1.4 Οικολογία - Γ΄ Λυκείου

Καὶ ἔλαβε Κύριος ὁ Θεὸς τὸν ἄνθρωπον, ὃν ἔπλασε, καὶ ἔθετο αὐτὸν ἐν τῷ παραδείσῳ τῆς τρυφῆς, ἐργάζεσθαι αὐτὸν καὶ φυλάσσειν.

(Γεν. 2, 15)

Νικολάου Γ. Τσιρέβελου, Δρ. Θεολογίας

Εισαγωγή

Η τεχνολογική ανάπτυξη και οι κατακτήσεις της γενετικής αποσκοπούν στη βελτίωση του ανθρώπινου βίου. Όμως η άστοχη και υπερβολική χρήση τους μπορεί να κάνουν τον βίο αβίωτο και οπωσδήποτε έχουν άμεσες επιπτώσεις στο φυσικό περιβάλλον.

Επομένως το πρόβλημα δεν είναι να σταματήσει ο άνθρωπος να προάγει τον τεχνολογικό πολιτισμό και να προχωρά σε νέες τεχνολογικές ανακαλύψεις. Το πρόβλημα είναι ηθικό και αναφέρεται περισσότερο στην ανθρώπινη αυτογνωσία και στην κατανόηση της σχέσης του με το  φυσικό περιβάλλον.

Ας δούμε όμως μερικές πτυχές του θέματος.

1. Για έναν πρώτο προβληματισμό: Πλούτος, ανάπτυξη και καταστροφή της φύσης - η ανθρώπινη ανευθυνότητα

Τελικά τα πάντα στη φύση είναι μια αλυσίδα;

2. Ο άνθρωπος ως υπεύθυνος για την καταστροφή του φυσικού περιβάλλοντος
Ας παρακολουθήσουμε και το παρακάτω βίντεο κι ας προβληματιστούμε για την αλήθεια του.
Τι από την ιστορία που διηγείται το βίντεο δε συμβαίνει;

3. Οι συνέπειες της απανθρωπιάς απέναντι στη φύση σε εικόνες

Στην ανάρτηση αυτή, όπως και στο μάθημα στην τάξη, περισσεύουν τα λόγια και "μιλάνε" περισσότερο οι εικόνες...

4. Ας φανταστούμε ότι η φύση είχε στόμα. Τι θα έλεγε; Ας αποτυπώσουμε τις σκέψεις μας σε ένα χαρτί και ύστερα ας τις μοιραστούμε.

Στη συνέχεια ας ακούσουμε τι θα έλεγε η φύση. Στο παρακάτω βίντεο ακούγεται η φωνή της ηθοποιού Julia Roberts, η οποία αναλαμβάνει τον ρόλο της Μητέρας Φύσης.

5. Πως μπορούμε να αντιμετωπίσουμε την οικολογική καταστροφή στην καθημερινότητά μας;
Μια προτεινόμενη λύση: η ανακύκλωση.
Τι άλλο μπορούμε να κάνουμε για να σώσουμε τα δάση;

Και με τις χρησιμοποιημένες πλαστικές συσκευασίες και υλικά τι μπορούμε να κάνουμε;

6. Χριστιανισμός και οικολογία

Η Εκκλησία τοποθετείται ενώπιον του οικολογικού ζητήματος με θεολογική υπευθυνότητα. Πιο συγκεκριμένα οι απόψεις που εκφράζονται είναι οι εξής: 
1. Το οικολογικό πρόβλημα είναι ηθικό ζήτημα και όχι τεχνικό θέμα. Οφείλεται στην εσφαλμένη στάση του ανθρώπου απέναντι στη φύση που επείγει να αναθεωρηθεί στο φως του ήθους της Εκκλησίας. Η καταστροφή του περιβάλλοντος και των πηγών του έχει ζωτική σημασία για όλους μας. Οι επιπτώσεις δεν μπορούν να χαρακτηριστούν ηθικά αδιάφορες, καθώς η ζωή μας εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τη στάση του καθενός μας προς το περιβάλλον.
2. Η φύση δεν είναι κτήση του ανθρώπου, κατάκτησή του, κτήμα και ατομική ιδιοκτησία του. Δεν επιτρέπεται η κατάχρησή της, αλλά μόνο η χρήση της προς όφελος της κοινωνίας και για τη δόξα του Θεού. Ο χριστιανός λέει "Όχι στην καταστροφική εκμετάλλευση της φύσης" και σε αυτό το σημείο συνοδοιπορεί με τους οικολόγους αυθόρμητα κι ένθερμα. Πολύ σωστά έχει λεχθεί ότι "η γη και το περιβάλλον, δε μας ανήκουν αλλά τα έχουμε δανειστεί από τα παιδιά μας", καθώς οι επιπτώσεις μπορεί να αποβούν μοιραίες για τις επόμενες γενιές, αν δε ληφθούν τα απαραίτητα μέτρα.
3. Η φύση είναι η κτίση του θεού, που πιστεύουμε ως: «Πατέρα, Παντοκράτορα ποιητήν ουρανού και γης». Εμείς είμαστε διαχειριστές, οικονόμοι,εργαζόμενοι και φύλακες της φύσης, σύμφωνα με τη Βίβλο (Γεν. 2, 15). Δεν επιτρέπεται να θεωρήσει ο άνθρωπος τον εαυτό του ιδιοκτήτη και κατακτητή, αφεντικό, κύριο και κυρίαρχο της φύσης. Ο χριστιανός εδώ διαφοροποιείται από μια ακραία θρησκευτική και μάλλον θρησκόληπτη τάση κάποιων ρομαντικών οικολόγων που θεοποιούν τη φύση καταλήγοντας στη φυσιολατρία, το νεοπαγανισμό (θεοποίηση νέων ειδώλων, στοιχείων της φύσης κ.λπ.).

