3.1 Πολίτης - Β΄ Λυκείου (2017-18)

"Θα γνωρίσετε την αλήθεια, 

και η αλήθεια θα σας ελευθερώσει"

(Ιω. 8,32)

Εισαγωγή

Με την ανάρτηση αυτή ξεκινάμε τις αναζητήσεις στη θ.ε. "Κοινωνία". Τα θέματα που θα εξετάσουμε είναι η στάση της θρησκείας και ειδικά του Χριστιανισμού απέναντι στα στερεότυπα, οι θρησκευτικές αντιλήψεις για την πολυπολιτισμικότητα και το διάλογο και τέλος το φαινόμενο της εκκοσμίκευσης και τις διαστάσεις του στον σύγχρονο κόσμο.
Στην ανάρτηση αυτή θα ασχοληθούμε με την έννοια του "πολίτη". Πιο συγκεκριμένα αναζητούμε τις θέσεις του Χριστιανισμού για την πολιτική και την εξουσία,  εξετάζουμε την επίδραση των χριστιανικών πεποιθήσεων στην ιδιότητα του πολίτη και τέλος θα προσπαθήσουμε να εντοπίσουμε και να αξιολογήσουμε όλα αυτά καθώς και τον ρόλο του χριστιανού στον δημόσιο χώρο.

1. Στοιχεία που συνθέτουν την έννοια του πολίτη

Τι σημαίνει η λέξη πολίτης; Τι είναι η πολιτική; Η πολιτική ανήκει αποκλειστικά στα πολιτικά κόμματα; Ηπεριγραφή του παρακάτω πίνακα του Ραφαήλ μπορεί να μας βοηθήσει να κατανοήσουμε ορισμένα χαρακτηριστικά της έννοιας "πολιτική.

2. Ο ρόλος του πιστού και της θρησκείας στο δημόσιο χώρο.

Ο πολίτης μετέχει στα κοινά και επηρεάζει -τουλάχιστον θεωρητικά- τις αποφάσεις ενός συνόλου.

Ποιος όμως είναι ο ρόλος του πιστού και τη θρησκείας στο δημόσιο χώρο; 
Διαβάζουμε το μικρό απόσπασμα του καθ. Ιω. Κονιδάρη. Τι προβληματισμούς σας δημιουργεί;

Για παράδειγμα:

Μπορούν οι χριστιανοί να συμμετέχουν στον πολιτικό βίο;

Η Εκκλησία πρέπει να έχει πολιτικές θέσεις και δράσεις; Αν ναι, ποια είναι τα όρια; Η Εκκλησία μπορεί να ταυτίζεται με συγκεκριμένο πολιτικό σχηματισμό ή ιδεολογία (για παράδειγμα στη Γερμανία υπάρχει το κόμμα των "Χριστιανοδημοκρατών".

Μπορεί ένας πολιτικός σχηματισμός να χρησιμοποιεί την Εκκλησία για  ψηφοθηρικούς σκοπούς;

3. Χριστιανικές αρχές και αξίες σχετικά με την εξουσία

Πολλές και ενδιαφέρουσες οι προσεγγίσεις. Ας προσπαθήσουμε όμως να ανακαλύψουμε με τη βοήθεια του Ευαγγελίου και της τέχνης, τις χριστινιακές αντιλήψεις σχετικά με την εξουσία.
Διαβάζουμε το παρακάτω απόσπασμα και στη συνέχεια παρατηρούμε για 1΄ τον πίνακα του F.M. Brown με τίτλο Ο Χριστός πλένει τα πόδια του Πέτρου και απαντούμε στις ερωτήσεις του φύλλου εργασίας.

