1.4 Λύτρωση - Β΄ Λυκείου (2017-18)

"ἔσχατος ἐχθρὸς καταργεῖται ὁ θάνατος" 

(Α΄ Κορ. 15, 26)

Εισαγωγή

Στο θρησκευτικό βίωμα εκφράζεται η σχέση των πιστών με το Ιερό. Η σχέση αυτή αποτελεί μια πορεία που ξεκινά από την καθημερινή ζωή και μπορεί να επεκτείνεται (ανάλογα με τη θρησκεία) και μετά το θάνατο. 

Ο πιστός/η πιστή αυτό που επιζητά είναι η σωτηρία και η λύτρωση. Όμως, τι σημαίνουν αυτές οι δύο λέξεις στον θρησκευτικό κόσμο;

Από τι μπορεί να λυτρώσει ή να σώσει τον άνθρωπο η σχέση με το Ιερό;

Αυτή η σωτηρία αναφέρεται στο παρόν ή έχει εσχατολογικές προσδοκίες (τι θα πει αυτό;);

Η σωτηρία που επαγγέλλονται οι θρησκείες είναι η ίδια σε όλες;

Από τι λυτρώνει τον άνθρωπο η σχέση με τον Χριστό και την Εκκλησία που ίδρυσε;

1. Η λύτρωση στη θρησκεία και στην καθημερινή ζωή. 

Τη σημερινή έρευνά μας θα την ξεκινήσουμε με την αναζήτηση της σημασίας της λέξης "λύτρωση".
Πότε χρησιμοποιούμε τη λέξη "λύτρωση" στην καθημερινή ζωή;

Τι σημαίνει ο όρος (όχι με το θρησκευτικό νόημά του);

Για να κατανοήσουμε κάποιες πλευρές της λέξης αυτής, ας ταξιδέψουμε στη Βραζιλία κι ας παρατηρήσουμε την παρακάτω φωτογραφία από το Ρίο ντε Τζανέιρο (η φωτογραφία δεν είναι μοντάζ).

Τι βλέπετε;

Τι σκέφτεστε γι'  αυτό που βλέπετε;

Τι θα θέλατε να ρωτήσετε σχετικά με το θέμα της εικόνας;

Τώρα, προσέξουμε την εικόνα με τον "Χριστό Λυτρωτή" από τον ίδιο τόπο που υπάρχει στο Φ.Μ.

Τι σκέφτεστε;

Ποια ερωτήματα έχετε;

Τι θα θέλατε να εξερευνήσετε σχετικά με το θέμα;

Εν τέλει, τι μπορεί να σημαίνει "Χριστός ο Λυτρωτής" ή η λύτρωση γι' αυτή την πόλη αλλά και για τον κόσμο όλο;

Για τη σημασία των λέξεων "λύτρα" και "λυτρώνω" βλέπουμε στον Φ.Μ., το αντίστοιχο λήμμα από το Λεξικό της Νέας Ελληνικής Γλώσσας. 

2. Προσεγγίσεις του Χριστιανισμού και άλλων θρησκευτικών παραδόσεων για τη λύτρωση και συσχέτισή τους με τις προσδοκίες των ανθρώπων στην καθημερινή τους ζωή.

Η λύτρωση ως προσωρινή ή οριστική απαλλαγή από κάποια καταπίεση ή απειλή ή κακό είναι ζητούμενο, όχι μόνο στο Ρίο ντε Τζανέιρο αλλά και σε κάθε γωνιά στον σύγχρονο κόσμο. Δυστυχώς, η εκμετάλλευση του ανθρώπου και η περαιτέρω εξαθλίωση των φτωχών και όσων άλλων ανθρώπων βρίσκονται σε απόγνωση, προσδιορίζει πάντα και παντού την αναγκαιότητα της λύτρωσης.

Τι σημαίνει όμως λύτρωση στον θρησκευτικό κόσμο;

Το ερώτημα αυτό θα το απαντήσουμε μέσα από ένα απόσπασμα του βιβλίου του Ν. Καζαντζάκη με τίτλο Αναφορά στον Γκρέκο.

Οι παρακάτω  ερωτήσεις πιστεύω ότι θα μας βοηθήσουν στην αναζήτησή μας.

