Πάσχα ιερόν και άγιον: Από τον Γολγοθά στην Ανάσταση (σχολικό έτος 2017-18)

"Χριστός Ανέστη εκ νεκρών, θανάτω θάνατον πατήσας

και εν τοις μνήμασιν, ζωήν χαρισάμενος"

Εισαγωγή

Το Πάσχα πλησιάζει. Η Μεγάλη Τεσσαρακοστή φθάνει στο τέλος της καθώς εισερχόμαστε στη Μεγάλη Εβδομάδα. Τι σημαίνει όμως Πάσχα; Είναι μόνο τα ποικίλα κατά τόπους ήθη και έθιμα;

Το θέμα όμως αυτής της ανάρτησης δεν είναι αυτό. Με αφορμή την εορτή του χριστιανικού Πάσχα θα προσπαθήσουμε να γνωρίσουμε το ιστορικό της περιεχόμενο και να ψηλαφήσουμε το θεολογικό της νόημα. Στη συνέχεια, θα προσπαθήσουμε να τα συνδέσουμε με τη δική μας ζωή (αν βέβαια, εσείς, οι μαθητές και οι μαθήτριες θεωρείτε ότι συνδέονται). Τα ερωτήματα που θα μας απασχολήσουν: 

Τι είναι Πάσχα; Ποια γεγονότα προηγήθηκαν και οδήγησαν στα Πάθη του Χριστού; Γιατί έπρεπε ο Ιησούς να σταυρωθεί; Κι αφού είναι Θεός, γιατί δεν κατέβηκε από τον Σταυρό;

Άραγε αναστήθηκε πραγματικά; Κι αν ναι, γιατί ακόμη οι άνθρωποι πεθαίνουν;

Τι μπορεί να σημαίνει η Ανάσταση του Χριστού, αυτού του "ξένου", για εμάς (αν πράγματι σημαίνει;);

Δε ξέρω αν το καταλάβατε. Είναι οι δικές σας ερωτήσεις που κάνατε στην τάξη κατά τη διάρκεια της χρονιάς. 

Ελπίζω με αυτή την ανάρτηση να σας δώσω κάποιες αφορμές για προβληματισμό, που ίσως σας οδηγήσει κάποια στιγμή σε απαντήσεις στη ζωή σας.

Ξεκινάμε λοιπόν για σταυροαναστάσιμες αναζητήσεις!

1. Προσωπικές θέσεις για την εορτή του Πάσχα.

Γράψτε 3 λέξεις σχετικές με το Πάσχα. Συγκρίνετέ τες με τον διπλανό σας και έπειτα ανά 4 περιγράψτε σε μια πρόταση τι σημαίνει Πάσχα για εσάς, χρησιμοποιώντας ορισμένες από τις δικές σας λέξεις.

2. Η πορεία προς το Πάθος του Χριστού (σε εικόνες).

Ας δούμε, όμως πώς ξεκίνησαν όλα. Με αφορμή τις ακόλουθες εικόνες, θα προσπαθήσουμε να περιγράψουμε την πορεία του Χριστού προς το Πάθος. Τι άραγε γνωρίζουμε ή θυμόμαστε; Παρατηρήστε τις παρακάτω εικόνες.  
Ποια γεγονότα αναγνωρίζετε σε κάθε εικόνα;  Ο δικός μου ρόλος είναι του αφηγητή - "αυτόπτη μάρτυρα", που θα συνδέει τις εικόνες μεταξύ τους.

Τι γνωρίζετε σχετικά με την πορεία του Χριστού προς τα Πάθη Του; 
Τι θα θέλατε να ρωτήσετε;

Τι είναι το πιο σημαντικό για εσάς και γιατί; 

Τι τίτλο θα δίνατε σε κάθε εικόνα και γιατί;

3. Η διήγηση των Ευαγγελίων για τη Σταύρωση και την Ανάσταση του Ιησού Χριστού.
Αφού παρακολουθήσαμε με σύντομο τρόπο ορισμένα γεγονότα από την πορεία του Ιησού Χριστού προς το Πάθος, τώθα θα επικεντρωθούμε στα κεντρικά επεισόδια της Σταύρωσης και της Ανάστασής Του. Τι πραγματικά έγινε; Εμάς μας ενδιαφέρει;
Ας διαβάσουμε αποσπάσματα από τις διηγήσεις των Ευαγγελίων στο Φ.Ε..

