος: ο ιεραπόστολος της αγάπης" μίλησαν οι Θανάσης Παπαθανασίου, Νίκος Τσιρέβελος και Δημήτρης Κεραμιδάς.

Ο Θανάσης Παπαθανασίου τόνισε πως, κατά τον Αναστάσιο, η ιεραποστολή δεν είναι προαιρετική ούτε παράγωγο της Εκκλησίας, αλλά το ίδιο το "είναι" αυτής. Δηλαδή, δεν είναι μία εξωτερική δράση της Εκκλησίας, αλλά ο δομικός πυρήνας της ύπαρξής της. Ο Αναστάσιος τόνιζε ότι η Εκκλησία υπάρχει ως αποστολή, δεν είναι απλώς κάτοχος μιας αποστολής. Αυτό θεμελιώνεται στη βιβλική έννοια "δόξα του Θεού" όπως αυτή φανερώνεται ιστορικά, και στη συνεργασία/συνεργεία του ανθρώπου με τον δρώντα Θεό.

Ο Αναστάσιος απέρριπτε τη διάκριση ανάμεσα σε "αποστελλούσες" και "λαμβάνουσες" εκκλησίες, θεωρώντας πως κάθε εκκλησία είναι ταυτόχρονα αποστέλλουσα και αποστελλόμενη. Σκοπός της ιεραποστολής δεν είναι η αύξηση της ισχύος της, αλλά η διακονία και σωτηρία του κόσμου. Επίσης, αναδεικνύεται η σύνδεση της ιεραποστολής με τη θεία ευχαριστία, την κοινωνική διακονία και τη δομή της εκκλησιαστικής κοινότητας, ενσωματώνοντας συμμετοχικές πρακτικές και τοπικές δράσεις.

Τέλος, ο ομιλητής τόνισε πως ο Αναστάσιος προέβαλε την κοινωνική μαρτυρία όχι ως ακτιβιστική απόκλιση αλλά ως έκφραση του μυστηρίου της Εκκλησίας. Η έννοια της «λειτουργίας μετά τη Λειτουργία» συνοψίζει το όραμα για εκκλησιαστική ζωή που εκτείνεται στην καθημερινότητα ως πράξη απελευθέρωσης, αγάπης και ελπίδας.

O Νίκος Τσιρέβελος στην εισήγησή του εστίασε στις πρακτικές μορφές μετάδοσης του Ευαγγελίου από τον Αρχιεπίσκοπο Αναστάσιο: μέσα από περιοδικά, το κήρυγμα, την εκπαίδευση και το κοινωνικό έργο.

Ο Αρχιεπίσκοπος Αναστάσιος από νεαρή ηλικία ανέδειξε την ιεραποστολή ως την ουσία της Εκκλησίας. Μέσα από το περιοδικό «Πορευθέντες» και αργότερα το «Πάντα τα Έθνη», έθεσε τις βάσεις για την ορθόδοξη ιεραποστολική αφύπνιση και ανέπτυξε μια διαπολιτισμική θεολογία, δίνοντας έμφαση στη σαρκωμένη παρουσία του Χριστού σε κάθε πολιτισμό.

Η πρακτική του δράση φάνηκε έντονα στην Ανατολική Αφρική, με την ίδρυση ναών, σχολείων και τη μετάφραση της θείας λειτουργίας. Ανάλογο έργο επιτελέστηκε στην Αλβανία μετά το 1991, όπου ο Αναστάσιος χρησιμοποίησε την εμπειρία του για την ολοκληρωτική ανασύσταση της τοπικής Εκκλησίας, λαμβάνοντας υπόψη τη θρησκευτική ετερότητα και πολυεθνικότητα της χώρας.

Η διακονία του συνδυάζει το κήρυγμα με απλότητα και γλωσσική ευαισθησία, την εκπαίδευση σε όλα τα επίπεδα, και την καλλιέργεια της «λειτουργίας μετά τη Λειτουργία» – μιας καθημερινής μαρτυρίας αγάπης και κοινωνικής δικαιοσύνης. Στην Αλβανία ίδρυσε πλήθος κοινωνικών και πολιτιστικών θεσμών: σχολεία, πανεπιστήμια, ιατρικά κέντρα, δομές επαγγελματικής κατάρτισης και πολιτιστικά μνημεία.

Κεντρική ιδέα είναι πως η μαρτυρία του Ευαγγελίου είναι πράξη: ζωντανή, ένσαρκη, κοινωνικά εμπλεκόμενη. Ο Αναστάσιος ένωσε τη θεολογία με την πράξη, χτίζοντας μια εκκλησία διακονίας, ειρήνης και σεβασμού. Το έργο του επιβεβαιώνει ότι η ιεραποστολή δεν είναι έργο μόνο του κλήρου, αλλά όλου του σώματος της Εκκλησίας.

Τέλος, ο Δημήτρης Κεραμιδάς ανέφερε πως ο πυρήνας της θεολογίας του Αρχιεπισκόπου Αναστασίου είναι η θέση πως η Εκκλησία "είναι" ιεραποστολή, όχι ότι απλώς "κάνει" ιεραποστολή. Η ιεραποστολική φύση της Εκκλησίας είναι άρρηκτα συνδεμένη με τις υπόλοιπες εκκλησιολογικές ιδιότητες (μία, αγία, καθολική, αποστολική). Ο Αναστάσιος συνδέει την ιεραποστολή με την Τριάδα, αναδεικνύοντάς την ως ένα γεγονός κοινωνίας και συνεργασίας με τον Θεό, προεκτείνοντας έτσι τη θεολογία της missio Dei, όπου ο Θεός είναι ο πρωταγωνιστής της ιεραποστολής.

Η ολιστικότητα της ιεραποστολής περιλαμβάνει τον αγιασμό της δημιουργίας, την ανακεφαλαίωση εν Χριστώ, την ένταξη όλου του κόσμου στο σώμα της Εκκλησίας και τον εσχατολογικό στόχο της Βασιλείας.

Ο Γιαννουλάτος εναντιώθηκε στον εκκλησιαστικό επεκτατισμό ή προσηλυτισμό και προέκρινε τη χρήση του όρου «μαρτυρία» αντί του παραδοσιακού «mission». Η μαρτυρία είναι ένας βιβλικός, ειρηνικός, και βαθιά θεολογικός όρος, που εστιάζει στη θυσιαστική προσφορά του χριστιανού (μαρτύριο) κι όχι στην εξουσία.

Κεντρικό επίσης είναι το ζήτημα της χριστιανικής ενότητας. Η διαίρεση των χριστιανών. Ο Γιαννουλάτος διέκρινε μεταξύ κοινής ορθόδοξης μαρτυρίας (διορθόδοξη συνεργασία) και κοινής χριστιανικής μαρτυρίας (οικουμενική συνεργασία).

Η κοινή μαρτυρία δεν σημαίνει μυστηριακή κοινωνία ούτε δογματική ταύτιση, αλλά πράξη ενότητας εν μέσω της διαφορετικότητας, με σκοπό την καλύτερη μαρτυρία του Ευαγγελίου στον σύγχρονο κόσμο.