Γιατί η ελπίδα και ο φόβος δεν οδηγούν στη λύτρωση σύμφωνα με το κείμενο; 

Ποια είναι η αληθινή λύτρωση; 

Πως μπορεί ο άνθρωπος να κατορθώσει/κατακτήσει την αληθινή λύτρωση;

Εσείς τι άλλο θα θέλατε να ρωτήσετε;

3. Θρησκευτικές αντιλήψεις για το θέμα της λύτρωσης.

"Σωτηρία θα πει να λυτρωθείς απ'  όλους τους σωτήρες"! Πόσοι και πόσοι σωτήρες στο πέρασμα των αιώνων αντί για την προσωπική θυσία και την ελευθερία από κάθε κακό δεν πρόσφεραν απλόχερα την υποταγή και την υποδούλωση στους ακόλουθούς τους.

Σήμερα, υπάρχουν Μεσσίες και Σωτήρες; Από τι μπορούν να λυτρώσουν τον άνθρωπο; 

Εξάλλου, υπάρχουν μεσσιανικές τάσεις στην εποχή μας; Πώς αντιμετωπίζουν οι θρησκείες αυτές τις τάσεις; Ποιες θρησκευτικές ιδέες αναγνωρίζετε;

Ας αναζητήσουμε στο διαδίκτυο σχετικές πληροφορίες.

Ευθύς αμέσως αναφέρονται μερικοί:

Jose Luis de Jesus Miranda:
Είναι ο Πουερτορικανός ιδρυτής και ηγέτης της Creciendo en Gracia εκκλησίας, η οποία εδρεύει στο Μαϊάμι. Ο ίδιος δηλώνει ευθαρσώς ότι είναι ταυτόχρονα και ο Χριστός αλλά και ο Αντίχριστος. Έχει μάλιστα χτυπήσει και σε τατουάζ το 666 στο μπράτσο του. Πρόκειται για τον πιο γνωστό Μεσσία παγκοσμίως αφού τα χρήματα που έχει κατορθώσει να μαζέψει από τους πιστούς, αρκούν για την προώθηση της εκκλησίας και όχι μόνο. Κάθε Τετάρτη και Κυριακή κάνει κηρύγματα στα οποία προσέρχονται άνθρωποι από πάνω από 100 χώρες. Οι πιστοί αναμένουν την ημέρα που θα παραδώσει το σώμα του στην Αθανασία, όπως ο ίδιος έκανε με το σώμα του Ιησού του Ναζωραίου.

Jim Jones
Ο άνθρωπος που προκάλεσε μία από τις μαζικότερες αυτοκτονίες στην υφήλιο. Ο ίδιος δηλώνει μετενσάρκωση του Ιησού, του Βούδα, του Λένιν και πολλών άλλων προσωπικοτήτων. Από τη δεκαετία του 1970 διέπρατε θαύματα και αγαθοεργίες για να προσηλυτίσει τον κόσμο στο πλευρό του. Οι διδαχές του, κατά τους ιστορικούς, οδήγησαν στην μαζική αυτοκτονία πάνω από 900 ανθρώπων στην κοινότητα Jonestown τον Νοέμβριο του 1978. Ο ίδιος βρισκόταν φυσικά ανάμεσα στους αυτοκτονήσαντες αν και η κληρονομιά του καλά κρατεί σε αρκετές πόλεις της Αμερικής μέσω του Peoples Temple, το οποίο ίδρυσε προτού αποβιώσει. 

Ram Bahadur Bomjon

Το επίσημό βουδιστικό του όνομα είναι Palden Dorje. Πρόκειται για έναν νεαρό που πήρε γρήγορα το παρατσούκλι Buddha Boy χάρη στην ασκητική του ζωή. Φημολογείται ότι ξεκίνησε τον διαλογισμό του στις 16 Μαϊου του 2005 όταν και εξαφανίστηκε από το σπίτι του. Εμφανίζεται σε τακτά χρονικά διαστήματα σε διάφορες τοποθεσίες του Νεπάλ για να προσευχηθεί κοντά σε άλλους πιστούς Βουδιστές. Οι υποστηρικτές του δηλώνουν ότι πρόκειται για μια μετενσάρκωση του Βούδα. Το Discovery Channel έχει αφιερώσει αρκετές ώρες εκπομπών στον άνθρωπο που φαίνεται να έχει σπάσει κάθε ρεκόρ χρόνου διαλογισμού χωρίς φαγητό ή νερό. 

