2.5 Ιεροσύνη/Ιερατείο Β΄ Λυκείου (2017-18)

"ὑμεῖς δὲ γένος ἐκλεκτόν, βασίλειον ἱεράτευμα, 

ἔθνος ἅγιον, λαὸς εἰς περιποίησιν" 

(Α΄  Πε. 2, 9)

Εισαγωγή

Σε προηγούμενη ανάρτηση ασχοληθήκαμε με τη σημασία και προσπαθήσαμε να ανακαλύψουμε τους συμβολισμούς της μύησης στον Χριστιανισμό. Μας απασχόλησαν διάφορα σχετικά θέματα, όπως η αναζήτηση σύνδεσης και νοημάτων των τελετουργικών συμβολισμών στη σύγχρονη καθημερινή ζωή. Επίσης, το ενδιαφέρον σας επικεντρώθηκε στο βάπτισμα των ανήλικων και ειδικά στη διερεύνηση των προϋποθέσεων εκείνων που δεν παραβιάζουν την ανθρώπινη ελευθερία.

Στο σημείο αυτό να σημειώσω μόνο ότι υπογραμμίσαμε τον ρόλο και την ευθύνη επιλογής των τρόπων ανατροφής από τον κάθε γονέα και στο  τέλος αναδείξαμε την ελευθερία επιλογής κάθε ανθρώπου και οπωσδήποτε της αλλαγής θρησκείας ή της μη αποδοχής καμιάς θρησκείας.

Στην ανάρτηση αυτή θα προσπαθήσουμε να γνωρίσουμε τη σημασία του ιερατείου στον θρησκευτικό κόσμο και ειδικά στον Ορθόδοξο χριστιανικό και  να εντοπίσουμε τη σχέση του λαού με τον κλήρο.

Τα βασικά ερωτήματα που θα μας απασχολήσουν είναι τα ακόλουθα.

Ποιοι είναι εκείνοι ή εκείνες που τελούν τη μύηση σε μια θρησκεία;
Ποιος είναι ο ρόλος και τι χαρακτηρίζει τους ιερείς/τις ιέρειες στον θρησκευτικό κόσμο;
Στην Ορθόδοξη χριστιανική παράδοση γιατί οι ιερείς ονομάζονται κληρικοί;
Ποια είναι η σημασία του κλήρου στη ζωή της Εκκλησίας; Ο λαός μετέχει στην ιεροσύνη; Αν ναι, πως;
Ποια είναι τελικά η σχέση μεταξύ κλήρου και λαού;

1. Ο ρόλος του ιερέα στην κοινότητα.

Οι σημερινές μας αναζητήσεις θα ξεκινήσουν με μια ψηφοφορία. Διαβάζουμε τις παρακάτω προτάσεις και σημειώνουμε αιτιολογημένα τη σύμφωνη ή αρνητική άποψή μας:

«Ο ρόλος του ιερέα είναι να αποφασίζει για την οργάνωση και τη λειτουργία της ενορίας»
«Το φιλανθρωπικό έργο αποτελεί βασική υποχρέωση των ιερέων»
«Το έργο του ιερέα αφορά πνευματικά θέματα»
«Οι ιερείς προσφέρουν υπηρεσίες σε νοσοκομεία και ιδρύματα»
«Το έργο του ιερέα αναφέρεται μόνο στην τέλεση των μυστηρίων»
«Οι ιερείς έχουν πολιτικό λόγο και ρόλο».

Τελικά ποιος είναι ο ρόλος του ιερέα στην κοινότητα;


2. Ιεροσύνη και σύγχρονος κόσμος.

Αφού ανιχνεύσαμε τη γνώμη της τάξης για τους ιερείς, τώρα θα προσπαθήσουμε να ανακαλύψουμε ορισμένες αντιλήψεις για τον ιερέα στον σύγχρονο κόσμο. Διαβάζουμε τα κείμενα του Φ.Μ.. Με αφορμή τα κείμενα, τι θα θέλατε να ρωτήσετε για την ιεροσύνη; Πως βλέπει η κοινωνία τον ιερέα; 
Πώς όμως βλέπει η οικογένειά του (σύζυγος, παιδιά, αδέλφια) τον ιερέα;
Εσείς τι θα θέλατε να γνωρίσετε για τους ιερείς;

3. Η ιεροσύνη στον Χριστιανισμό και τις θρησκείες.

