Η τέχνη του θεολογείν

Θρησκεία και επιστήμη. Εναντίωση, αδιαφορία ή συμπόρευση; Νίκου Τσιρέβελου,  θεολόγου Μια έρευνα για την αντίληψη των Ελλήνων σχετικά με τη σχέση της θρησκείας με την επιστήμη, θεωρώ ότι θα είχε ενδιαφέρον. Φαντάζομαι (και ελπίζω να κάνω λάθος) ότι οι περισσότεροι θεωρούν ότι υπάρχει μια έντονη σύγκρουση. Σίγουρα αυτές οι θέσεις αναπαράγονται από τα έντυπα και ηλεκτρονικά μέσα. Πολλές φορές με δυνατό θόρυβο για να προσελκύσουν αναγνώστες και άλλες φορές με τίτλους που παραποιούν την είδηση. Από την άλλη, θρησκευτικοί θεμελιοκρατικοί (φονταμενταλιστικοί) κύκλοι, από όλες τις θρησκείες, προτάσσουν τα ιερά τους κείμενα ως το μόνα αυθεντικά στοιχεία δίχως να δέχονται άλλη άποψη και ειδικά την επιστημονική. Για να μην αναφέρω και τους ακόμη πιο ακραίους κύκλους που θεωρούν κάθε επιστημονικό επίτευγμα ως δαιμονικό και κακό. Επίσης, υπάρχει και η ομάδα των φανατισμένων επιστημόνων που θεωρούν κάθε θρησκευτική έννοια ως πρωτόγονη, σκοταδιστική και παρωχημένη. Ο πλού...

Στα πλαίσια των εκδηλώσεων "Ανοικτές Πόρτες" θα έχω τη χαρά και την τιμή να μιλήσω το Σάββατο και την Κυριακή σχετικά με τα στοιχεία της ανατολικής και δυτικής εκκλησιαστικής τεχνοτροπίας που απαντούν στους ναούς της Ρόδου. Η πρώτη παρουσίαση θα γίνει στον Άγιο Φανούριο (11:30-12:30) και η δεύτερη στην Παναγιά του Κάστρου (13:00-14:00). Στη συνεχεια ακολουθεί το πρόγραμμα για την εκδήλωση "Ανοικτές Πόρτες" - "Ανοικτή Πόλη".

Του Σταύρου Γιαγκάζογλου΄, Επίκουρου Καθηγητή του Τμήματος Θεολογίας της Θεολογικής Σχολής ΕΚΠΑ 1. Το δικαίωμα της απαλλαγής Το άρθρο 16 παρ. 2 του Συντάγματος προβλέπει την καλλιέργεια και ανάπτυξη της θρησκευτικής συνείδησης των μαθητών στη δημόσια εκπαίδευση. Επειδή, όμως, σύμφωνα με το άρθρο 13 παρ. 1, «Η ελευθερία της θρησκευτικής συνείδησης είναι απαραβίαστη» και «Κάθε γνωστή θρησκεία είναι ελεύθερη…», για τη θρησκευτική αγωγή προβλέπονται απαλλαγές και εξαιρέσεις, όταν ορισμένοι μαθητές ή οι κηδεμόνες τους το αιτούνται. Η θρησκευτική ελευθερία, η οποία αποτελεί συνταγματική επιταγή αλλά και όρο του Ν. 1566, διασφαλίζεται στη δημόσια εκπαίδευση με τη γνώση και τον διάλογο. Κι αυτό γιατί συχνά η έλλειψη γνώσης υπονομεύει τη θρησκευτική ελευθερία, καθώς καθιστά τον απληροφόρητο για το εν γένει θρησκευτικό φαινόμενο μαθητή ευάλωτο σε θρησκευτική παραπλάνηση. Ωστόσο, οι γονείς έχουν το δικαίωμα να εξασφαλίζουν για τα παιδιά τους μόρφωση και εκπαίδευση, η οποία να συμφωνεί...

