1.4 Το Μυστήριο του Τριαδικου Θεού - Β΄ Λυκείου

"Ο Θεός αγάπη εστί" 

(Α΄ Ιω. 4:16)

Εισαγωγή

Ο Θεός αποκαλύπτεται στον κόσμο μέσω της δημιουργίας. Η επιστήμη μαρτυεί τα θαυμάσια του Θεού, όπως εξετάσαμε σε προήγουμενη ανάρτηση.

Ποιος όμως είναι ο Θεός των χριστιανών;

Έχει κάποια σημασία για εσάς σήμερα, αλλά και για τη σύγχρονη κοινωνία, η διδασκαλία περί Θεού;

Τι άραγε μπορεί να σημαίνει για όλους και όλες σήμερα;

Αυτά και ακόμη περισσότερα στην ανάρτηση που ακολουθεί!

1. Απόδειξη αγάπης: ο Θεός μέσα στην ιστορία

Ίσως η πιο χαρακτηριστική φράση της παρουσίας του Θεού στον κόσμο σύμφωνα με τους χριστιανούς να είναι η ακόλουθη:

"Ο Θεός αγάπη εστί" 

(Α΄ Ιω. 4:16)

Με αφορμή αυτή τη φράση, ποιες είναι οι σκέψεις σας; Γράφουμε 3-4 λέξεις ατομικά και έπειτα συντάσσουμε μια πρόταση σε ομάδες.

2. Οι ενέργειες και η ουσία του Θεού

Τώρα το ζήτημα δυσκολεύει. Στον Ορθόδοξη χώρο υπάρχει η διάκριση ανάμεσα σε ουσία και ενέργεια του Τριαδικού Θεού. Δύσκολες, φιλοσοφικές και θεολογικές έννοιες που θα προσπαθήσουμε να τις κατανοήσουμε. Διαβάζουμε το κείμενο στη σελ. 22.

"Άγιος Συμεών ο Νέος Θεολόγος", έργο Γεώργιου Κόρδη

Τι σημαίνει ότι ο Θεός είναι απρόσιτος στην ουσία του και μεθεκτός στις ενέργειές του; 

Πώς άραγε γνωρίζουμε για τον αληθινό Θεό;

Τελικά θα μποροέσουμε να γνωρίσουμε τι είναι Θεός;

3. Το Σύμβολο της πίστεως: Ο Τριαδικός Θεός.

Τελικά ποιος είναι ο Θεός των χριστιανών; Το δόγμα για τον Τριαδικό Θεό ποιες προεκτάσεις μπορεί να λάβει;

Διαβάζουμε το "Σύμβολο της Πίστεως" και το απόσπασμα στο βιβλίο (σελ. 25) ή το κείμενο που έχω αναρτήσει του Μητροπολίτη Κάλλιστου Ware. 

Τὸ Σύμβολο τῆς Πίστεως

1. Πιστεύω εἰς ἕνα Θεόν, Πατέρα, Παντοκράτορα, ποιητὴν οὐρανοῦ καὶ γῆς, ὁρατῶν τε πάντων καὶ ἀοράτων.

2. Καὶ εἰς ἕνα Κύριον Ἰησοῦν Χριστόν, τὸν Υἱὸν τοῦ Θεοῦ τὸν μονογενῆ, τὸν ἐκ τοῦ Πατρὸς γεννηθέντα πρὸ πάντων τῶν αἰώνων· φῶς ἐκ φωτός, Θεὸν ἀληθινὸνἐκ Θεοῦ ἀληθινοῦ, γεννηθέντα οὐ ποιηθέντα, ὁμοούσιον τῷ Πατρί, δι' οὗ τὰ πάντα ἐγένετο.

3. Τὸν δι' ἡμᾶς τοὺς ἀνθρώπους καὶ διὰ τὴν ἡμετέραν σωτηρίαν κατελθόντα ἐκ τῶν οὐρανῶν καὶ σαρκωθέντα ἐκ Πνεύματος Ἁγίου καὶ Μαρίας τῆς Παρθένου καὶ ἐνανθρωπήσαντα.

4. Σταυρωθέντα τε ὑπὲρ ἡμῶν ἐπὶ Ποντίου Πιλάτου, καὶ παθόντα καὶ ταφέντα.

5. Καὶ ἀναστάντα τῇ τρίτῃ ἡμέρα κατὰ τὰς Γραφάς.