«Σηκώνεται (ενν. ο Ιησούς), λοιπόν, από το τραπέζι που δειπνούσαν, βγάζει το ιμάτιό του, παίρνει μια πετσέτα και τη ζώνεται· 5 έπειτα βάζει νερό στη λεκάνη κι αρχίζει να πλένει τα πόδια των μαθητών και να τα σκουπίζει με την πετσέτα που είχε ζωστεί. 6 Φτάνει λοιπόν και στο Σίμωνα Πέτρο· αυτός του λέει: «Εσύ, Κύριε, θα μου πλύνεις τα πόδια;». 7 «Αυτό που κάνω εγώ», του αποκρίθηκε ο Ιησούς, «εσύ δεν το καταλαβαίνεις τώρα· θα το καταλάβεις όμως αργότερα». 8 Του λέει ο Πέτρος: «Ποτέ δε θα σ’ αφήσω να μου πλύνεις τα πόδια». «Αν δεν σε πλύνω», του αποκρίθηκε ο Ιησούς, «δεν έχεις θέση κοντά μου». 9 Του λέει τότε ο Σίμων Πέτρος: «Αν είναι έτσι, Κύριε, όχι μόνο τα πόδια να μου πλύνεις αλλά και τα χέρια και το κεφάλι». […] 12 Όταν τους έπλυνε τα πόδια, φόρεσε το ιμάτιό του, πήρε πάλι τη θέση του στο τραπέζι και τους είπε: «Καταλαβαίνετε τι έκανα σ’ εσάς; 13 Εσείς με φωνάζετε “Διδάσκαλε” και “Κύριε”, και σωστά το λέτε, γιατί είμαι. 14 Αν, λοιπόν, εγώ ο Κύριος κι ο Διδάσκαλος σας έπλυνα τα πόδια, έχετε κι εσείς την υποχρέωση να πλένετε ο ένας τα πόδια του άλλου. 15 Σας έδωσα το παράδειγμα, για να κάνετε κι εσείς όπως έκανα εγώ. 16 Η αλήθεια είναι πως δεν υπάρχει δούλος ανώτερος από τον κύριό του, ούτε απεσταλμένος ανώτερος από κείνον που τον έστειλε. 17 Εάν τα μάθατε αυτά, θα είστε μακάριοι αν τα εφαρμόζετε κιόλας».  (Ιω. 13, 4-9 και 12-17).

 -Τι γνωρίζετε σχετικά με αυτό το θέμα;
 -Ποια ερωτήματα ή αμφιβολίες έχετε;
 -Τι θα θέλατε να εξερευνήσετε ή να επεκτείνετε στην έρευνά σας;

Ο Ιησούς Χριστός φανέρωσε τη δύναμη της εξουσίας Του, τη διακονία! Ο διδάσκαλος πλένει τα πόδια των μαθητών Του και καλεί τους ανά τους αιώνες μαθητές και μαθήτριες Του να ακολουθήσουν το παράδειγμά Του! Τι άραγε να σημαίνει αυτό;  Οι σημερινοί χριστιανοί ακολουθούν το παράδειγμά Του;
Ο προβληματισμός μας στο θέμα αυτό θα συνεχιστεί με τη βοήθεια του παρακάτω πίνακα του A. P. Esquivel με τίτλο Οι φτωχοί, και αμέσως μετά θα ξεκινήσουμε τις ιστορικές αναζητήσεις μας και θα προσπαθήσουμε να απαντήσουμε σε όλα τα ερωτήματα που θέσατε.

-Τι βλέπετε;

-Τι σας κάνει να σκέφτεστε αυτό το έργο;

-Τι θα θέλατε να ρωτήσετε για το θέμα;

Εναλλακτικά: 

4. Η ευθύνη και ο αγώνας του χριστιανού για τη μεταμόρφωση του κόσμου

Στη συνέχεια θα μελετήσουμε σε ομάδες τα κείμενα του Φ.Ε. Σεποιες από τις ερωτήσεις που θέσατε απαντούν;

Ας ξεκινήσουμε μια πληρέστερη αναζήτηση για τη θέση των χριστιανών απέναντι στις σύγχρονεις προκλήσεις και την ευθύνη τους για μεταμόρφωση του κόσμου. 