Σε ένα άκρως ιδεοληπτικό και γεμάτο ανακρίβειες  άρθρο  του στην "Εφημερίδα των συντακτών" της 17ης Σεπτεμβρίου 2018 ο συντάκτης κάνει λόγο για "ανοικτή πληγή του μαθήματος των Θρησκευτικών" και άλλα ηχηρά παρόμοια. Στόχος του είναι να εκθειάσει την εύκολη και απροϋπόθετη απαλλαγή από το μάθημα των Θρησκευτικών, όπως ίσχυε με την εγκύκλιο Αρβανιτόπουλου. Ως γνωστόν, η εν λόγω εγκύκλιος όριζε ότι ο μαθητής μπορεί να πάρει  απαλλαγή από το μάθημα των Θρησκευτικών με απλή υπεύθυνη δήλωση των κηδεμόνων του "για λόγους θρησκευτικής συνείδησης". Αυτό ουσιαστικά σήμαινε ότι οποιοσδήποτε  θα μπορούσε να ζητήσει απαλλαγή από το μάθημα, δοθέντος του γεγονότος ότι ακόμα και "ορθόδοξοι" αλλά φυγόπονοι μαθητές που θα ήθελαν "ένα μάθημα λιγότερο" θα μπορούσαν να ζητήσουν απαλλαγή με επίκληση λόγων συνείδησης. Φυσικά η συνείδηση δεν τεκμαίρεται αλλά αυτό σε καμία περίπτωση δεν σημαίνει ότι πρέπει να  αποτελέσει το άλλοθι για ψευδείς δηλώσεις, φυγο...

What’s the purpose of Religious Education (RE) in a country where  a majority of people  have “no religion”? The  new report  of the independent Commission on Religious Education in England and Wales provides a clear answer: the rise of “no religion” doesn’t mean that religion isn’t important. Rather, the report makes a strong case that it is more important than ever that young people in Britain understand and engage effectively with diverse religions and worldviews. The report proposes a radical overhaul of RE. This is most obvious in the new name it recommends for the subject: “Religion and Worldviews”. Non-religious worldviews like humanism, secularism, atheism and agnosticism would be studied alongside different traditions within Christianity, Buddhism, Hinduism, Islam, Judaism and Sikhism.

Νίκου Τσιρέβελου,  θεολόγου Στην Α΄ Λυκείου εξετάσαμε θέματα που συνδέονται με την αναζήτηση του Θεού. Στη Β΄ Λυκείου θα διερευνήσουμε βαθύτερα ζητήματα που συνδέονται με τον θεολογικό πλούτο των θρησκειών. Το πρώτο μας θέμα είναι η σημασία της "αποκάλυψης" στον θρησκευτικό κόσμο. Μια λέξη που ηχεί περίεργα και πολλές φορές συνδέεται με καταστροφικά γεγονότα. Είναι όμως αυτό το νόημα της "αποκάλυψης";

Εγκύκλιος του Υπουργού Παιδείας (αριθμ. πρωτ. 155764/Δ2/19-09-2019) με θέμα "Ενημέρωση για τη διδασκαλία των Θρησκευτικών για το σχολικό έτος 2018-2019" προσδιορίζει τι διδάσκεται στο μάθημα των Θρησκευτικών κατά το σχολικό έτος 2018-19. Συγκεκριμένα, το έγγραφο ορίζει:  Σχετικά με τη διδασκαλία των Θρησκευτικών στην Π/θμια και Δ/θμια Εκπ/ση για το σχολικό έτος 2018-2019 σας ενημερώνουμε ότι ισχύουν τα εξής: ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΣΠΟΥΔΩΝ Το Πρόγραμμα Σπουδών του μαθήματος των Θρησκευτικών στο Δημοτικό και στο Γυμνάσιο καθορίζεται με την με αρ. πρωτ. 101470/Δ2/16-06-2017 Υ.Α. (ΦΕΚ Β΄ 2104/19-06-2017). Το Πρόγραμμα Σπουδών του μαθήματος Θρησκευτικά Γενικού και Επαγγελματικού Λυκείου καθορίζεται με την με αρ. πρωτ. 99058/Δ2/13-06-2017 Υ.Α. (ΦΕΚ Β΄ 2105/19-06-2017).