6. Καὶ ἀνελθόντα εἰς τοὺς οὐρανοὺς καὶ καθεζόμενον ἐκ δεξιῶν τοῦ Πατρός.

7. Καὶ πάλιν ἐρχόμενον μετὰ δόξης κρῖναι ζῶντας καὶ νεκρούς, οὗ τῆς βασιλείας οὐκ ἔσται τέλος.

8. Καὶ εἰς τὸ Πνεῦμα τὸ Ἅγιον, τὸ κύριον, τὸ ζωοποιόν, τὸ ἐκ τοῦ Πατρὸς ἐκπορευόμενον, τὸ σὺν Πατρὶ καὶ Υἱῷ συμπροσκυνούμενον καὶ συνδοξαζόμενον, τὸ λαλῆσαν διὰ τῶν προφητῶν.

9. Εἰς μίαν, Ἁγίαν, Καθολικὴν καὶ Ἀποστολικὴν Ἐκκλησίαν.

10. Ὁμολογῶ ἓν βάπτισμα εἰς ἄφεσιν ἁμαρτιῶν.

11. Προσδοκῶ ἀνάστασιν νεκρῶν.

12. Καὶ ζωὴν τοῦ μέλλοντος αἰῶνος.

Ἀμήν.

Μετάφραση:

1.  Πιστεύω σε ένα Θεό, Πατέρα, Παντοκράτορα, δημιουργό του ουρανού και της γης, όλου του ορατού και του αόρατου κόσμου.

2.  Πιστεύω και σε έναν Κύριο, τον Ιησού Χριστό, τον Υιό του Θεού το μονογενή, που γεννήθηκε από τον Πατέρα προαιώνια. Φως από το φως, αληθινό Θεό από Θεό αληθινό, που γεννήθηκε και δε δημιουργήθηκε, ομοούσιο με τον Πατέρα, δια του οποίου Υιού όλα δημιουργήθηκαν.

3.  Αυτόν που για μας τους ανθρώπους και για τη σωτηρία μας κατέβηκε από τους ουρανούς και σαρκώθηκε από το Άγιο Πνεύμα και τη Μαρία την Παρθένο και έγινε άνθρωπος.

4.  Και που σταυρώθηκε για χάρη μας την εποχή του Ποντίου Πιλάτου και θυσιάστηκε και ενταφιάστηκε.

5.  Και που αναστήθηκε την τρίτη ημέρα, σύμφωνα με τις Γραφές.

6.  Και που ανέβηκε στους ουρανούς και κάθεται δεξιά του Πατέρα.

7. Και που πάλι θα επιστρέψει με δόξα για να κρίνει ζώντες και νεκρούς, του οποίου η Βασιλεία δε θα έχει τέλος.

8. Πιστεύω και στο Άγιο Πνεύμα, που είναι Κύριον ως Θεός, αυτό που δίνει ζωή, που εκπορεύεται από τον Πατέρα, αυτό που μαζί με τον Πατέρα και τον Υιό συμπροσκυνείται και συνδοξάζεται, το οποίο μίλησε με το στόμα των προφητών.

9. Πιστεύω στην Εκκλησία που είναι μία, αγία, καθολική και αποστολική.

10.  Ομολογώ ένα βάπτισμα για τη συγχώρηση των αμαρτιών.

11. Περιμένω με ελπίδα την ανάσταση των νεκρών.

12.Και τη ζωή στη μέλλουσα βασιλεία του Θεού.

Ας γίνει.

Διαβά

|Το Τριαδικό δόγμα, αντί να το παραμελούμε και να το αντιμετωπίζουμε σαν ένα θέμα δυσνόητης θεολογικής σκέψης που ενδια­φέρει μόνο τους ειδικούς, θα έπρεπε να το βάλουμε στη ζωή μας έτσι ώστε να έχει μιαν επίδραση επαναστατική. Φτιαγμένοι κατ’ εικόνα του Τριαδικού Θεού, οι άνθρωποι καλούνται να αναπαράγουν στη γη το μυστήριο της αμοιβαίας αγάπης που η Τριάδα βιώνει στον ουρανό. 