Ποια είναι τα ιστορικά παραδείγματα και με ποιον τρόπο αγωνίσθηκαν οι χριστιανοί για να μαρτυρήσουν τον Καινούριο Κόσμο του Θεού (Βασιλεία του Θεού) στην οικουμένη;

Σήμερα όμως τι συμβαίνει; Έχουμε στην Ελλάδα ανάλογα παραδείγματα;

5. Αξιολογικές κρίσεις για την ευθύνη του χριστιανού ως πολίτη του κόσμου

Για την τελευταία μας αναζήτηση, ας διαβάσουμε την ακόλουθη πραγματική ιστορία.

"Τον Φεβρουάριο του 1973 ξέσπασε η εξέγερση των φοιτητών της Νομικής του Πανεπιστημίου Αθηνών κατά της Δικτατορίας. Τα γεγονότα παρακολουθεί ο Επίσκοπος Ανδρούσης και καθηγητής της Θεολογικής Σχολής των Αθηνών Αναστάσιος Γιαννουλάτος (νυν Αρχιεπίσκοπος Τιράνων και πάσης Αλβανίας). Ο Επίσκοπος Αναστάσιος μιμούμενος το παράδειγμα του Χριστού, αποφασίζει να συμπαρασταθεί στους διωκόμενους. Δίχως δισταγμό και φόβο για τις συνέπειες των πράξεών του, παίρνει τρόφιμα και φάρμακα και κρυφά τα προσφέρει στους φοιτητές. Στη συνέχεια, σκεπάζει με τα ράσα του τους κτυπημένους φοιτητές στην οδό Ακαδημίας.

Δύο μαθητές/μαθήτριες αναλαμβάνουν τον ρόλο του Επισκόπου Ανδρούσης Αναστασίου και οι υπόλοιποι προετοιμάζουν και υποβάλλουν ερωτήσεις σχετικά με τα κίνητρα, την αίσθηση ευθύνης, τους φόβους, τις δυσκολίες αλλά και τις προσωπικές χαρές των συγκεκριμένων πράξεων του. 

Τι θα ρωτούσατε τον Επίσκοπο Ανδρούσης και νυν Αρχιεπίσκοπο Αλβανίας Αναστάσιο (Γιαννουλάτο) για αυτό το γεγονός;

Μετά από όλα αυτά, έχει μείνει αναπάντητο το καίριο ερώτημα. Πως αξιολογείται η ευθύνη του χριστιανού ως πολίτη του κόσμου; 
Μετά από όλα αυτά τι πιστεύετε;

Επίλογος

Κλείνοντας αυτή την ανάρτηση-πορεία μαθήματος σκέφτομαι διαρκώς τα λόγια από την "Προς Διόγνητον" επιστολή: "Οι χριστιανοί ζούνε στη γη αλλά στον ουρανό πολιτεύονται". Τελικά μήπως η πορεία προς τον ουρανό σχετίζεται με τη μαρτυρία του Χριστού και τον αγώνα στη γη;

Κι ίσως σε μερικές περιπτώσεις απαιτείται οι χριστιανοί να μη εξυπηρετούν κομματικές ή ιδεολογικές ιδιοτέλειες και συμφέροντα. Ωστόσο σε πολλές περιπτώσεις αποτελεί εκ των ουκ άνευ η φανέρωση της αλήθειας ότι "είναι το χαρισματικό αλάτι" που δημιουργεί πολιτισμό και αγωνίζεται για την κοινωνική και εγκόσμια ειρήνη και πολλές φορές με τρόπο αυτοθυσιαστικό.

Απέναντι στα διάφορα στερεότυπα που κυριαρχούν στην κοινωνία λόγω της εν φθορά ανθρώπινης φύσης, ποια είναι η θέση των μελών των θρησκειών και ειδικά των χριστιανών;

Αυτό όμως είναι ένα θέμα που θα μας απασχολήσει στην επόμενη ανάρτησή μας.

Για να δείτε μια παλιότερη και σχετική επί του θέματος ανάρτησή μας Πατήστε εδώ