Τα μουσουλμανικά μνημεία πόλεως Θεσσαλονίκης

Οι μαθητές/μαθήτριες του 1ου Πρότυπου Λυκείου Θεσσαλονίκης "Μανόλης Ανδρόνικος" και του 2ου Πρότυπου Λυκείου Θεσσαλονίκης "Λευκός Πύργος" ασχολούνται με τις θρησκευτικές περιηγήσεις στον τόπο τους. Η διερεύνησή τους περιλαμβάνει τις θρησκευτικές κοινότητες και τα θρησκευτικά μνημεία της Θεσσαλονίκης. Βασικός στόχος ήταν η δημιουργία παρουσιάσεων και κειμένων, τα οποί μπορούν να αξιοποιηθούν στα ευρύτερα πλαίσια του θρησκευτικού τουρισμού.

Οι εργασίες αυτές αποτελούν μέρος του Εκπαιδευτικού - Πολιτιστικού Προγράμματος «Πολιτισμικές αναπαραστάσεις σε θρησκευτικά μνημεία της Θεσσαλονίκης»

Για να ακολουθήσετε τη διαδρομή, Πατήστε εδώ

"Η Οθωμανική κατοχή της Θεσσαλονίκης είναι εμφανής σε όλο το μήκος και πλάτος της διαπολιτισμικής αυτής πόλης. Τα στοιχεία της Ανατολής περιπλέκονται με την επηρεασμένη από τη Δύση όψη της συμπρωτεύουσας, με τα τζαμιά να ξεμυτίζουν μέσα από τις πολυκατοικίες στον ορίζοντα της πόλης. Η μουσουλμανική κοινότητα αν και πλέον μειωμένη δραματικά από τις αρχές του προηγούμενου αιώνα διατηρεί ακόμη τους χώρους λατρείας της, έστω και ως μαρτύρια της βαθιάς ιστορίας της Θεσσαλονίκης. Θα πίστευες ποτέ οτι η συμπρωτεύουσα ενός τόσο ορθόδοξου χριστιανικού κράτους βρίθει από μουσουλμανικά μνημεία;

Ροτόντα. Αυτή η περίπλοκη ιστορία, είναι εξ αρχής εμφανής στο ιστορικό μνημείο της Ροτόντας. Το θολωτό κυκλικό κτίσμα του 4ου αιώνα είχε εμπλουτιστεί το 1599 μ.Χ. με μιναρέ ύψους 35,85 μέτρων. Στην ανατολική πλευρά της Ροτόντας σώζεται ο τάφος του σεΐχη Χορτατζή Σουλεϊμάν εφέντη (Hortaci Suleyman Efendi), ο οποίος έκανε τη μετατροπή από χριστιανική εκκλησία σε μουσουλμανικό χώρο λατρείας.

Χαμζά Μπέη τζαμί (“Αλκαζάρ”).

Το Χαμζά Μπέη τζαμί είναι το παλαιότερο μουσουλμανικό τέμενος στη Θεσσαλονίκη μετά την άλωση του 1430. Χτίστηκε το 1467-1468 από τη κόρη του στρατιωτικού διοικητή της πόλης, Χαμζά Μπέη. Αρχικά ήταν συνοικιακό τζαμί χωρίς μιναρέ. Στα τέλη του 16ου αιώνα προστέθηκε έξω από το τέμενος μια περίστυλη αυλή και ανεγέρθηκε και ο μιναρές του. Σήμερα είναι πιο γνωστό με το όνομα Αλκαζάρ από τον ομώνυμο κινηματογράφο που λειτούργησε στην αυλή του από το 1932 μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 80’.

Αλατζά Ιμαρέτ.

Στην οδό Κασσάνδρου 92-93, βρίσκεται το τζαμί του Αλατζά Ιμαρέτ που ήταν και πτωχοκομείο (ιμαρέτ). Ο μιναρές του ήταν διακοσμημένος με πολύχρωμες (αλατζά) πέτρες σε ρομβοειδή σχήματα, απ’ όπου πήρε και το όνομά του. Χτίστηκε το 1484 από τον Ισάκ πασά, μεγάλου βεζίρη που άσκησε τα καθήκοντα του έπαρχου (σαντζάκμπεη) της περιοχής.

