Όλα θα πάνε καλά

 

Η παρουσίαση του ακόλουθου βιβλίου αναδημοσιεύεται από το περιοδικό "Σύναξη" (τεύχ. 159, Ιούλ. Σεπ 2021, σ. 103).

Σεραφείμ Λάππα, Όλα θα πάνε καλά, εκδ. εν πλω, Αθήνα 2020, σσ.172.

 

Δρ. Νικολάου Τσιρέβελου,

Θεολόγου

 

Το πρώτο βιβλίο του Σεραφείμ Λάππα, καθηγητή Πληροφορικής στο 9^ο Δημοτικό Σχολείο της Καρδίτσας, αποτελεί μια ευχάριστη εκδοτική έκπληξη, καθώς στις δύσκολες στιγμές που όλοι μας αντιμετωπίζουμε εξαιτίας της πανδημίας, έρχεται να υπενθυμίσει την αλήθεια των σχέσεων.

Το βιβλίο αποτελείται από 57 σύντομα αλλά μεστά νοήματος κείμενα. Όπως αναφέρει ο πατέρας Χαράλαμπος Παπαδόπουλος (γνωστός και ως π. Λίβυος), ο οποίος προλογίζει το βιβλίο, το κάθε κείμενο αποτελεί «μια σύντομη ιστορία που πριν σε κουράσει, σου έχει χαρίσει ένα δυνατό ψυχικό τράνταγμα» (σ. 11).

Οι ιστορίες αυτές περιγράφουν την καθημερινότητα και αντικατοπτρίζουν ένα γεγονός που ενδεχομένως κάποια στιγμή πολλοί από εμάς ζήσαμε ή πιθανότατα θα ζήσουμε. Ηρωίδες και ήρωες είναι μαθήτριες/μαθητές, φοιτήτριες/φοιτητές, νέες/νέοι, ζευγάρια, σύζυγοι, μεσήλικες, εργαζόμενοι, ηλικιωμένοι. Άνθρωποι που αγωνίζονται να βρουν το φως στο σκοτάδι των προβλημάτων και της καθημερινότητας.

Η διήγηση της  κάθε ιστορίας δίνει την αφορμή στον συγγραφέα για να μεταφέρει τον στοχασμό του‧ να αναλύσει ένα θέμα και να εμβαθύνει φανερώνοντας εμπειρικά τις ποικίλες διαστάσεις του κάθε ζητήματος και οπωσδήποτε να διερευνήσει τα βάθη της ανθρώπινης ύπαρξης. Τα θέματα που αναπτύσσονται στοχαστικά ποικίλουν και περιλαμβάνουν ποικίλες όψεις του σύγχρονου κοινωνικού βίου, όπως οι σχέσεις του ζευγαριού στον γάμο, η ανατροφή των παιδιών, οι σπουδές, τα παιδικά και τα ενήλικα τραύματα, η μοναξιά, ο έρωτας, η σεξουαλικότητα, η ασθένεια, η διαχείριση της αποτυχίας και του πένθους. Κοινή συνισταμένη σε αυτή τη πραγμάτευση αποτελεί το μακρύ ταξίδι της αυτογνωσίας.

Αυτό που παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον είναι ότι ο στοχασμός γίνεται με στέρεο θεολογικό λόγο. Έναν λόγο, ο οποίος φανερώνει βαθειά κατανόηση στα προβλήματα του σύγχρονου ανθρώπου και παρηγορεί. Συγχρόνως προτρέπει σε μετάνοια, όχι με αυστηρό τρόπο αλλά με βαθειά συγκατάβαση προς τους αδύναμους, που αγωνίζονται για το δώρο της πίστεως. «Η ιστορία των μυροφόρων γυναικών αποτελεί για εμένα έμπνευση ή μάλλον καλύτερα μια έμπρακτη πρόταση για μια διαφορετική στάση ζωής, που δεν αφήνει τις δυσκολίες και τα εμπόδια να περιορίζουν την αγάπη προς ένα πρόσωπο. […] Γιατί τα θαύματα έχουν τη συνήθεια να συναντούν τους τολμηρούς, τους ερωτικούς, εκείνους τους ανθρώπους που δείχνουν εμπιστοσύνη στη ζωή που τους χαρίζει ο Θεός» (σ. 52).