Rael:

Το κανονικό του όνομα είναι Claude Maurice Marcel Vorilhon. Γεννημένος στην Γαλλία, είναι γνωστός για τη δημιουργία της θρησκείας Raelism. Πολλοί τον κατηγορούν ότι απλά δημιούργησε ένα κίνημα για τους μανιακούς με τα UFO. Εκείνος ανταπαντά ότι τον Δεκέμβριο του 1973 ήρθε αντιμέτωπος με ένα εξωγήινο σώμα Ελοχίμ, το οποίο προσγειώθηκε με το σκάφος του σε ένα ανενεργό ηφαίστειο της Γαλλίας. Η εμπειρία αυτή τον έκανε να ιδρύσει τη θρησκεία Raelism μετά από εντολή του εξωγήινου σώματος το οποίο τον ανακήρυξε Μεσσία. Να σημειωθεί ότι για την προώθηση της θρησκείας αυτής, ο ίδιος ο Vorilhon έχει τρέξει μέχρι και σε αγώνες αυτοκινήτου. Έκτοτε θεωρείται μέγιστος εκπρόσωπος εκείνων που πιστεύουν στους εξωγήινους, με αποτέλεσμα να βρει μεγάλη απήχηση παγκοσμίως. 

Sun Myung Moon

Ιδρυτής της Unification Church, ο Κορεάτης δηλώνει Μεσσίας και Δευτέρα Παρουσία του Ιησού. Σκοπός, κατά τα λεγόμενά του, του ερχομού του στη γη είναι η ολοκλήρωση του έργου του Χριστού στον κόσμο. Έχοντας ξεκινήσει τη διδασκαλία την δεκαετία του 1940, ο Moon κατάφερε μετα ταξίδια του σε όλη την Ασία και τις ΗΠΑ να μαζέψει πολλές χιλιάδες πιστών. Με ισχυρή επιρροή στα ΜΜΕ παγκοσμίως και γνωριμίες με πολιτικούς ηγέτες όπως ο Γκορμπατσώφ και ο Μπους (senior) ο Moon κατάφερε να θεωρείται ένας κανονικός θρησκευτικός ηγέτης και να μην συνδέεται με τους άλλους τσαρλατάνους. 

ΠΗΓΗ: http://www.oneman.gr/keimena/diabasma/article1495070.ece

Εσείς ποιους άλλους ανακαλύψατε; 

Τελικά οι ψευδομεσσίες της σύγχρονης εποχής είναι αρκετοί;

Τι είναι αυτό που τους κάνει να έχουν οπαδούς; 
Γιατί οι οπαδοί τους τους ακολουθούν; 

4. Η λύτρωση στον Χριστιανισμό.

Ορισμένες φορές ταποικίλα προβλήματα, οι αρρώστιες, αλλά και η απογοήτευση από την υποκρισία των ανθρώπων τους οδηγούν στην πίστη ψεύτικων σωτήρων, που επαγγέλλονται τι λύτρωση από το παρόν και τη μεταθανάτια σωτηρία.

Όμως, ποια είναι η σημασία της λύτρωσης στον Χριστιανισμό και από τι λυτρώνει/σώζει ο Χριστός;
Ποια είναι η διαφορά με τους παραπάνω "λυτρωτές"-"μεσσίες";

Την απάντηση αυτή θα τη ψηλαφήσουμε στο βιβλικό απόσπασμα από τον Ιεζεκιήλ (37, 1-14) και σε ένα σύγχρονο θεολογικό κείμενο του Β. Αντωνόπουλου.

Ποιες είναι οι κατηγορίες της λύτρωσης στον Χριστιανισμό;

Ειδικότερα, ποιος είναι ο υπαρξιακός, κοινωνικός και οικουμενικός χαρακτήρας της λύτρωσης;

Μετά την έρευνα των κειμένων, οι ομάδες ας παρουσιάσουν τις θέσεις τους στο ακόλουθο θέμα: 
"Η προσμονή και το έργο του Μεσσία-Λυτρωτή Χριστού".

5. Διαφορετικές εκφάνσεις της προσδοκίας των πιστών για λύτρωση.  