Η Σταύρωση του Χριστού

Ι. "Ο Πιλάτος διέταξε επίσης και έγραψαν μια επιγραφή, και την τοποθέτησαν πάνω στον σταυρό. Και έγραφε: "Ο Ιησούςο Ναζωραίος, ο Βασιλιάς των Ιουδαίων". ...οι στρατιώτες σταύρωσαν τον Ιησού, πήραν τα ρούχα του και τα μοίρασαν σε τέσσερα μερίδια ... Κοντά στον σταυρό του Ιησού στέκονταν η μητέρα του και η αδερφή της μητέρας του, η Μαρία η γυναίκα του Κλωπά, και η Μαρία η Μαγδαληνή.

Ο Ιησούς, όταν είδε τη μητέρα του και τον μαθητή που αγαπούσε, να στέκεται πλάι της, λέει στη μητέρα του: "Αυτός τώρα είναι ο γιος σου ". Ύστερα λέει στον μαθητή: "Αυτή τώρα είναι η μητέρα σου ". Από κείνη την ώρα ο μαθητής την πήρε στο σπίτι του. Και οι αρχιερείς τον περιέπαιζαν μαζί με τους γραμματείς, τους πρεσβυτέρους και τους Φαρισαίους και έλεγαν:  "Τους άλλους τους έσωσε τον εαυτό του όμως δεν μπορεί να τον σώσει. Εάν είναι ο βασιλιάς του Ισραήλ, ας κατεβεί από τον σταυρό, και θα πιστέψουμε σ' αυτόν. Ένας από τους κακούργους που ήταν κρεμασμένος στον σταυρό τον βλαστημούσε και του έλεγε: "Εάν εσύ είσαι ο Μεσσίας, σώσε τον εαυτό σου και εμάς".

Ο άλλος στράφηκε σ' αυτόν, τον μάλωσε και του είπε: "Ούτε τον Θεό δε φοβάσαι εσύ;...

Εμείς βέβαια δίκαια τιμωρούμαστε γι' αυτά που κάναμε• αυτός όμως δεν έκανε κανένα κακό". 
 Και έλεγε στον Ιησού. "Θυμήσου με, Κύριε , όταν έρθεις στη Βασιλεία σου". 
 Ο Ιησούς του απάντησε: "Σε βεβαιώνω πως σήμερα κιόλας θα είσαι μαζί μου στον παράδεισο". 
 Από το μεσημέρι ως τις τρεις το απόγευμα έπεσε σκοτάδι σε όλη τη γη. 
 Γύρω στις τρεις κραύγασε ο Ιησούς με δυνατή φωνή: "Ηλί, ηλί, λιμά σαβαχθανί; " δηλαδή, "Θεέ μου, Θεέ μου, γιατί με εγκατέλειψες; "... ο Ιησούς γνωρίζοντας πως όλα είχαν φτάσει πια στο... τέλος, για να εκπληρωθεί η προφητεία της Γραφής, λέει: "Διψώ". 
Εκεί κοντά βρισκόταν ένα σκεύος γεμάτο ξίδι. Οι στρατιώτες βούτηξαν ένα σφουγγάρι στο ξίδι, το στήριξαν στην άκρη ενός κλαδιού... και το έφεραν στο στόμα του. Όταν εκείνος γεύτηκε το ξίδι είπε: "Τετέλεσται" (Όλα τώρα εκπληρώθηκαν)...  Τότε ο Ιησούς κραύγασε με δυνατή φωνή και είπε: "Πατέρα, στα χέρια σου παραδίνω το πνεύμα μου " (Ψαλμός 30, 6). Μόλις το είπε αυτό, ξεψύχησε. Τότε η γη σείστηκε, οι πέτρες σχίστηκαν... Ο Ρωμαίος εκατόνταρχος και οι στρατιώτες που φύλαγαν μαζί του τον Ιησού, όταν είδαν το σεισμό και τα άλλα συμβάντα, φοβήθηκαν πάρα πολύ και είπαν: "Στ' αλήθεια, αυτός ήταν Υιός Θεού". Εκεί βρίσκονταν και πολλές γυναίκες που παρακολουθούσαν από μακριά• ήταν αυτές που ακολούθησαν τον Ιησού από τη Γαλιλαία και τον υπηρετούσαν".