Το Αλατζά Ιμαρέτ διέθετε έναν κεντρικό χώρο προσευχής, ενώ τα πλάγια διαμερίσματα χρησιμοποιούνταν για τα συσσίτια των πτωχών, τη διδασκαλία του Κορανίου και άλλες βοηθητικές χρήσεις του φτωχοκομείου. Λειτουργούσε επίσης και ιερατική σχολή (μεντρεσές). Στους κεντρικούς χώρους του μνημείου διατηρούνται τοιχογραφίες με γεωμετρικά και φυτικά κοσμήματα. Σημερινή χρήση: Χώρος εικαστικών εκθέσεων του Δήμου Θεσσαλονίκης.

Γενί τζαμί.

Το Γενί τζαμί βρίσκεται στην ανατολική πλευρά έξω από το ιστορικό κέντρο της πόλης, στην οδό Αρχαιολογικού Μουσείου 30. Χτίστηκε το 1902 από τον αρχιτέκτονα Βιταλιάνο Ποζέλι και ήταν το τζαμί των εξισλαμισθέντων Εβραίων της πόλης. Μετά την ανταλλαγή των πληθυσμών (1923) στέγασε για μικρό χρονικό διάστημα πρόσφυγες και από το 1925 έως το 1962 χρησιμοποιήθηκε ως αρχαιολογικό μουσείο της πόλης. Το κτήριο συνδυάζει τη μουσουλμανική παράδοση με τον αρχιτεκτονικό συρμό της εποχής του, τον εκλεκτικισμό. Στο προαύλιό του φυλάσσεται πλούσια συλλογή μαρμάρινων γλυπτών της Ρωμαϊκής εποχής και των πρωτοχριστιανικών χρόνων από ολόκληρη τη Θεσσαλονίκη. Σημερινή χρήση: Χώρος εικαστικών εκθέσεων του Δήμου Θεσσαλονίκης.

 Χασάν Φεχμί πασά τζαμί.

Διατηρητέο κτήριο του στρατοπέδου «Παύλου Μελά» είναι και το τζαμί του στρατοπέδου (χωρίς μιναρέ), το οποίο κατά τη λειτουργία του στρατοπέδου στέγαζε γραφεία στρατιωτικής μονάδας. Το τζαμί μετατοπίστηκε από την αρχική του θέση πάνω σε ράγες, όταν διαπλατύνθηκε η γειτονική λεωφόρος Λαγκαδά. Είναι διώροφο και κατασκευάστηκε το 1903 για τις θρησκευτικές ανάγκες του στρατοπέδου."

1ο ΠΠ "Μανόλης Ανδρόνικος" - Β2:  Μαρία Κ, Ευσταθία Κ., Μαργαρίτα Κ., Αναστασία Κ., Βαρβάρα Μ.

"Στη Θεσσαλονίκη υπάρχουν σήμερα αρκετά αξιόλογα μουσουλμανικά μνημεία και κτίσματα της περιόδου της τουρκοκρατίας. Πολλά κτίσματα της κατηγορίας αυτής, που βρίσκονταν στην περιοχή της πόλης που κάηκε κατά τη μεγάλη πυρκαγιά του 1917, καταστράφηκαν εντελώς.

Οι Τούρκοι, μετά την άλωση της πόλης το 1430, σύμφωνα με ιστορικές μαρτυρίες, χρησιμοποίησαν κατά κανόνα τόσο για τις διοικητικές, στρατιωτικές, θρησκευτικές ανάγκες τους όσο και για στέγαση, κτίσματα κυρίως των Ελλήνων που επέταξαν από την πρώτη στιγμή της κατάληψης της πόλης. Ειδικά οι κυριότεροι και μεγαλοπρεπέστεροι βυζαντινοί και χριστιανικοί ναοί της Θεσσαλονίκης έγιναν μουσουλμανικά τεμένη ("τζαμιά") με μόνη φροντίδα των κατακτητών την κατασκευή παράπλευρα ενός ψηλού μιναρέ.

Χαρακτηριστικό κτίσμα του πρώτου αιώνα της τουρκοκρατίας, όπου είναι φανερή η τεχνική των βυζαντινών, είναι η Σκεπαστή Αγορά ,Μπεζεστένι, που βρίσκεται στη διασταύρωση των οδών Εγνατία και Βενιζέλου, σε ένα σημείο της παλιάς πόλης της Θεσσαλονίκης, που φαίνεται πως ανέκαθεν αποτελούσε το κέντρο του εμπορικού τομέα. Το Μπεζεστένι, για το οποίο μιλούν με θαυμασμό οι περιηγητές του 16ου αιώνα θεωρώντας το ως την πιο όμορφη αγορά των Βαλκανίων, στέγαζε διάφορα επαγγέλματα, κύρια όμως υφασματέμπορους και χρυσοχόους. Εντός αυτών πωλούνταν πολύτιμα αντικείμενα, φυλάσσονταν έγγραφα και περιουσιακά στοιχεία, γινόταν έλεγχος της ποιότητας των εμπορευμάτων και καθορίζονταν οι ισοτιμίες των νομισμάτων. Μάλιστα η αγορά λειτουργούσε με οργανωμένο τρόπο και με συντεχνιακούς κανονισμούς. Σήμερα, στο Μπεζεστένι της Θεσσαλονίκης στεγάζονται διάφορα καταστήματα.