Όμως, το δυνατό σημείο του βιβλίου είναι ότι ο θεολογικός στοχασμός εμπλουτίζεται με καίριες ψυχολογικές επισημάνσεις. Ειδικότερα η θεολογία και η ψυχολογία λειτουργούν αρμονικά και φωτίζουν τα προβλήματα της καθημερινής ζωής. Η εμπειρία των Πατέρων της Εκκλησίας και σύγχρονων θεολόγων διαλέγεται με τη δυναμική της ψυχολογίας, με σκοπό την ανακούφιση από καθετί που ταλανίζει τον άνθρωπο. Το ακόλουθο απόσπασμα αποτελεί δείγμα αυτής γραφής. «Ευτυχώς για εκείνη έστω καθυστερημένα βρέθηκε κάποιος να της πει ότι εκείνο το βράδυ στον κήπο της Γεθσημανή ακόμη και ο Χριστός αγχώθηκε, φοβήθηκε, δείλιασε προς στιγμήν μπροστά στο μαρτύριο που τον περίμενε. Ευτυχώς βρέθηκε κάποιος να της πει ότι το άγχος το κληρονόμησε, δεν είναι δικό της δημιούργημα. Ευτυχώς βρέθηκε κάποιος να της πει ότι τούτος εδώ ο κόσμος ποτέ δεν αγκάλιασε τους ευαίσθητους ανθρώπους. Ευτυχώς βρέθηκε κάποιος να της πει ότι υπάρχει πολλή κρυμμένη ομορφιά πίσω από κάθε δυσκολία μας» (σ. 54). Η ενθάρρυνση και το μεγαλείο της αποδοχής της κάθε ιδιαιτερότητας είναι αισθητά σε όλο το βιβλίο.

Η γοητεία όμως των κειμένων, τα οποία χρονολογικά ακολουθούν τα συμβάντα σε ένα εκκλησιαστικό έτος, είναι ο γόνιμος προβληματισμός. Οι αλληλένδετες σκέψεις, τα ερωτήματα και οι ανησυχίες που τίθενται, λειτουργούν αποενοχοποιητικά και θεραπευτικά. Απέναντι στον πόνο, την αγωνία, το φόβο και την ενοχή της αστοχίας, ο συγγραφέας αναδεικνύει τη διαχείριση των σχέσεων ως τη βάση για καθετί αληθινό «Γιατί ο Θεός δεν έχει πρόβλημα με τη μετανοημένη αμαρτία, αλλά με την “αρετή” που κρύβει την αλήθεια» (σ. 165). Οι σχέσεις με τον Θεό, τον συνάνθρωπο και τον εαυτό μας απαιτούν διαρκή εγρήγορση και αυτοκριτική. Πολύ περισσότερο αποτελούν μια πορεία ακροβασίας, όπου η δύναμη της σταθερότητας αντλείται στο αγκάλιασμα του αδύναμου.

Τελικά, ο Σεραφείμ Λάππας με αυτές τις ιστορίες του αγωνιά να φανερώσει  τη φωτεινή και αισιόδοξη πλευρά της ζωής. Μιας ζωής που παλεύει να σταθεί όρθια με ανυπόκριτο τρόπο. Έτσι λοιπόν απέναντι στα αδιέξοδα των σχέσεων της καθημερινότητας, ο συγγραφέας μας κλείνει το μάτι και χαμογελώντας μας λέει: «Όποιος έχει αληθινή σχέση με τον Χριστό ξέρει ότι όλα θα πάνε καλά, ακόμη κι αν τα πράγματα δεν έρθουν όπως τα περιμέναμε» (σ. 67).