II. Η αποκαθήλωση του Χριστού

 Η αποκαθήλωση και ο ενταφιασμός: «Κατά το δειλινό ένας άνθρωπος πλούσιος από την Αριμαθαία, που τον έλεγαν Ιωσήφ και ήταν και αυτός μαθητής του Ιησού, ήρθε στον Πιλάτο και ζήτησε το σώμα του Ιησού... Ο Πιλάτος διέταξε να του το δώσουν. Ύστερα κύλησε μια μεγάλη πέτρα, έκλεισε την είσοδο του μνήματος και έφυγε.   Εκεί έμειναν καθισμένες απέναντι από τον τάφο η Μαρία η Μαγδαληνή και η άλλη Μαρία. Την άλλη μέρα, που ήταν Σάββατο, πήγαν οι αρχιερείς και οι Φαρισαίοι... στον Πιλάτο και του είπαν: "Κύριε, θυμηθήκαμε πως εκείνος ο λαοπλάνος είχε πει όταν ζούσε: "Σε τρεις μέρες θα αναστηθώ".  Γι' αυτό δώσε διαταγή να φρουρηθεί καλά ο τάφος ως την τρίτη μέρα, μη τυχόν έρθουν οι μαθητές του τη νύχτα και τον κλέψουν, και έπειτα πουν στον λαό πως αναστήθηκε από τους νεκρούς γιατί τότε η τελευταία πλάνη θα είναι χειρότερη από την προηγούμενη". 

ΙΙΙ. Η Ανάσταση του Χριστού
 "Την επόμενη μέρα όμως μετά το Σάββατο, από τα βαθιά χαράματα, ήρθαν οι γυναίκες στον τάφο με τα αρώματα που είχαν ετοιμάσει μαζί τους ήταν και μερικές άλλες. Βρήκαν τότε την πέτρα κυλισμένη από το μνήμα και, όταν μπήκαν σε αυτό, δεν βρήκαν το σώμα του Κυρίου Ιησού. Καθώς απορούσαν γι' αυτό, φάνηκαν μπροστά τους δύο άντρες με αστραφτερές στολές. 

Κι ενώ κατατρομαγμένες είχαν σκυμμένο το πρόσωπό τους στη γη, τις ρώτησαν: "Τι ζητάτε τον ζωντανό ανάμεσα στους νεκρούς; Δεν είναι εδώ, αναστήθηκε! Θυμηθείτε τι σας είπε, όταν ακόμα ήταν στη Γαλιλαία. Σας είπε ότι ο Υιός του Ανθρώπου θα παραδοθεί στα χέρια των εχθρών του Θεού, θα σταυρωθεί και την τρίτη μέρα θα αναστηθεί". 

