Η τέχνη του θεολογείν

"φόβος οὐκ ἔστιν ἐν τῇ ἀγάπῃ,  ἀλλ’ ἡ τελεία ἀγάπη ἔξω βάλλει τὸν φόβον" (Α΄ Ιω. 4, 18) Εισαγωγή  Με τη βοήθεια προηγούμενων αναρτήσεών μας εξετάσαμε τα ζητήματα του πλούτου και της εργασίας. Οι νοσηρές καταστάσεις αυτών των εννοιών οδηγούν στην ανθρώπινη διάσπαση. Βέβαια, τα βαθύτερα αίτια της εκμετάλλευσης είναι υπαρξιακά και συνδέονται με τον φόβο του θανάτου. Εξάλλου, οι συνέπειες των όποιων αδικιών οδηγούν στη διάσπαση των ανθρώπων και την απώλεια των όποιων προϋποθέσεων για αρμονική συμβίωση. Τι είμαι όμως σύμβίωση; Πώς επιτυγχάνεται; Ποιες είναι διαστάσεις της Ορθόδοξης χριστιανικής διδασκαλίας και άλλων θρησκευτικών παραδόσεων για τη συμβίωση των ανθρώπων, τις σύγχρονες μορφές της και τη μοναξιά; Με βάση τα θρησκευτικά κριτήρια πως τοποθετούμαστε εμείς απέναντι στις δυνατότητες συμβίωσης των ανθρώπων. Ας ξεκινήσουμε λοιπόν.

" καὶ ἔσεσθέ μου μάρτυρες ἔν τε Ἰερουσαλὴμ  καὶ ἐν πάσῃ τῇ Ἰουδαίᾳ καὶ Σαμαρείᾳ  καὶ ἕως ἐσχάτου τῆς γῆς  "  (Πρ. Απ. 1, 8) Εισαγωγή Σε προηγούμενη ανάρτησή μας εξετάσαμε τα ποικίλα στερεότυπα και προκαταλήψεις, αναζητήσαμε τα αίτια και τις συνέπειες σε θρησκευτικό επίπεδο και εξερευνήσαμε τη στάση του Χριστιανισμού απέναντι σε αυτές τις νοσηρές καταστάσεις. Μια από τις αιτίες που είχατε αναφέρει ήταν η πολυπολιτσμικότητα. Τι σημαίνει αυτός ο όρος;  Οι πολυπολιτισμικές κοινωνίες είναι φαινόμενο σύγχρονο; Ποια είναι η θρησκευτική διάσταση της πολυπολιτισμικότητας σήμερα; Εξάλλου, ποια είναι και πως μαρτυρείται η χριστιανική θέση για τον "θρησκευτικά ετέρο" και τον "¨ξένο"; Άραγε υπάρχει η δυνατότητα ειρηνικής συνύπαρξης των ανθρώπων σε πολυθρησκευτικά περιβάλλοντα; Αν ναι, πως μπορεί να κατορθωθεί και ποια είναι τα αίτια που την παρακωλύουν; Γι' αυτά και άλλα πολλά, διαβάστε στην ανάρτηση που ακολουθεί, οι προτάσεις της οπ...

"Ώστε όλοι να γίνουμε ένα"  (Ιω. 17,21) Εισαγωγή Ο χριστιανός συμμετέχοντας στο μυστήριο της θείας Ευχαριστίας τρέφεται με τον ίδιο τον Χριστό καθώς γεύεται το Σώμα και το Αίμα Του. Η θεϊκή αυτή τροφή, όπως τη χαρακτηρίζει ο π Alexander Schmemann, αποτελεί έμπνευση και δράση για την ευχαριστία προς τον συνάνθρωπό μας. Μόνο τότε ευχαριστείται και ο ίδιος ο Κύριος. Όταν η ευχαριστία μας εκφράζεται έμπρακτα προς τον πλησίον. Όπως γνωρίζετε οι χριστιανοί κατά τη συμμετοχή τους στη θεία Ευχαριστία κοινωνούν από το ίδιο Ποτήριο. Αυτό σίγουρα αποτελεί μια έκφραση ενότητας.  Μπορεί αυτό το γεγονός να σημαίνει κάτι για τη ζωή των χριστιανών; Επίσης, με αφορμή το μυστήριο της θείας Ευχαριστίας μπορούν οι χριστιανοί να σκέφτονται την ενότητα όλων των ανθρώπων και την υπέρβαση των δυσκολιών; Αλλά πρώτα από όλα, ποιες είναι οι αιτίες που μας διαιρούν;