4. Η λατρευτική πράξη της Εκκλησίας με το μυστήριο της Θ. Ευχαριστίας εμπνέει οικολογικό ήθος. Κορύφωση της θείας λειτουργίας αποτελεί η φράση που εκφωνεί ο ιερέας εκ μέρους μας: «τα σα εκ των σων σοι προσφέρομεν». (Σου προσφέρουμε τα δικά Σου από αυτά που Σου ανήκουν). Ο άνθρωπος ευχαριστεί το Θεό για τα δώρα και τις δωρεές Του, τη χάρη και τα χαρίσματά Του, δίνοντας πάλι πίσω στον Κύριο ό,τι Εκείνος μας δώρισε. Έτσι μαθαίνουμε κι εμείς να Τον μιμούμεθα, δηλαδή να φερόμαστε με αγάπη και ελευθερία. Όπως ο Θεός δημιουργεί τη φύση ως κτίση από αγάπη (όχι από ανάγκη) και με ελευθερία, έτσι ο άνθρωπος σέβεται τη φύση ως κτίση Θεού, όπως ακριβώς σέβεται τον Κτίστη της. Επιπλέον η Εκκλησία σε όλες σχεδόν τις αγιαστικές πράξεις της και τα μυστήρια χρησιμοποιεί τα υλικά στοιχεία (οίνος, άρτος, νερό, λάδι κ.ά.) τα οποία αγιάζονται και μεταμορφώνονται μέσα στο χώρο της.Αυτή η πράξη είναι πράξη σεβασμού προς τα υλικά στοιχεία, που σημαίνει και ευθύνη για διαφύλαξή τους και αφορμή ευχαριστίας προς το Θεό.

5. Η ασκητική παράδοση του μοναστικού κοινοβίου για 2000 χρόνια και η κοινοκτημοσύνη των πρώτων χριστιανικών κοινοτήτων ενσαρκώνουν άριστα το οικολογικό ήθος της θείας Ευχαριστίας στην Εκκλησία μέχρι σήμερα. Ασκητική δεν σημαίνει να φύγουμε από τον κόσμο, αλλά δείχνει πώς μπορούμε να ζούμε μέσα στον κόσμο χωρίς να τον καταστρέφουμε άλλο πια. Οι ασκητές συμπεριφέρονται με σεβασμό προς τη φύση, τη βλέπουν ως κάτι ζωντανό, ως δωρεά του Θεού στον άνθρωπο. Αυτό μπορεί να γίνει και στάση ζωής όλων μας. Πώς; Με τον ανάλογο σεβασμό προς την υλική δημιουργία, με την αυτάρκεια και την ολιγάρκεια, δηλαδή να αρκούμεθα στα λίγα, τα απαραίτητα, να μη διακατεχόμαστε από πλεονεξία. Έτσι εμείς θα έχουμε επάρκεια αγαθών, και η φύση θα μπορεί να ανταποκριθεί στις ανάγκες των επερχόμενων γενεών, διαθέτοντας τα απαραίτητα αποθέματα (αειφόρος ανάπτυξη).

 (Πηγή: Βιβλίο Γ΄ Λυκείου: http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/DSGL-C134/152/1091,4010/)

Αντί επιλόγου - Οι μουσικοί δημιουργούν τραγούδια και διαμαρτύρονται για την οικολογική καταστροφή

Κλείνοντας θα ήθελα να ακούσουμε και να δούμε το παρακάτω βίντεο από τον Michael Jackson και να προβληματιστούμε για τις εικόνες αλλά και το λυρισμό της μουσικής που συνάδει με το εποπτικό υλικό. Τα σχόλια δικά σας...

Τέλος για όσους δεν έχουν διάβασμα (!;!) κι έχουν χρόνο (;;;!!!;;;)  ας ακούσουν και ας διαβάσουν τους στίχους του ακόλουθου τραγουδιού από τον Ozzy Osbourne με τίτλο "Revelation Mother Earth".

Πρόκειται για μια προσευχή στο Θεό Πατέρα και τη φύση, όπου το αίτημα είναι ο άνθρωπος να συγχωρεθεί και να μετανοήσει για την καταστροφή της φύσης. Και σε αυτό το τραγούδι ας προσέξουμε το συνδυασμό της μελωδίας με την εικόνα.