Ολοκληρώνοντας τις αναζητήσεις μας και προσπαθώντας να κατανοήσουμε τη σημασία της λύτρωσης στον Χριστιανισμό θα ήθελα να παρατηρήσουμε στο Φ.Μ. τους πίνακες του Φίκου και να βάλουμε τίτλους (σχετικούς με το θέμα μας).

Τι τίτλο θα βάζατε και γιατί;

Βέβαια, γι'  αυτούς που θέλουν να εκφραστούν πιο δημιουργικά, θα πρότεινα με αφορμή τον ύμνο "Χριστός Ανέστη" και το ποίημα "Η παρηγοριά" του Τ. Παπατσώνη να ζωγραφίσουν ελεύθερα κάτι και να συμπληρώσουν το έργο τους με κάποιο σύνθημα ή στίχο ή φράση κλπ.

Τελικά, ο Χριστός στις δυο πρώτες φωτογραφίες αυτής της ανάρτησης από τι λυτρώνει και ονομάζεται Λυτρωτής;

Επίλογος

Όλες οι θρησκείες επαγγέλονται τη σωτηρία από το κακό και τη λύτρωση σε μια μεταθανάτια ζωή. 

Για παράδειγμα, στον Ιουδαϊσμό και το Ισλάμ ο άνθρωπος θα αναστηθεί και θα σωθεί στα έσχατα, δηλαδή στο τέλος της Ιστορίας. Από την άλλη, στα ασιατικά θρησκεύματα, όπως τον Ινδουισμό και τον Βουδισμό, η λύτρωση σημαίνει σβήσιμο της ύπαρξης. Η ανθρώπινη ύπαρξη μετά από διαδοχικές μετενσαρκώσεις (σαμσάρα)  θα λυτρωθεί όταν σβήσει στον ωκεανό του Θεού.

Στον Χριστιανισμό η σωτηρία και η λύτρωση αναφέρονται σε μια διπλή προοπτική. Η πρώτη συνδέεται με τον αγώνα σε αυτόν τον κόσμο για κατάργηση κάθε μορφής κοινωνικού κακού, π.χ. πόλεμος, βία, αδικία, ανισότητα.

Η δεύτερη αναφέρεται στη σωματοψυχική ακεραιότητα της ανθρώπινης ύπαρξης. Όταν έρχεται το πλήρωμα του χρόνου ο Υιός του Θεού γίνεται άνθρωπος για να μεταλλάξει την ανθρώπινη φύση (σώμα και ψυχή) και να τη μεταβάλλει σε άφθαρτη και αθάνατη.

Στα έσχατα ο Ιησούς Χριστός που είναι ο Κύριος της Ιστορίας, "ο Θεός, ο Παντοκράτορας Κύριος, αυτός που αληθινά υπάρχει και υπήρχε και θα' ρθει" (Αποκ. 1, 8), και είναι "η κεφαλή του σώματος που είναι η εκκλησία, αυτός αρχή της νέας ανθρωπότητας απ' τους νεκρούς ο πρωταναστημένος, ώστε να γίνει σ' όλα εκείνος πρώτος" (Κολ. 1, 18) θα επιστρέψει και θα χαρίσει την ανάσταση σε όλους τους ανθρώπους. Έτσι ο Χριστός ανοίγει τον δρόμο για την κοινή ανάσταση όλων των ανθρώπων.

Τι γίνεται όμως με εκείνους που δηλώνουν άθεοι; Οι άθεοι δε μπορούν να μετέχουν στη λύτρωση;

Το θέμα της αθεΐας θα μας απασχολήσει στην επόμενη συνάντηση.

Μέχρι τότε αςαπολαύσουμε τήν "Αθανασία" του Μάνου Χατζηδάκι σε στίχους Νίκου Γκάτση και ερμηνεία Φλέρυ Νταντωνάκη.

Η αθανασία είναι "σκληρή σαν του θανάτου τη γροθιά/ μα ήρθαν καιροί/ μα ήρθαν καιροί που σε πιστέψαμε βαθιά/ κάθε γενιά δική της θέλει να γενείς/ Ομορφονιά που δε σε κέρδισε κανείς..."

ή μήπως η λύτρωση είναι η στιγμή της χαραυγής...