Η τεχνοτροπία κατασκευής του Μπεζεστενίου είναι αντιπροσωπευτική της αρχιτεκτονικής των Οθωμανών τον 15ο αιώνα, ενώ συναντάται και σε άλλα παρόμοια κτίσματα όπως στις Σέρρες αλλά και στον βαλκανικό χώρο. Το Μπεζεστένι ήταν σημαντικός θεσμός των οθωμανικών πόλεων.

Η Θεσσαλονίκη είναι μια πόλη πολυπρόσωπη και γεμάτη ιστορία.

Από τα μουσουλμανικά τεμένη ("τζαμιά"), που κτίστηκαν από την αρχή για το σκοπό αυτό σώζονται:

· Το Χαμζά-Μπέη τζαμί, σημερινό "Αλκαζάρ", στη διασταύρωση των οδών Εγνατία και Βενιζέλου, που υπολογίζεται πως κτίστηκε στα 1468 στη μνήμη του επιφανούς Οθωμανού στρατιωτικού Χαμζά μπέη με έξοδα της κόρης του, Χαφσά.. Είναι χτισμένο στα πρότυπα της ιερής πόλης Μέκκας και ήταν το πρώτο Τζαμί που χτίστηκε στη Θεσσαλονίκη. Στο εσωτερικό του τεμένους διατηρείται ο διάκοσμος με σταλακτίτες από γυψοκονίαμα και τοιχογραφίες με φυτικά και γεωμετρικά θέματα.

· Το Αλατζά-Ιμαρέτ τζαμί, σε πάροδο της οδού Κασσάνδρου, που κτίστηκε από τον Ισαάκ πασά στα 1500. Το πολύτρουλο αυτό κτίσμα ξεχώριζε για τον πολύχρωμο μιναρέ του από χρωματιστά πλακίδια, μέρος του οποίου σώζεται και σήμερα. To Αλατζά Ιμαρέτ (Alaca Imaret) είναι ένα μικρό χαρακτηριστικό δείγμα των θησαυρών που έχει την τύχη να

φιλοξενεί η πόλη ως αρχιτεκτονική κληρονομιά της Οθωμανικής περιόδου της ιστορίας της. Πρόκειται για ένα εξαιρετικό κτίριο του 15ου αιώνα, ενώ το όνομα του πιθανότατα προέκυψε από τον μοναδικό για τα χαρακτηριστικά του πολύχρωμο μιναρέ που κοσμούσε το κτίσμα.

· Το Γενή Τζαμί στην οδό Αρχαιολογικού Μουσείου, στον ανατολικό τομέα της πόλης, που κτίστηκε στα 1902 με σχέδια του Ιταλού αρχιτέκτονα Vitaliano Poselli, ως τέμενος των "Ντονμέδων" (εξισαλμισμένων Εβραίων).Αποτελεί εξαίρετο δείγμα εκλεκτικιστικής αρχιτεκτονικής με κυρίαρχα μορφολογικά στοιχεία Αναγέννησης και Baroque, χωρίς να λείπουν οι βυζαντινές, ισλαμικές και νεοκλασικές επιδράσεις, και όλα αυτά ιδωμένα με μια έντονα διακοσμητική διάθεση κυρίαρχη στη δυτική αρχιτεκτονική των αρχών του αιώνα.. Από το 1926 στέγαζε το Αρχαιολογικό μουσείο της πόλης. Σήμερα φιλοξενεί πολιτιστικές εκδηλώσεις.  Το Γενή Τζαμί βρίσκεταο στην οδό Αρχαιολογικού Μουσείου."

2ο ΠΛΘ "Λευκός Πύργος" - Β2

ΤΖΑΜΙΑ ΣΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ

 

Επισκεφτείτε τα τζαμιά της Θεσσαλονίκης για να γνωρίσετε τη μουσουλμανική λατρεία όπως εκδηλώθηκε στον ελληνικό χώρο.

