1.5 Η έννοια του προσώπου στη θεολογία της Ορθόδοξης χριστιανικής παράδοσης

 "ἐποίησέν τε ἐξ ἑνὸς πᾶν ἔθνος ἀνθρώπων κατοικεῖν ἐπὶ παντὸς προσώπου τῆς γῆς" 

(Πρ. Απ. 17, 26)

Εισαγωγή

Σε προηγούμενες αναρτήσεις μας γνωρίσαμε ότι η αληθινή εν Χριστώ ζωή φανερώνεται στο πρόσωπο των αγίων ανδρών και γυναικών. Ο δρόμος για την αγιοσύνη αποτελεί πορεία δύσκολη. Σε αυτή την πορεία χρειάζεται αγώνας δυνατός. Και ο κάθε αγώνας εξαρτάται από τις προσωπικές επιλογές μας. 

Ωστόσο, ποιοι παράγοντες επηρεάζουν τις προσωπικές επιλογές;

Στη χριστιανική θεολογία πως εκφράζεται το άνοιγμα προς τον άλλον;

Οι θεολογικές αναφορές είναι χρήσιμες για τις καθημερινές μας σχέσεις;

Εν τέλει, πως μπορεί να είναι ενωμένοι άνθρωποι της καθημερινής ζωής, οι οποίοι ανήκουν σε διαφορετικές ταυτότητες, χρησιμοποιούν διαφορετικές γλώσσες, εντάσσονται σε διαφορετικές εθνικές ομάδες, κοινωνίες, πολιτισμούς;

  Το θέμα της ταυτότητας θα μας απασχολήσει στη σημερινή ανάρτηση και θα προσπαθήσουμε να το διερευνήσουμε με βάση τις χριστιανικές θεολογικές προϋποθέσεις.

1. Χαρίσματα που έχουν οι μαθητές/ μαθήτριες ως μοναδικές και ανεπανάληπτες προσωπικότητες.

 Στο τετράδιο σας γράψτε ένα πράγμα για τον εαυτό σας που σας αρέσει, όπως χαρίσματα, δεξιότητες, επιτεύγματα. Σε μια διπλανή στήλη περιγράψτε κάτι που επιθυμείτε να αλλάξετε.

Υπάρχουν κοινά στοιχεία μεταξύ σας;

Έχετε όλα τα ίδια χαρίσματα;

Επιθυμείτε όλοι να αλλάξετε το ίδιο πράγμα;

Τελικά αν και όλοι μας είμαστε άνθρωποι, ωστόσο διαφέρουμε μεταξύ μας σε πολλά στοιχεία -είτε θετικά είτε αρνητικά- του χαρακτήρα μας.

2. Η έννοια του προσώπου στη χριστιανική θεολογία και ανθρωπολογία.

 Στον Χριστιανισμό η ιδιαιτερότητα και κάθε ανθρώπου δηλώνεται με τον όρο "πρόσωπο". 

Τι σημαίνει αυτός ο όρος θεολογικά; Μήπως έχει κάποια ιδιαίτερα χαρακτηριστικά;

   Η κάθε ομάδα διαβάζει τα κείμενα του βιβλίου και υποδύεται μια ομάδα "λεξικογράφων"

          Τι είναι "πρόσωπο";

   Αναζητάμε λέξεις κλειδιά και στη συνέχεια προσπαθούμε να καταγράψουμε τον ορισμό της λέξης  "πρόσωπο" με τη θεολογική (ορθόδοξη) σημασία του.

   Πάμε τώρα να διαβάσουμε την ετυμολογία της από λεξικό του Μπαμπινιώτης (2002) και να κάνουμε τις συγκρίσεις μας.

Δείτε κι αυτό το ηλεκτρονικό λεξικό για τη λέξη "πρόσωπο"

Τι σημαίνει τελικά "πρόσωπο" στην Ορθόδοξη χριστιανική θεολογία;

3. Το άνοιγμα του προσώπου προς τον άλλον. Ο ρόλος της θρησκευτικής ταυτότητας/ιδιοπροσωπίας.