"Ο Θεός αγάπη εστί" (Α΄ Ιω. 4,16) Νίκου Τσιρέβελου,  θεολόγου Τα δύο προηγούμενα χρόνια με τις αναρτήσεις μας παρουσιάσαμε ορισμένες προτάσεις για τη διδασκαλία των μαθημάτων του Λυκείου καθώς και επιπρόσθετο σχετικό υλικό. Φέτος οι αναρτήσεις μας θα συνοδεύονται από ορισμένες σκέψεις για κάθε θεματική ενότητα και διδακτική έννοια καθώς και με ορισμένες προτάσεις διδασκαλίας ή υλικό. Το πρώτο θέμα μας στην Α΄ Λυκείου είναι η αναζήτηση του Θεού. Στη συνέχεια θα προχωρήσω σε ορισμένες σκέψεις με βάση το υλικό του Φακέλου Μαθήματος. Όλοι οι άνθρωποι αναζητούν τον Θεό, ακόμη κι εκείνοι που δε δέχονται την ύπαρξή του Θεού. Η αναζήτηση του Θεού αποτελεί έμφυτη ορμή και ανάγκη. Από τότε που ο άνθρωπος ανέπτυξε τη λογική του και μια πρώιμη αυτοσυνειδησία ξεκίνησε την αναζήτηση του εαυτού του, της φύσης αλλά και της Ανώτερης Δύναμη / των Ανώτερων Δυνάμεων. Οδηγός του η βίωση του πόνου και της θλίψης του θανάτου και η προσδοκία για ζωή δίχως τέλος.

Τα παρακάτω βίντεο μπορούν να αξιοποιηθούν ως εισαγωγικό υλικό στον κόσμο της θρησκείας για τους μαθητές/τις μαθήτριες της Α΄ και της Β΄ Λυκείου.

Ο Πανελλήνιος Θεολογικός Σύνδεσμος "ΚΑΙΡΟΣ για την αναβάθμιση της Θρησκευτικής Εκπαίδευσης" διοργανώνει και φέτος τη 2η Πανελλήνια Συνάντηση θεολόγων 9 με 11 Νοεμβρίου με θέμα "Η Ορθόδοξη θεολογία μέσα στη νεωτερική πολιτική θεωρία και πράξη". Ο ρόλος της θεολογίας σε μια νεωτερική πολιτική και κοινωνική πραγματικότητα δεν μπορεί να εξαντλείται στην εξιδανικευτική ρητορική της «συναλληλίας» Εκκλησίας και Πολιτείας, όταν από τη μια η σύγχρονη Δημοκρατία δεν θέλει να καθορίζεται με συγκεκριμένες θρησκευτικές διαφορές, επικαλείται τα ατομικά δικαιώματα, την ουδετεροθρησκία κλπ, ενώ από την άλλη η σύγχρονη παγκόσμια κοινωνικο-οικονομική πραγματικότητα (εντεινόμενη ανισότητα, διαφθορά στην πολιτική, πόλεμοι και περιβαλλοντική καταστροφή) διαβρώνει στην πράξη τη δημοκρατία των τύπων. 

ΑΝΑΚΟΙΝΟΠΟΙΗΣΗ: Οδηγίες για τη διδασκαλία του μαθήματος Ερευνητικές Δημιουργικές Δραστηριότητες στις Α΄ και Β΄ τάξεις Ημερησίου Γενικού Λυκείου για το σχολ. έτος 2018 – 2019.

Μετά από σχετική εισήγηση του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής (πράξη 33/26-07-2018 του Δ.Σ) δημοσιεύτηκαν οι οδηγίες για τα μαθήματα στο Γυμνάσιο. ΙΙ. Θρησκευτικά των Α΄, Β΄ και Γ΄ τάξεων ημερήσιου και εσπερινού Γυμνασίου.

Το αίτημα κάλυψης των κενών θέσεων θεολόγων εκπαιδευτικών με την έγκαιρη πρόσληψη ανάλογων αναπληρωτών, έθεσε ο Πανελλήνιος Θεολογικός Σύνδεσμος "Καιρός" με επιστολή του προς τον Υπουργό Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων κ. Κώστα Γαβρόγλου. Το Δ.Σ. του "Καιρού" στην επιστολή του επισημαίνει  την ανάγκη συμπερίληψης των θεολόγων εκπαιδευτικών στην πρώτη φάση προσλήψεων, λόγω της πληθώρας των  υπαρχόντων κενών. Ακόμη, την ανάγκη για μόνιμη και σταθερή λύση του προβλήματος με την πραγματοποίηση μόνιμων διορισμών.  Ακολουθεί η επιστολή του Δ.Σ. του "Καιρού": 