Το Αλκαζάρ της Θεσσαλονίκης είναι παλαιό οθωμανικό τέμενος της πόλης του 15ου, γνωστό τότε ως Χαμζά Μπέη Τζαμί. Είναι χτισμένο στη συμβολή των οδών Εγνατία και Βενιζέλου στο κέντρο της πόλης, απέναντι από το Μπεζεστένι. Η ιστορία του παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Κτίστηκε το 1468 στη μνήμη του επιφανούς Οθωμανού στρατιωτικού Χαμζά μπέη με έξοδα της κόρης του. Σύμφωνα με μια άποψη, χτίστηκε στην ίδια θέση που βρισκόταν παλιότερα βυζαντινό γυναικείο μοναστήρι. Αρχικά προοριζόταν για περιορισμένης έκτασης χρήση, σταδιακά όμως αναπτύχθηκε αποκτώντας μιναρέ αλλά και μεγάλη περιστύλια αυλή. Το 1620, ύστερα από σεισμό ή πυρκαγιά, έγινε ανακατασκευή του τεμένους.

Το Γενί τζαμί, σημαντικό μνημείο της περιόδου της Τουρκοκρατίας στη Θεσσαλονίκη, βρίσκεται στην οδό Αρχαιολογικού Μουσείου 30, στα ανατολικά της λεωφόρου Βασιλίσσης Όλγας. Χτίστηκε το 1902 και χρησίμευε ως τόπος λατρείας για τους Εβραίους που είχαν εξισλαμιστεί, τους Ντονμέδες. Στέγασε για μικρό διάστημα πρόσφυγες, ενώ λειτούργησε και ως αρχαιολογικό μουσείο της πόλης. Στο προαυλιο θα βρείτε μια πλούσια συλλογή μαρμάρινων γλυπτών της Ρωμαϊκής εποχής και των πρωτοχριστιανικών χρόνων από ολόκληρη τη Θεσσαλονίκη.

 

Το Αλατζά Ιμαρέτ, που σημαίνει "Πολύχρωμο άσυλο" χτίστηκε τον 15ο αιώνα και βρίσκεται στην οδό Κασσάνδρου βορειανατολικά της εκκλησίας του Αγίου Δημητρίου, στη Θεσσαλονίκη. Ο χώρος λειτουργούσε ως ιμαρέτ (πτωχοκομείο), μεντρεσές (ιερατική σχολή) και χώρος προσευχής ενώ έλαβε σταδιακά τη σημερινή του μορφή. Το μνημείο ανακαινίστηκε και στερεώθηκε με τη φροντίδα του Δήμου Θεσσαλονίκης. Σήμερα το Αλατζά Ιμαρέτ βρίσκεται σε πολύ καλή κατάσταση και χρησιμεύει ως εκθεσιακός χώρος στον οποίο λαμβάνουν χώρα διάφορες εκδηλώσεις.

2ο ΠΠ "Λευκός Πύργος" - Β1: Ομάδα 3, Α. Ιωάννα, Α. Δημήτρης, Δ. Λευτέρης, Κ. Χρυσάνθη, Κ. Φένια

Χαμζά-Μπέη τζαμί ή Αλκαζάρ

 

 Αλκαζάρ, βρίσκεται στη συμβολή της Εγνατίας οδού και της οδού Βενιζέλου στη Θεσσαλονίκη. Χτίστηκε στα 1467/68 από την κόρη του στρατιωτικού διοικητή Χαμζά Μπέη, σύμφωνα με την κτητορική επιγραφή που βρίσκεται εντοιχισμένη στη δυτική πλευρά του κτιρίου. Το τζαμί αρχικά αποτελούνταν από μια τετράπλευρη αίθουσα καλυμμένη με μολυβδοσκέπαστο τρούλο και πιθανόν είχε στοά στη δυτική πρόσοψη. Στη διάρκεια του 16ου αιώνα έγινε προσθήκη δύο ορθογώνιων θολωτών χώρων στη βόρεια και νότια πλευρά του αρχικού τζαμιού, κατασκευάστηκε μια ασύμμετρη περιμετρική στοά με περίβολο στα δυτικά, μοναδική του είδους σε τζαμί στον Ελλαδικό χώρο, και μιναρές στην νοτιοδυτική γωνία. Το 1620, ύστερα από σεισμό ή πυρκαγιά, έγινε η τρίτη ανακατασκευή του τεμένους, από τον Καπί Μεχμέτ Μπέη, σύμφωνα με άλλη επιγραφή που βρίσκεται πάνω από την είσοδο.

