1.1 Αναζήτηση του Θεού - Α΄ Λυκείου

"Ὁ θεὸς ἀγάπη ἐστίν" (Α΄Ιω. 4, 16) 

Αντί εισαγωγής κάποια ερωτήματα

Η σημερινή μας πρώτη αναζήτηση στα Θρησκευτικά του Λυκείου, έχει να κάνει περισσότερο με προβληματισμούς και με μια κατάθεση των εμπειριών μας, παρά με διαπιστώσεις. Γι΄ αυτό άλλωστε κυριαρχούν τα ερωτήματα. Οι απαντήσεις είναι δικές σας και δεν υπάρχει σωστό ή λάθος. 

Το λοιπόν, καλώςς ήρθατε στο Λύκειο!

Ξεκινάμε τις θρησκευτικές μας αναζητήσεις και καλή μας χρονιά!

Μερικά πρώτα ερωτήματα για έναν προβληματισμό.

Υπάρχει Θεός;

Αν υπάρχει Θεός, που μπορώ να τον ψάξω και να τον συναντήσω; 

Μήπως ο Θεός δεν υπάρχει και είναι δημιούργημα της ανάγκης και της φαντασίας του ανθρώπου για να πιστέψει σε μια ανώτερη δύναμη;

Πότε συνήθως αισθάνομαι την ανάγκη για να ψάξω για τον Θεό;

Ποιος θεός είναι αληθινός ανάμεσα στους θεούς που διακηρύσσουν οι διάφορες θρησκείες του κόσμου;

Πως μπορούν να χαρακτηριστούν οι άνθρωποι ανάλογα με τη στάση - πίστη - αναζήτησή τους απέναντι στο Θεό;

1. Έκφραση εμπειρίας για την αναζήτηση του Θεού.

Με ποιους τρόπους μπορούν να εκφράσουν οι άνθρωποι την αναζήτηση του Θεού;

Ας ακούσουμε το παρακάτω τραγούδι του Αλκίνοοου Ιωαννίδη, του οποίου οι στίχοι βασίζονται στο βιβλίο του ανώνυμου συγγραφέα "Ο προσκυνητής".

Τώρα, αφού συμπληρώσουμε τα κενά των στίχων με τις λέξεις που λείπουν, ας προσπαθήσουμε να απαντήσουμε στις παρακάτω ερωτήσεις.  

1) Τι αναζητά ο προσκυνητής; 

2) Πώς τα αναζητά, με ποιο τρόπο; 

3) Τι είναι η ζωή για τον προσκυνητή; Τι είναι αυτό που της δίνει νόημα;

Σχετικά με την αναζήτηση ως ταξίδι ζωής βλ. την "Ιθάκη" του Κ. Καβάφη σε μορφή κόμιξ ΕΔΩ .

2. Θεμελιώδη υπαρξιακά ερωτήματα και η απάντηση της θρησκείας. Διαπίστωση της καθολικότητας του θρησκευτικού φαινομένου.

Η αναζήτηση του Θεού μπορεί να εκφραστεί με διάφορους τρόπους, όπως είναι η ποίηση, το τραγούδι, η ζωγραφική, η λογοτεχνία, η προσευχή και κυρίως οι καθημερινές σχέσεις των ανθρώπων που εκφράζουν την αγάπη!

Όλη αυτή η αναζήτηση συνδέεται με την ίδια τη ζωή του ανθρώπου. Όλοι οι άνθρωποι έχουν κάποια υπαρξιακά ερωτήματα,, τα οποία αναφέρονται στη ζωή τους. Ακόμη κι εκείνοι που έχουν απορρίψει την ύπαρξη του Θεού.

Όλοι μας διερωτώμαστε: Τι είναι ζωή; Ποιοί είμαστε; Ποιος είναι ο σκοπός μας; Υπάρχει κάποια Ανώτερη δύναμη που ενδιαφέρεται για τους ανθρώπους; 

Στις αναζητήσεις μας αυτές θα μας βοηθήσουν οι φωτογραφίες του Φ.Μ. ή οι ακόλουθες.

Η κάθε ομάδα, αφού παρατηρήσει τις παρακάτω φωτογραφίες, ας προσπαθήσει να απαντήσει στα ακόλουθα ερωτήματα:
Τι βλέπετε στις παρακάτω φωτογραφίες;
Γιατί αυτοί οι άνθρωποι προσεύχονται;

Αν είχατε τι δυνατότητα, τι θα θέλατε να τους ρωτήσετε;

Μπορούμε σε μερικές φωτογραφίες να αναγνωρίσουμε σε ποια θρησκεία ανήκουν; 

3. Η ανάπτυξη της θρησκευτικότητας. Τύποι θρησκευτικότητας

Η αναζήτηση και η έκφραση της πίστης και της λατρείας σε έναν ή περισσότερους θεούς είναι πανανθρώπινο φαινόμενο, όπως παρατηρήσατε. Οι άνθρωποι, άντρες, γυναίκες, παιδιά, κάθε κοινωνικής τάξης, χώρας, εποχής και για οποιαδήποτε αφορμή προσεύχονται για τους  ιδιαίτερους  λόγους τους. Αν το καλοσκεφτούμε, ομάδες ανθρώπωνπου προσεύχονται στον ίδιο Θεό, ανήκουν σε γενικές γραμμές στην ίδια θρησκεία;

Από που όμως ξεκινά η ανάγκη για την πίστη σε έναν θεό; 

Τι είναι η θρησκεία;

Και τι η θρησκευτικότητα;

Πως ξεκινά η θρησκευτική εμπειρία;

Ποιες είναι οι αντιλήψεις των ανθρώπων για το Θεό και το Ιερό;

Ποια είναι τα κίνητρα της πίστης;

Πριν απαντήσουμε σε αυτά τα ερωτήματα, ας παρακολουθήσουμε ένα εισαγωγικό βίντεο για την εξέλιξη της θρησκείας αλλά και τις διάφορες υρησκευτικές παραδόσεις.