Θυμήθηκαν τότε τα λόγια του. Καθώς όμως πήγαιναν να πουν τα νέα στους μαθητές του, τις συνάντησε ο Ιησούς, και είπε σ' αυτές: "Χαίρετε!" Αυτές τον πλησίασαν, έπεσαν στα πόδια του και τον προσκύνησαν.  Τότε λέει σ' αυτές ο Ιησούς: "Μη φοβάστε! Πηγαίνετε να πείτε στους αδερφούς μου να φύγουν για τη Γαλιλαία, και εκεί θα με δουν". 
Επέστρεψαν λοιπόν από το μνήμα και ανάγγειλαν όλα αυτά στους έντεκα μαθητές και σε όλους τους άλλους. Αυτές που τα έλεγαν αυτά στους αποστόλους ήταν η Μαρία η Μαγδαληνή, η Ιωάννα, η Μαρία η μητέρα του Ιακώβου και οι υπόλοιπες που ήταν μαζί τους.  Τα λόγια αυτά τους φάνηκαν φλυαρίες και δεν τις πίστευαν.
Ο Πέτρος όμως σηκώθηκε και έτρεξε στο μνήμα. Όταν έσκυψε, είδε τα σάβανα μόνα και γύρισε σπίτι του γεμάτος απορία γι' αυτό που είχε γίνει. 

"Οι εμφανίσεις του Ιησού στους μαθητές Του: (Την ίδια μέρα) ενώ μιλούσαν γι' αυτά, ο Ιησούς στάθηκε ανάμεσά τους (στους μαθητές) και τους λέει: "Ειρήνη σ' εσάς!. Αυτοί από την ταραχή και τον φόβο νόμιζαν ότι έβλεπαν φάντασμα. Εκείνος τους είπε: "Γιατί είστε τρομαγμένοι και γιατί γεννιούνται στην καρδιά σας αμφιβολίες; Κοιτάξτε τα χέρια μου και τα πόδια μου, για να βεβαιωθείτε ότι είμαι εγώ ο ίδιος. Ψηλαφήστε με και δείτε ένα φάντασμα δεν έχει σάρκα και οστά, όπως βλέπετε εμένα να έχω". Και λέγοντας αυτά τους έδειξε τα χέρια και τα πόδια του. Αυτοί από τη χαρά και την έκπληξή τους δεν πίστευαν στα μάτια τους. Τους ρώτησε ο Ιησούς: "'Έχετε τίποτε φαγώσιμο;" 

Αυτοί τότε του έδωσαν ένα κομμάτι ψητό ψάρι και ένα κομμάτι κηρήθρα με μέλι. Τα πήρε και τα έφαγε μπροστά τους. Ύστερα τους είπε: "Αυτά εννοούσα με τα λόγια που σας έλεγα όταν ήμουν ακόμη μαζί σας, ότι δηλαδή θα εκπληρωθούν όλα όσα είναι γραμμένα για μένα στον Νόμο του Μωυσή, στους Προφήτες και στους Ψαλμούς". Τότε τους φώτισε τον νου, για να καταλαβαίνουν τις Γραφές, και τους είπε: "0ι Γραφές λένε ότι έτσι πρόκειτο να γίνει... να πάθει ο Μεσσίας, να αναστηθεί από τους νεκρούς την τρίτη μέρα και να κηρυχτεί στο όνομά του μετάνοια και άφεση αμαρτιών σε όλα τα έθνη, αρχίζοντας από την Ιερουσαλήμ.Εσείς είστε μάρτυρες όλων αυτών. Κι εγώ θα σας στείλω αυτό που σας υποσχέθηκε ο Πατέρας μου. Εσείς καθίστε στην Ιερουσαλήμ ωσότου ο Θεός σάς οπλίσει με τη δύναμή του" (επιλογή από τα Ευαγγέλια και το βιβλίο Θρησκευτικών της Β΄ Γυμνασίου των Γ. Τσανανά και Απ. Μπάρλου)

-Προσπαθήστε να εντοπίσετε σημεία της κάθε διήγησης στις θεματικές εικόνες.

-Τι θα θέλατε να ρωτήσετε;

-Ποια ερώτηση θέλετε να εξερευνήσουμε;
Και μια επιπρόσθετη ερώτηση:

-Γιατί άραγε ο Χριστός, αφού είναι Θεός, δεν κατέβηκε από τον Σταυρό;

3. "Δωσ΄ μοι τούτον τον ξένον".