Στη μεσαιωνική Ρωσία ο άγιος Σέργιος του Radonezh αφιέρωσε το νέο μοναστήρι που είχε ιδρύσει στην Αγία Τριάδα, ακριβώς επειδή ήθελε οι μοναχοί του να δείχνουν ο ένας στον άλλο, μέρα τη μέρα, την ίδια αγάπη που υπάρχει ανάμεσα στα τρία πρόσωπα. Και αυτή είναι η κλήση όχι μόνο των μοναχών αλλά του καθενός. Κάθε κοινωνική μονάδα –η οικογένεια, το σχολείο, το εργοστάσιο, η ενορία, η καθολική Εκκλησία– πρέπει να γίνει μια εικόνα της Τριάδος. 

Επειδή ξέρουμε ότι ο Θεός είναι τρεις σε ένα, ο καθένας μας είναι ταγμένος να ζει με θυσία μέσα στον άλλο και για τον άλλο∙ ο καθένας είναι ταγμένος αμετάκλητα σε μια ζωή πρακτικής υπηρεσίας, ενεργητικής συμπάθειας. Η πίστη μας στην Τριάδα μάς υποχρεώνει να παλεύουμε σε κάθε επίπεδο, από το αυστηρά προσωπικό ως το καλύτερα οργανωμένο, αντίθετα σ’ όλες τις μορφές καταπίεσης, αδικίας και εκμετάλλευσης. 

Στη μάχη μας για κοινωνική δικαιοσύνη και «ανθρώπινα δικαιώματα» ενεργούμε ιδιαίτερα στο όνομα της Αγίας Τριάδος. «Ο πιο τέλειος κανόνας του Χριστιανισμού, ο ακριβής ορισμός του, η πιο ψηλή του κορφή, είναι αυτή: να ψάχνουμε ό,τι είναι για το καλό όλων», λέει ο άγ. Ιωάννης ο Χρυσόστομος. «...Δεν μπορώ να πιστέψω ότι είναι δυνατό για έναν άνθρωπο να σωθεί αν δεν κοπιάσει για τη σωτηρία του διπλανού του». Αυτές είναι οι πρακτικές υποδείξεις του Τριαδικού δόγματος. Αυτό σημαίνει να ζεις την Τριάδα". Ware, Κάλλιστος, επίσκοπος Διοκλείας (1984). Ο Ορθόδοξος δρόμος. Μτφρ. Μαρία Πάσχου. Αθήνα: Ίδρυμα Γουλανδρή Χορν.

Φανταζόμαστε ότι μετέχουμε σε ένα θεολογικό συνέδριο, όπως αυτά που διοργανώνει το σχολείο μας, και καλούμαστε να εξηγήσουμε με απλά λόγια στους συμμαθητές/στις συμμαθήτριές μας από όλη την Ελλάδα το δόγμα της Αγίας Τριάδας με βάση το Σύμβολο της Πίστης

Τι θα λέγατε; Η κάθε ομάδα ετοιμάζει την παρουσίασή της και ο/η εκπρόσωπος ανακοινώνει τα πορίσματα στην ολομέλεια.

4. Σχέσεις κοινωνίας

Έχω την αίσθηση ότι η κάθε παρουσίαση είναι εξαιρετική σε θεωρητικό επίπεδο. Όμως τι άραγε μπορεί να σημαίνει το δόγμα της Αγίας Τριάδας σήμερα; Έχει κάποια σημασία για εσάς;

Ως συνέχεια της προηγούμενης δραστηριότητας, πορπσαθούμε να απαντήσουμε το ακόλουθο ζήτημα:

"Οι σχέσεις αγάπης των τριών προσώπων της Αγίας Τριάδας αποτελούν πρότυπο ζωής σήμερα;"

Μπορείτε να παρουσιάσετε την εισήγησή σας ή ένα μικρό έργο τέχνης που θα δημιουργήσετε!

Επίλογος

Ο Θεός είναι Μονάδα εν Τριάδι και Τριάς εν Μονάδι γιατί είναι Κοινωνία Αγάπης! Μια τεράστια πολυεθνική οικογένεια. Αρκεί όμως να το φανερώνουν ανιδιοτελώς οι χριστιανοί έως εσχάτου της γης. Και τα έσχατα μπορεί να είναι η γειτονιά μας. 

Πώς όμως μπορεί να βιωθεί η σχέση ζωής με τον Τριαδικό Θεό στην Ορθόδοξη Εκκλησία;

Αυτό θα είναι το θέμα μας σε μια επόμενη ανάρτηση.