Γρηγόριος ο Ε΄

 

Οι μαθητές και οι μαθήτριες της Β΄Λυκείου του 1ου Πρότυπου Λυκείου Θεσσαλονίκης "Μ. Ανδρόνικος" και του 2ου Πρότυπου Λυκείου Θεσσαλονίκης "Λευκός Πύργος" επεργάστηκαν διάφορα θέματα σχετικά τη συμβολή της Ορθόδοξης Εκκλησίας στην επανάσταση του 1821 και στις προϋποθέσεις που οδήγησαν στον ξεσηκωμό και τα παρουσιάζουν σε μια σειρά αναρτήσεων.

Ο Γεώργιος Αγγελόπουλος, όπως ήταν το κοσμικό του όνομα του Γρηγόριου Έ, γεννήθηκε το 1745 στη Δημητσάνα Αρκαδίας από φτωχούς και ευσεβείς γονείς, τον Ιωάννη και την Ασημίνα. Διδάχθηκε τα πρώτα γράμματα στο σχολείο της πατρίδας του και στη συνέχεια μαθήτευσε για δύο χρόνια στην Αθήνα. Το 1767 μετέβη στην Σμύρνη, και σπούδασε για 5 χρόνια στην περίφημη Ευαγγελική Σχολή. Στις 14 Οκτωβρίου του 1785, χειροτονήθηκε Μητροπολίτης Σμύρνης. Διακρίθηκε για το ποιμαντικό και φιλανθρωπικό του έργο, δημιούργησε όμως αρκετές αντιπάθειες με τη δράση του. 

Την Πρωτομαγιά του 1797 εκλέχθηκε ομοφώνως Οικουμενικός Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως, αλλά τον επόμενο χρόνο αναγκάστηκε να παραιτηθεί, εξαιτίας των πιέσεων από τις Οθωμανικές αρχές και της ρήξης με μερίδα ιεραρχών του Πατριαρχείου. Στα μέσα του 1818 τον επισκέφθηκε ο Κοζανίτης οπλαρχηγός Ιωάννης Φαρμάκης, προκειμένου να τον ενημερώσει για την ίδρυση της Φιλικής Εταιρείας, που είχε ως σκοπό την προετοιμασία της. Ωστόσο ο ίδιος, αρνήθηκε να ενταχθεί στη Φιλική Εταιρεία, επειδή ως κληρικός δεν μπορούσε να δώσει τον όρκο του φιλικού. Ήταν επιφυλακτικός έως αρνητικός στην έναρξη της Επανάστασης. 

Οι Οθωμανικές αρχές αποφάσισαν την εξόντωσή του, με την ελπίδα ότι αυτή θα επιδρούσε αρνητικά στο ηθικό των εξεγερμένων Ρωμιών και θα ανέκοπτε την επαναστατική ορμή τους. Ο Γρηγόριος συνελήφθη και οδηγήθηκε στις φυλακές του Μποσταντζίμπαση, όπου υποβλήθηκε σε φρικτά βασανιστήρια. Ο σχεδιασμός ξεκίνησε από τη βασική σκέψη ότι ο Γρηγόριος ο Έ δεν ήταν απλώς ο θρησκευτικός ηγέτης του υπόδουλου Έθνους, αλλά ο θρησκευτικός αρχηγός ολόκληρης της Ορθοδοξίας.Φρόντισαν λοιπόν να ενημερώσουν τους αγωνιστές ότι ο αφορισμός αυτός ήταν προσποιητός και ότι πίσω από τις δήθεν πατριαρχικές κατάρες κρυβόταν η ευλογία της Εκκλησίας για τον Ιερό Αγώνα του Έθνους.Στις 10 Απριλίου του 1821 και σε ηλικία 76 ετών απαγχονίστηκε στην κεντρική πύλη του Πατριαρχείου .