Στη συνέχεια, ας προσπαθήσουμε να αναζητήσουμε τις απαντήσεις των παραπάνω ερωτημάτων στα κείμενα του Φ.Μ. και η κάθε ομάδα ας τοποθετηθεί στο υλικό που επεξεργάστηκε, δίνοντας γραπτά τις απαντήσεις της.

4. Τεκμηρίωση προσωπικής στάσης σε υπαρξιακά ερωτήματα με χρήση επιχειρημάτων και κατάλληλης θρησκευτικής ορολογίας

Η θρησκεία είναι πανανθρώπινο φαινόμενο και η έκφραση της θρησκευτικότητας ορμέμφυτη (τι θα πεί αυτό;;;). Βέβαια, η αρχή αυτής της αναζήτησης ξεκινά με τη μετοχή της ύπαρξης στο δέος ενώπιον του Θεού και έχει ποικίλες εκφάνσεις. Κατά ανάλογο τρόπο, διαφέρουν τα κίνητρα της πίστης και ακόμη πιο πολύ οι αντιλήψεις για το ιερό.

Ωστόσο, εμείς έχουμε να πούμε ή να γράψουμε κάτι για την αναζήτηση του Θεού;

Θεωρώ ότι και αυτοί οι άνθρωποι που δε δέχονται την ύπαρξη του Θεού (άθεοι) ή τον αναζητούν δίχως να αποδέχονται κάποια συγκεκριμένη θρησκευτική πίστη (αγνωστικιστές), έχουν κάνει ή ακόμη καλύτερα κάνουν αυτό το ταξίδι της αναζήτησης του Θεού.

Με αφορμή τα κείμενα του Φ.Μ. για την προσωπική αναζήτηση και τις θρησκευτικές εμπειρίες, ο καθένας/η κάθεμία ας γράψει μία σελίδα στο προσωπικό «ημερολόγιο» ή μια επιστολή σε ένα φίλο/μία φίλη, εκφράζοντας την προσωπική του/της στάση ή εμπειρία κατά την αναζήτηση του Θεού.

Αντί επιλόγου

Λίγες σκέψεις με αφορμή τα όσα είπατε. Όλοι οι άνθρωποι αναζητούν τον Θεό. Ακόμη κι εκείνοι που τον απορρίπτουν. Η αναζήτηση του Θεού είναι μια βαθειά υπαρξιακή ανάγκη, που είναι έμφυτη στον άνθρωπο (ορμέμφυτη). 

Οι άνθρωποι που πιστεύουν σε κάποιον Θεό ονομάζονται "πιστοί", εκείνοι που δεν πιστεύουν λέγονται "άθεοι" και εκείνοι που δέχονται την ύπαρξη του Θεού αλλά δεν τον προσωποποιούν ονομάζονται "αγνωστικιστές".
Στον Χριστιανισμό, η πίστη στον Θεό δεν είναι τίποτα άλλο παρά μια διαρκής αναζήτηση. Όπως αναφέρει ο άγιος Γρηγόριος Νύσσης η εύρεση του Θεού δεν είναι τίποτα άλλο πέρα από τη διαρκή αναζήτησή Του, η οποία δεν τελείωνει ποτέ:

"Η εύρεσις (του Θεού) εστίν αυτό το αεί ζητείν, ου γάρ άλλο εστί το ζητείν και άλλο το ευρίσκειν [...] Και τούτο εστίν όντως ιδείν τον Θεόν, το μηδέποτε της επιθυμίας κόρον ευρείν, αλλά χρή πάντοτε βλέποντα, δι’ ών εστί δυνατόν οράν, προς την του πλέον ιδείν επιθυμίαν εκκαίεσθαι" (Περί του βίου Μωϋσέως, Jaeger, Gregorii Nysseni Opera, τ. VII, Ι, Leiden, σελ. 116)!

Στον Χριστιανισμό ο Θεός βιώνεται στην καθημερινή ζωή ως έρωτας και αγάπη! 

Ο έρωτας και η αγάπη δεν τελειώνουν ποτέ!

Επομένως, είναι μια δυναμική και ασταμάτητη προσπάθεια σε ολόκληρη την ανθρώπινη ζωή και έχει άμεση σχέση με την αυτογνωσία! Πως άραγε θα αγαπήσουμε και θα προσφέρουμε την αγάπη μας, αν δε γνωρίζουμε ποιοι είμαστε;

Αυτό όμως το θέμα θα το ερευνήσουμε στην επόμενη συνάντησή μας.

Δείτε και την περσινή και αρκετά διαφορετική ανάρτησή μας, πατώντας ΕΔΩ