" ἰδὼν δὲ ὁ Ἰησοῦς ἠγανάκτησεν καὶ εἶπεν αὐτοῖς· ἄφετε τὰ παιδία ἔρχεσθαι πρός με,  μὴ κωλύετε αὐτά, τῶν γὰρ τοιούτων ἐστὶν ἡ βασιλεία τοῦ θεοῦ. " (Μρ. 10, 14)  Εισαγωγή Σε προηγούμενη ανάρτησή μας εξετάσαμε το ρόλο του πιστού ως πολίτη και ανακαλύψαμε ορισμένα  παραδείγματα στα οποία οι χριστιανοί πολίτες αγωνίζονται -πολλές φορές αυτοθυσιαστικά- για να μεταμορφώσουν τον κόσμο. Με αυτόν τον τρόπο "μιμούνται" το παράδειγμα ανιδιοτελούς αγάπης και σταυρωτικής αυτοπαραίτησης του Ιησού Χριστού. Βέβαια, οι ανά τους αιώνες χριστιανοί, δίνοντας τη μαρτυρία του Χριστού στην κοινωνία, έχουν να αντιμετωπίσουν ουκ ολίγους πειρασμούς. Ορισμένοι πειρασμοί συνδέονται με στερεότυπα και προκαταλήψεις που απαντούν στον κοινωνικό χώρο, αλλά και εντός των τοπικών εκκλησιαστικών κοινοτήτων.  Τι είναι όμως στερεότυπα και προκαταλήψεις; Υπάρχουν στο σχολείο; Υπάρχουν προκαταλήψεις και στερεότυπα στον θρησκευτικό κόσμο; Ποιες είναι οι αιτίες και οι συνέπειές τους; Ποια...

"Κάθε μέρα συγκεκντρώνονταν με ομοψυχία στο ναό, τελούσαν τη θεία Ευχαριστία σε σπίτια,  τρώγοντας την τροφή τους γεμάτοι χαρά και με απλότητα στην καρδιά"  (Πρ. Απ. 2, 46) Εισαγωγή Σε προηγούμενη ανάρτηση διαπιστώσαμε ότι η Εκκλησία είναι το Σώμα του Χριστού. Ο Χριστός είναι η κεφαλή του Σώματος και όλοι οι χριστιανοί μέλη Του. Ο Χριστός οδηγεί την Εκκλησία Του, τη νύμφη του, στο πέρασμα των αιώνων μέχρι τη Δευτέρα Παρουσία Του και την ολοκλήρωση της Εκκλησίας σε Βασιλεία ή Καινουριο Κόσμο του Θεού. Πώς όμως οι χριστιανοί βιώνουν αυτή τη σχέση με τον Χριστό; Το μυστήριο των Μυστηρίων της Εκκλησίας είναι η θεία Ευχαριστία. εκεί η εκκλησία υπάρχει και αποκαλύπτεται ως Σώμα Χριστού. Τι σημαίνουν όμως αυτά τα λόγια; Ή για να εξετάσουμε τα πράγματ από την αρχή. Τι σημαίνει "ευχαριστία"; Γιατί είναι τόσο σημαντική για τη ζωή της Εκκλησίας; Ποια είναι η σχέση της Ευχαριστίας με τον ίδιο τον Χριστό και ειδικά με τη θυσία Του; Το μυστήριο της θ...