Οι παραπάνω προβληματισμοί μας οδηγούν αναπόφευκτα στην έρευνα συγκεκριμένων χαρακτηριστικών για την ιεροσύνη στον Χριστιανισμό αλλά και στις υπόλοιπες θρησκείες. Η κάθε ομάδα μελετάει τα κείμενα στο Φ.Ε. και με τη βοήθεια των παρακάτω εικόνων γράφει ένα σύντομο κείμενο για το θέμα της. Στη συνέχεια, το παρουσιάζει στην ολομέλεια και ετοιμάζεται να απαντήσει στα ερωτήματα των άλλων ομάδων.

Τα θέματα που θα επεξεργαστούν οι ομάδες είναι:

"Η ιστορική εξέλιξη της χριστιανικής ιεροσύνης"

"Ο ρόλος του ιερέα"

"Η σχέση των ιερέων και των λαϊκών. Οι λαϊκοί στη ζωή της Εκκλησίας"
"Γυναίκες και ιεροσύνη"

Για περισσότερες φωτογραφίες από το ιστολόγιο "νυχθημερόν" πατήστε ΕΔΩ 

"Η ιεροσύνη στον θρησκευτικό κόσμο".

4. Προσωπικές κρίσεις ως προς τις θρησκευτικές ιεραρχικές δομές.
Μετά από τη συζήτηση που κάναμε, μένει να εξετάσουμε τον χαρακτήρα και τον σκοπό της εκλλησιαστικής διοίκησης. Με αφορμή το κείμενό μας στο Φ.Ε., ποια είναι η δική σας κρίση για την εκκλησιαστική διοίκηση;

Θα θέλατε να έχουν οι λαϊκοί μεγαλύτερη συμμετοχή στις αποφάσεις της Εκκλησίας;

Επιπρόσθετα κι αν έχουμε χρόνο, τι θα γράφατε σε μια επιστολή που θα στέλνατε στον τοπικό επίσκοπο για τη συμμετοχή των λαϊκών στις αποφάσεις της Εκκλησίας ή για κάποιο άλλο θέμα που σας απασχολεί;

Εναλλακτική πρόταση του 2019: Συνέντευξη με έναν ιερέα από την Εκκλησία ή τη θρησκεία που ανήκω, ή ακόμη από τη θρησκευτική κοινότητα που επιθυμώ!.

Επίλογος

Η ιεροσύνη και το ιερατείο απαντούν σε όλες τις θρησκείες. Ο Ιουδαϊσμός και το Ισλάμ έχουν θρησκευτικούς λειτουργούς, τον ραβίνο και τον Ιμάμη, ενώ στις ανατολίτικες θρησκείες δασκάλους αλλά και ιερείς που ένα από τα κύρια έργα τους είναι η προσφορά θυσιών. Στον θρησκευτικό κόσμο το ιερατείο αποτελείται κυρίως από άνδρες και κύριος ρόλος τους είναι να αποτελεί το μεσάζοντα επικοινωνίας με το θείο.

Στον Χριστιανισμό η δυνατότητα να υπάρχουν γυναίκες ιερείς υπάρχει μόνο στις Προτεσταντικές Εκκλησίες/Ομολογίες, ενώ στη Καθολική και Ορθόδοξη Εκκλησία έχει ανοίξει διστακτικά ο διάλογος για τη χειροτονία των γυναικών. Ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος τη δεκαετία του ΄90 χειροθέτησε διακόνισσα την κα Μαρία Σπυροπούλου για τις ανάγκες της Εκκλησίας της Κορέας. Τον Μάρτιο του 2017, ο Πάπας και Πατριάρχης Αλεξανδρείας προχώρησε στη χειροθεσία των πρώτων διακονισσών της Αφρικανικής Εκκλησίας. Ο θεσμός αυτός υπήρχε στην αρχαία Εκκλησία και πλέον τίθεται το ερώτημα αν χρειάζεται να επανέλθει. Για αυτό το θέμα μπορείτε να δείτε τους γόνιμους προβληματισμούς του καθηγητή Ευάγγελου Θεοδώρου στους ακόλουθους συνδέσμους:

1ο Μέρος) https://www.youtube.com/watch?v=PZ9kLaiTGqg
2ο Μέρος) https://www.youtube.com/watch?v=8-Sx7Y-yFJk

Στην Ορθόδοξη Εκκλησία η ιεροσύνη διακρίνεται σε γενική (όλοι οι βαπτισμένοι χριστιανοί) και ειδική (οι ιερείς που έχουν το ιδιαίτερο χάρισμα). Οι ιερείς είναι άνθρωποι, που όπως όλοι οι χριστιανοί, αγωνίζονται να μεταμορφωθούν εν Χριστώ. Είναι εκπρόσωποι του λαού προς τον Θεό και ποιμένες, δηλαδή έχουν ως έργο τη ψυχική και υλική πολλές φορές φροντίδα των χριστιανών. Οι ορθόδοξοι ιερείς δεν είναι μάγοι, ούτε με τη χειροτονία γίνονται αυτόματα άγιοι. Αθλούνται εν Χριστώ Ιησού για να υπερβούν τις δικές τους αδυναμίες (όπως όλοι οι χριστιανοί) και να οδηγήσουν την Εκκλησία σε αυτό που μέλλει να γίνει στα έσχατα, σε Βασιλεία του Θεού.

Ωστόσο, το έργο των χριστιανών ιερέων είναι να προσφέρουν τα "χέρια" τους στον Χριστό, ο οποίος είναι ο Μέγας Αρχιερέας και Τελετάρχης όλων των μυστηρίων. Οι ιερείς είναι "κατά την τάξιν Μελχισεδέκ" (Εβρ. 5, 6), δηλαδή ιερείς εις τον αιώνα που δέχονται και προσφέρουν ως θυσία τον άρτο και τον οίνο, τα συστατικά όλης της ανθρώπινης ζωής -κι επομένως όλου του ανθρώπινου βίου. Αυτά τα στοιχεία στη Χριστιανική Εκκλησία επιστρέφονται ως άφθαρτα δώρα αιωνίου τρόπου υπάρξεως και απευθύνονται σε κάθε άνθρωπο. 

Βέβαια, το έργο τους των ιερέων συμπληρώνεται με τη συμβολή του βασίλειου ιερατεύματος, δηλαδή όλων των λαϊκών. Γι΄ αυτό, άλλωστε, απαγορεύται στον ορθόδοξο χώρο η τέλεση της θείας Λειτουργίας δίχως έναν λαϊκό. Ας μη λησμονούμε ότι α) Λειτουργία σημαίνει έργο του λαού και β) Εκκλησία είναι το κάλεσμα όλου του εν Χριστώ λαού, κληρικών και λαϊκών. Επομένως, όλοι οι χριστιανοί, κλήρος και λαός, συνεργάζονται, συμπάσχουν, συγχαίρονται και συλλειτουργούν για την επικράτηση του Καινούριου Κόσμου του Θεού και τη θεραπεία του κακού στην πόλη και την οικουμένη!

Με αυτή την ανάρτηση ολοκληρώσαμε τη 2η θ.ε. με τίτλο "Θρησκεία" και εξετάσμαε τις έννοιες ιερότητα, ανταμοιβή, παράδοση, μύηση και ιεροσύνη/ιερατείο στον θρησκευτικό κόσμο.
Σε επόμενη ανάρτησή μας, θα ασχοληθούμε με τη θ.ε. "Κοινωνία", την οποία θα προσπαθήσουμε να κατανοήσουμε διερευνώντας και ανακαλύπτοντας τις έννοιες πολίτης, στερεότυπα, πολυπολιτισμικότητα, διάλογος και εκκοσμίκευση.