Ανακοινώθηκε το Πρόγραμμα του 2ου Πανελλήνιου Θεολογικού Συνεδρίου με Διεθνή Συμμετοχή και τίτλο: "Προκλήσεις και προοπτικές της θρησκευτικής εκπαίδευσης στο σύγχρονο σχολείο". Το συνέδριο θα πραγματοποιηθεί στη Θεολογική Σχολή του ΑΠΘ από τις 14 μέχρι τις 16 Σεπτεμβρίου 2018. Διοργανωτές είναι το Τμήμα Θεολογίας και το Εργαστήριο Παιδαγωγικής του ίδιου Τμήματος της Θεολογικής Σχολής του ΑΠΘ καθώς και η Περιφερειακή Δειύθυνση Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Κεντρικής Μακεδονίας.

† Β Α Ρ Θ Ο Λ Ο Μ Α Ι Ο Σ ΕΛΕΩι ΘΕΟΥ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΕΩΣ  ΝΕΑΣ ΡΩΜΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΣ ΠΑΤΡΙΑΡΧΗΣ ΠΑΝΤΙ Τῼ ΠΛΗΡΩΜΑΤΙ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΧΑΡΙΝ, ΕΙΡΗΝΗΝ ΚΑΙ ΕΛΕΟΣ  ΠΑΡΑ ΤΟΥ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΥ ΠΑΣΗΣ ΤΗΣ ΚΤΙΣΕΩΣ ΚΥΡΙΟΥ ΚΑΙ ΘΕΟΥ ΚΑΙ ΣΩΤΗΡΟΣ ΗΜΩΝ ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ --- Ἀδελφοί καί τέκνα ἐν Κυρίῳ,  Συνεπληρώθησαν ἤδη εἰκοσιεννέα ἔτη ἀπό τῆς καθιερώσεως ὑπό τῆς Ἁγίας τοῦ Χριστοῦ Μεγάλης Ἐκκλησίας, τῆς ἑορτῆς τῆς Ἰνδίκτου ὡς «Ἡμέρας Προστασίας τοῦ περιβάλλοντος». Καθ᾿ ὅλον αὐτό τό διάστημα τό Οἰκουμενικόν Πατριαρχεῖον ὑπῆρξεν ἐμπνευστής καί πρωταγωνιστής ποικίλων δράσεων, αἱ ὁποῖαι ἐκαρποφόρησαν πλουσίως καί ἀνέδειξαν τό οἰκολογικόν πνευματικόν δυναμικόν τῆς ὀρθοδόξου ἡμῶν παραδόσεως.

Ένα νέο ιστολόγιο με θέμα τη θρησκευτική εκπαίδευση ξεκίνησε το ψηφιακό ταξίδι του πριν λίγες μέρες με σκοπό να υπηρετήσει ποικιλότροπα το Μάθημα των Θρησκευτικών! Το ιστολόγιο έχει τίτλο "Θρησκευτική Εκπαίδευση" και στην περιγραφή αναφέρεται "Βήμα διαλόγου και ενημέρωσης για το Μάθημα των Θρησκευτικών". Το ιστολόγιο αυτό δημιουργήθηκε από τον Πανελλήνιο Θεολογικό Σύνδεσμο "ΚΑΙΡΟΣ" και στοχεύει στην προβολή ζητημάτων που αφορούν στα Θρησκευτικά και τους εκπαιδευτικούς που τα διδάσκουν. Συγχρόνως και σύμφωνα με την πρώτη ανάρτηση "αποβλέπει να αγκαλιάσει ένα ευρύτερο αναγνωστικό κοινό: φοιτητές/φοιτήτριες, υποψήφιους και εν ενεργεία εκπαιδευτικούς, θεολόγους και δασκάλους, λαϊκούς και κληρικούς, γονείς μαθητών και οποιονδήποτε άλλον ενδιαφέρεται για το μάθημα των Θρησκευτικών στο Δημοτικό, το Γυμνάσιο και το Λύκειο, καθώς και για τις θεολογικές σπουδές". Μέσα από την καρδιά μου εύχομαι στους διαχειριστές/στις διαχειρίστριες και στο...