Όμως ποια είναι η δυναμική του προσώπου σήμερα και σε τι διαφέρει η λέξη πρόσωπο από το προσωπείο;

 Για να κατανοήσουμε τη δυναμική του προσώπου σήμερα, θα διαβάσουμε τη φράση του Θ. Ν. Παπαθανασίου «Ο άνθρωπος είναι νησί. Πελάγη ολόκληρα βρίσκονται ανάμεσα στον καθένα μας και στους άλλους [...] Η συνάντηση με τον άλλο: έξοδος από τον εαυτό. Απειλή η ευκαιρία;». 

Με αφορμή τον ορισμό της λέξης πρόσωπο και όσα έχουμε επισημάνει για το θέμα μας, θα προσπαθήσουμε να απαντήσουμε τα παρακάτω ερωτήματα, αφού πρώτα τα συζητήσετε ανά δύο.

   Πόσο σημαντικός είναι ο άλλος για την ταυτότητά μου; 

   Τι μπορεί να διακινδυνεύσει κάποιος/κάποια με το άνοιγμα προς τον άλλο; 

  Η θρησκεία αποτελεί στοιχείο της ιδιοπροσωπίας/ταυτότητας ενός ανθρώπου;

Εναλλακτική πρόταση:

Τι βλέπεις;

Τι σκέφτεσαι γι'  αυτό που βλέπεις;

Τι θα ήθελες να ρωτήσεις;

Ποια είναι τα κοινά σημεία και ποιες οι διαφορές ανάμεσα στην πρώτη και τις επόμενες δύο εικόνες;

4. Οι προσωπικότητες ως σύνολο ιδιαίτερων ψυχολογικών και πνευματικών χαρακτηριστικών στην Ορθόδοξη παράδοση

Σιγά σιγά στο τέλος των αναζητήσεών μας.

Διαβάζουμε τα κείμενα στη σελίδα 39 του βιβλίου.

Έπειτα ακούμε το τραγούδι και παρακολουθούμε το βίντεο των Ηνωμένων Εθνών, United 7 Billion Actions. 

Στη συνέχεια, ακούμε το κοντάκιο της εορτής της Πεντηκοστής.

Κείμενο Ότε καταβάς τας γλώσσας συνέχεε, διεμέριζεν έθνη ο Ύψιστος· ότε του πυρός τας γλώσσας διένειμεν, εις ενότητα πάντας εκάλεσε, και συμφώνως δοξάζομεν το πανάγιον Πνεύμα.

Μετάφραση* Όταν κατέβηκε ο Ύψιστος και σύγχυσε τις ανθρώπινες γλώσσες, διαχώρισε τους ανθρώπους σε έθνη. Όταν όμως μοίρασε τις πύρινες γλώσσες, όλους τους κάλεσε σε ενότητα. Έτσι λοιπόν δοξάζουμε όλοι μαζί το πανάγιο Πνεύμα.

Τι ακούσατε στο κάθε βίντεο;

Τι σκέφτεστε για το θέμα των στίχων;

Τι θα θέλατε να ρωτήσετε; 

Ποια είναι τελικά η ταυτότητα των χριστιανών;

Επίλογος

Η ταυτότητά μας είναι είναι η κοινή μας φύση και ο κοινός προορισμός που δίνει ο Θεός με σκοπό ο άνθρωπος να χρησιμοποιήσει τη λογική και την ελευθερία του και να μεταμορφώσει το οικείο του περιβάλλον, ώστε να γίνει αθάνατος. Δηλαδή ένας μικρός θεός.

Όμως, ό άνθρωπος δε βιώνει αυτό το ταξίδι αόριστα και τυφλά. Οδηγός του είναι ο ίδιος ο Χριστός. Ο Υιός του Θεού έγινε ολότελα άνθρωπος. Βίωσε τις χαρές και τις λύπες της καθημερινής ανθρώπινης ζωής. Στο Σταυρό απάνω άπλωσε τα χέρια και αγκάλιασε το διαφορετικό, τον κόσμο όλο.Με την ανάστασή Του κατάργησε το θάνατο, ανοίγοντας το δρόμο για να τού μοιάσει κάθε άνθρωπος βιώνοντας την νίκη του κακού στη κοινωνία και νικώντας το θάνατο στη συντέλεια του αιώνος τούτου.

Η Εκκλησία με τον τρόπο ζωή που κομίζει διατρανώνει τη νίκη του θανάτου!

Τι είναι όμως Εκκλησία;

Αυτό θα είναι το θέμα μας σε μια επόμενη ανάρτηση!