Ευγένιος Βούλγαρης

 

Οι μαθητές και οι μαθήτριες της Β΄Λυκείου του 1ου Πρότυπου Λυκείου Θεσσαλονίκης "Μ. Ανδρόνικος" και του 2ου Πρότυπου Λυκείου Θεσσαλονίκης "Λευκός Πύργος" επεργάστηκαν διάφορα θέματα σχετικά τη συμβολή της Ορθόδοξης Εκκλησίας στην επανάσταση του 1821 και στις προϋποθέσεις που οδήγησαν στον ξεσηκωμό και τα παρουσιάζουν σε μια σειρά αναρτήσεων.

"Από τις επιφανέστερες φυσιογνωμίες του νεώτερου Ελληνισμού, φωτισμένος δάσκαλος και κληρικός. Γεννήθηκε στην Κέρκυρα στις 11 Αυγούστου 1716. Ο Ευγένιος Βούλγαρης υπήρξε πρωτοπόρος του νεοελληνικού διαφωτισμού, του μεγάλου αυτού πνευματικού και πολύπλευρου κινήματος του 18ου αιώνος αλλά συγχρόνως και εκλεκτός κληρικός και ιεράρχης της Ορθόδοξης Εκκλησίας.

Φοίτησε αρχικά στις σχολές της Άρτας και των Ιωαννίνων και στη συνέχεια στην Πατάβιο παρακολούθησε μαθήματα θεολογίας και φιλοσοφίας, αρχαία ελληνική, λατινική και εβραϊκή φιλολογία, αλλά και φυσική και μαθηματικά. Με την επιστροφή του στα Γιάννενα ανέλαβε τη διεύθυνση της Ματουτσαίας Σχολής και έπειτα πήγε στην Κοζάνη, όπου ανέλαβε την ευθύνη της εκεί Σχολής. Στη συνέχεια, ο Πατριάρχης της Κωνσταντινούπολης Κύριλλος του ανέθεσε της διεύθυνση της Αθωνιάδας Σχολής του Αγίου Όρους. Ο μέγας διδάχος του Γένους δια της διδασκαλίας του στην Αθωνιάδα ανέδειξε άλλους μεγάλους δασκάλους του Γένους και Αγίους της Εκκλησίας, όπως ο Αθανάσιος ο Πάριος και ο Κοσμάς ο Αιτωλός.

Το 1802 και σε ηλικία 86 ετών αποσύρθηκε στη Μονή Αγίου Αλεξάνδρου Νέφκι, όπου πέθανε στις 19 Ιουνίου 1806. Έως το τέλος της ζωής του διατηρούσε τη διαύγεια του πνεύματος και τη δυνατότητα να μελετά και να προσεύχεται.

Με τη σοφία και την ευρυμάθειά του, με τη διδασκαλική δραστηριότητα και το έργο του, εγκαινίασε νέα εποχή στην πνευματική ιστορία του νέου Ελληνισμού. Πέτυχε να γεμίσει την ελληνική παιδεία με νεωτερικά ρεύματα σκέψης και ακόμη, ισορροπώντας ανάμεσα στη λογιοσύνη και την πίστη, να γεφυρώσει την πνευματική παράδοση της Ορθοδοξίας με αυτήν της κλασικής παιδείας. Ο Ευγένιος Βούλγαρης υπήρξε ο κατεξοχήν διανοούμενος ιερωμένος του 18ου αιώνα που αγωνίστηκε μακριά από την πατρίδα του για την ωφέλεια της υπόδουλης Ελλάδας και υποστήριξε με πάθος την αξία της ανώτατης παιδείας.

Παρακάτω θα δούμε μερικά αποσπάσματα για το πώς ο Ευγένιος Βούλγαρης αντιλαμβάνεται την ανεξιθρησκία.

Τι είναι η ανοχή των ετεροθρήσκων;

Ανοχή είναι η επιεικής και ήρεμη διάθεση της ψυχής των ευσεβών και ζηλωτών χριστιανών, η οποία προσπαθεί με διάκριση και σύνεση να διορθώσει τους ετεροδόξους να προφυλάξει δε τους ορθοδόξους.

Τι είναι ανεξίθρησκος;

Ανεξίθρησκος δεν είναι ο αδιάφορος και απαθής και αναίσθητος, αλλά ο ζηλωτής και πιστός και ενδιαφερόμενος για την πίστη του. Ο αδιάφορος δεν πάσχει· ο απαθής και ανάλγητος αναισθητεί. Αυτός απλά είναι άθρησκος και δεν τον ενδιαφέρει τίποτα. Οι Ρωμαίοι ήταν άθρησκοι· παραδεχόταν όλες τις θρησκείες, χωρίς να ενδιαφέρονται για το ποια είναι η αληθινή. Κι αυτός που παραδέχεται κάθε θρησκεία στην πραγματικότητα δεν πιστεύει πουθενά.

Β1 - 2ο ΠΠΛ "Λευκός Πύργος"

Σοφία,  Κατερίνα,  Λευτέρης,  Λάμπρος"

"Ο Ευγένιος Βούλγαρης ή Βούλγαρις (1716 - 27 Μαΐου 1806) ήταν Έλληνας κληρικός, παιδαγωγός, δάσκαλος του Γένους, μεταφραστής του Βολταίρου και διαπρεπής στοχαστής του Νεοελληνικού Διαφωτισμού. Με τη διδασκαλία του και τα συγγράμματά του εγκαινίασε μια νέα εποχή στην ιστορία της ελληνικής παιδείας. Οι φιλελεύθερες ιδέες του προετοίμασαν το έδαφος για τον ελληνικό Διαφωτισμό. Καταπληκτική είναι η συγγραφική παραγωγή του τόσο για τον όγκο όσο και για την ποικιλία της. Έγραψε πραγματείες επί παντός επιστητού: νομικές, ιστορικές, θεολογικές, γραμματικές, γλωσσικές, αστρονομικές, πολιτικές, μαθηματικές, αρχαιολογικές, περί μουσικής, περί ανεξιθρησκίας, περί ευθανασίας, περί παλιρροιών. Ποιήματα, λόγους, εκκλήσεις προς την Αικατερίνη Β΄ για την απελευθέρωση της Ελλάδος και εκατοντάδες επιστολές. Επιμελήθηκε πολύτιμες εκδόσεις βυζαντινών συγγραφέων και κλασικών συγγραμμάτων και μετέφρασε πλήθος κειμένων από τα λατινικά στα γαλλικά.

Κατά τα λεγόμενα του, ανεξίθρησκος δεν είναι ο αδιάφορος και απαθής και αναίσθητος, αλλά ο ζηλωτής και πιστός και ενδιαφερόμενος για την πίστη του.Ο ανεξίθρησκος είναι γιατρός. Αποσκοπεί στην ίαση του νοσούντος. Είναι ζηλωτής και προσεκτικός. Λυπάται για τους μη χριστιανούς και ομολογεί την πίστη του με σκοπό να την διαδώσει. Διαλέγεται απαθώς· δεν λοιδορεί ούτε υβρίζει τις άλλες θρησκείες. Η ανεξιθρησκεία δηλαδή, για να είναι σωστή, πρέπει ν’ απέχει από δύο ακρότητες· την υπερβολή και την έλλειψη.

"