"Μην εκμεταλλεύεσαι ποτέ τον μισθωτό"  (Δευτ. 24, 14) Εισαγωγή Ο Μέγας Βασίλειος έγραφε παραστατικά για τους πλούσιους ότι μοιάζουν με εκείνους που μπαίνουν πρώτοι σ' ένα θέατρο, πιάνουν όσα περισσότερα άδεια καθίσματα μπορούν και κατόπιν δεν αφήνουν τους άλλους να καθίσουν. Έχω την αίσθηση ότι αυτή η εικόνα περιγράφει με εύστοχο τρόπο την παντοτινή αδικία των ολίγων -αριθμητικά- πλούσιων απέναντι στους δισεκατομμύρια φτωχούς του πλανήτη. Ωστόσο προκύπτει ένα ερώτημα, το οποίο εσείς το θέσατε στην τάξη. Είναι κακό πράγμα η εργασία και η επίτευξη μεγάλου κέρδους; Ποια να είναι άραγε τα θρησκευτικά κριτήρια τα ηθικά ζητήματα  που σχετίζονται με την εργασία και τις εργασιακές δομές και σχέσεις, Ποιες είναι οι θέσεις του Χριστιανισμού για την εργασία, την αεργία, την εκμετάλλευση και ειδικά την παιδική εκμετάλλευση; Ποια είναι  η δική μας τοποθέτηση απέναντι σε αυτές τις θέσεις; Όλα αυτά και άλλα περισσότερα στην ανάρτηση που ακολουθεί. ...

Ο λόγος του Πάπα Ρώμης Φραγκίσκου στην παγκόσμια κοινότητα TED ( https://www.ted.com/about/our-organization ). Ευχαριστώ τους μαθητές της Γ΄ Λυκείου Γεωργία Παπαζαχαρίου και Τάσο Προκόβα που μου έστειλαν αυτό το βίντεο. Θεωρώ ότι μπορεί να αξιοποιηθεί στο μάθημα των Θρησκευτικών σε θέματα κοινωνικής και πολιτικής έκφρασης-διαλόγου του Χριστιανισμού αλλά και σε εκείνα που άπτονται του διαχριστιανικού διαλόγου και φανερώνουν τα κοινά σημεία των δύο Εκκλησιών. 

"Θα γνωρίσετε την αλήθεια,  και η αλήθεια θα σας ελευθερώσει" (Ιω. 8,32) Εισαγωγή Με την ανάρτηση αυτή ξεκινάμε τις αναζητήσεις στη θ.ε. "Κοινωνία". Τα θέματα που θα εξετάσουμε είναι η στάση της θρησκείας και ειδικά του Χριστιανισμού απέναντι στα στερεότυπα, οι θρησκευτικές αντιλήψεις για την πολυπολιτισμικότητα και το διάλογο και τέλος το φαινόμενο της εκκοσμίκευσης και τις διαστάσεις του στον σύγχρονο κόσμο. Στην ανάρτηση αυτή θα ασχοληθούμε με την έννοια του "πολίτη". Πιο συγκεκριμένα αναζητούμε τις θέσεις του Χριστιανισμού για την πολιτική και την εξουσία,  εξετάζουμε την επίδραση των χριστιανικών πεποιθήσεων στην ιδιότητα του πολίτη και τέλος θα προσπαθήσουμε να εντοπίσουμε και να αξιολογήσουμε όλα αυτά καθώς και τον ρόλο του χριστιανού στον δημόσιο χώρο.

"Εσείς όλοι μαζί αποτελείτε το σώμα του Χριστού,  και είστε μέλη του, ο καθένας σας χωριστά."  (Α΄ Κορ. 12,  27) Εισαγωγή Στις προηγούμενες αναρτήσεις μας εξετάσαμε για την Α΄ Λυκείου τη θ.ε. "Θρησκευτικότητα". Πλέον ξεκινάμε τη νέα μας θ.ε. με τίτλο "Κοινότητα". Τα θέματα που θα μας απασχολήσουν σχετίζονται με τις έννοιες εκκλησία, ευχαριστία, ενότητα, ταυτότητα, όρια/νόμος. Ξεκινάμε με την αναζήτηση της έννοιας "Εκκλησία". Τι άραγε να σημαίνει αυτή λέξη; Με ποιους τρόπους εκφράζεται στην τέχνη;  Τι σημαίνουν αυτά τα σύμβολα και οι εικόνες;  Αν κάποιος/κάποια επιθυμεί να γνωρίσει τι είναι Εκκλησία μέσα από τα κείμενα της χριστιανικής παράδοσης, ποιο κείμενο θα προτείναμε; Έχουν κάποιο νόημα όλα αυτά για εμάς σήμερα; Νομίζω ότι είμαστε έτοιμοι να ξεκινήσουμε.