Όλη τη Μεγάλη Εβδομάδα οι χριστιανοί μετέχουν στα Πάθη του Κυρίου και προετοιμάζονται για την ένδοξη Ανάστασή Του.

Έτσι κι εμείς εδώ, αφού επεξεργαστήκαμε  τα βασικά σημεία των Παθών και της Ανάστασης του Χριστού, θα ήθελα να εστιάσουμε σε ένα ποίημα που ακούγεται και αναπαρίσταται με ιδιαίτερα θεατρικό τρόπο στην Εκκλησία. Ο ιερέας στη μέση του ναού κρατάει το Σώμα του Κυρίου και λέει τα παρακάτω λόγια:

«δωσ' μου τούτον τον ξένο που οι ομόφυλοί του σαν ξένον θανατώνουν μισώντας· δωσ' μου τούτον τον ξένο που παράξενο μού είναι, σ' αυτόν, του θανάτου το ξένο να βλέπω· δωσ' μου τούτον τον ξένο που είναι αυτός όπου ξέρει τους φτωχούς και τους ξένους στοργικά να φιλεύει·» (Πηγή μετάφρασης).

Ποιος μπορεί να είναι ο "ξένος" του ύμνου σήμερα; Στο δικό σας ομαδικό σενάριο, ποια μπορεί να είναι η ιστορία αυτού του ξένου;

4. Η Ανάσταση του Χριστού κι εμείς.

«Ο Γολγοθάς δεν είναι πια τέρμα, δεν είναι όμως ούτε απλό πέρασμα. Είναι εργαστήρι για το ολότελα καινούριο: την Ανάσταση. Ανάσταση σημαίνει κατάργηση του θανάτου (κάθε είδους θανάτου) και κατάργηση της αδικίας (κάθε είδους αδικίας). […] Πριν τον Γολγοθά ο Χριστός είχε πετάξει έξω τους χρηματιστές (Μτ. 21, 12-13), μετά τον Γολγοθά είχε να πτάξει τη σκλαβιά έξω από την ανθρώπινη ζωή» (Θανάση Παπαθανασίου, Η ρήξη με το μηδέν. Σφηνάκια πολιτικής θεολογίας, εκδ. Αρμός, Αθήνα 2015, σελ. 18).

Με αφορμή το παραπάνω απόσπασμα του θεολόγου Θανάση Παπαθανασίου, κατασκευάζουμε ένα πόστερ με θέμα: "Από τον Γολγοθά στην Ανάσταση σήμερα".
Το πόστερ μπορεί να αποτελεί συνέχεια της ιστορίας που έγραψε η κάθε ομάδα.

Επίλογος
Ο Χριστός θυσιάστηκε εκούσια για να απαλλάξει τον άνθρωπο από κάθε μορφής δουλεία και τη μεγαλύτερη σκλαβιά, που είναι ο θάνατος. Το νόημα της Σταύρωσης Του φανερώνεται στην κάθοδό Του στον Άδη. Τότε ο Άδης γεμίζει φως, γεμίζει ζωή! Ο Κύριος με την ανάστασή Του αναδημιουργεί το ανθρώπινο γένος, χαρίζοντας σε όλους την αιώνια ζωή. Φανερώνει το παράδειγμα της αυτοθυσίας και τον τρόπο να αγκαλιάζουμε τον συνάνθρωπό μας.
Κύριε, Εσύ πάνω στον Σταυρό άπλωσες τα χέρια και αγκάλιασες τον κόσμο όλον!
Κύριε, με την Ανάστασή σου όλο το σύμπαν γέμισε με Φως!

Ή όπως έγραφε με μοναδικό τρόπο ο ποιητής Νίκος Γκάτσος και ερμηνεύει ο Αλκίνοος Ιωαννίδης: 

"Αυτός που κάρφωσε τ' αστέρια

κι εγώ κι εσύ, και εμείς κι οι άλλοι
θα γεννηθούμε τότε πάλι".

Καλό και ευλογημένο Πάσχα σε όλες και όλους σας!