Η τοιχοποιία του αρχικού κτίσματος αποτελείται κυρίως από ζώνες πλίνθων, ανάμεσα σε ζώνες λίθων και κατά τόπους πλινθοπερίκλειστο σύστημα. Στο περιστύλιο χρησιμοποιήθηκαν παλαιοχριστιανικά κιονόκρανα. Στο εσωτερικό δε του τεμένους διατηρείται ο διάκοσμος με σταλακτίτες από γυψοκονίαμα και τοιχογραφίες με φυτικά και γεωμετρικά θέματα.

Το Χαμζά Μπέη Τζαμί είναι γνωστό στους περισσότερους Θεσσαλονικείς ως "Αλκαζάρ", από τον ομώνυμο κινηματογράφο που στεγάστηκε για χρόνια στην περίστυλη αυλή του τεμένους. Στο χώρο του έχουν ακόμα στεγαστεί εμπορικά καταστήματα. Σήμερα γίνονται έργα για την αναστήλωση του τζαμιού που πρόκειται να στεγάσει τα αρχαιολογικά ευρήματα που αποκαλύπτονται από τις εργασίες για το μετρό της Θεσσαλονίκης.Ένας λόγος για να επισκεφτεί κάποιος το Χαμζά-Μπέη τζαμί ή Αλκαζάρ είναι η πλούσια ιστορία και η πολύπλοκη αρχιτεκτονική του χώρου και αυτό είναι που το κάνει σπουδαίο και σημαντικό μνημείο της Θεσσαλονίκης.

1ο ΠΛ "Μανόλης Ανδρόνικος" - Β3: Γιάννης, Μαρία,  Φιλόθεος, Χρυσούλα

Τα Τζαμιά της Θεσσαλονίκης

 

Alaca Imaret

Το Alacra Imaret, στα ελληνικά Αλατζά Ιμαρέτ που σημαίνει “Πολύχρωμο Άσυλο” είναι Τζαμί του 15ου αιώνα και βρίσκεται στην οδό Κασσάνδρου βορειοανατολικά της εκκλησίας του Αγίου Δημητρίου στην Θεσσαλονίκη. Πρόκειται για ένα κτήριο, 537χρόνων ιδρυμένο από τον Ινογκιολού Ισ(χ)άκ Πασά, που αρχικά λειτούργησε, ως ιμαρέτ (πτωχοκομείο), μεντρεσές (ιερατική σχολή) και χώρος προσευχής ενώ σταδιακά έλαβε τη σημερινή του μορφή. Κατά τον 17ο αιώνα είχε αναδειχθεί ως ένα από τα σημαντικότερα ιδρύματα της Θεσσαλονίκης. Λόγω της κατάρρευσης κάποιων τμημάτων του μνημείου, αυτό ανακαινίστηκε και στερεώθηκε με την φροντίδα του Δήμου Θεσσαλονίκης και τώρα χρησιμεύει ως εκθεσιακός χώρος. Η ονομασία του οφείλεται στους πολύχρωμους λίθους σε ρομβοειδή σχήματα που κοσμούσαν το μιναρέ του τζαμιού.

 

Γενί Τζαμί

 

Το Γενί Τζαμί εντοπίζεται τοπογραφικά επί της οδού Αρχαιολογικού Μουσείου 30. Το Γενί (Νέο) Τζαμί θεωρείται ως ένα από τα χαρακτηριστικά μνημεία της περιόδου της Τουρκοκρατίας στη Θεσσαλονίκη, κατάλοιπο του οθωμανικού παρελθόντος και δείγμα της θρησκευτικής αρχιτεκτονικής της πόλης. Χτίστηκε το 1902 από τον Ιταλό αρχιτέκτονα Βιταλιάνο Ποζέλι (Vitaliano Poselli) και αποτελούσε το λατρευτικό χώρο των Ντονμέδων (Dönme/Donmeh), μιας ιδιότυπης θρησκευτικής ομάδας αποτελούμενης από εξισλαμισμένους Εβραίους.

Είναι το τελευταίο τζαμί που χτίστηκε στη Θεσσαλονίκη και ξεχωρίζει για την ιδιαίτερη αρχιτεκτονική του, καθώς είναι ένα μίγμα ανατολίτικων, αναγεννησιακών, βυζαντινών, ισλαμικών και μπαρόκ στοιχείων με αρκετές νεοκλασσικές επιρροές (ο αρχιτέκτονας χρησιμοποίησε και σε πολλά άλλα κτίριά του, στοιχεία του αρχιτεκτονικού ρεύματος του εκλεκτικισμού που σώζονται στην πόλη, όπως στο Διοικητήριο, το κτίριο της παλιάς Φιλοσοφικής, το Γ’ Σώμα Στρατού, τη βίλα Αλλατίνι κ.ά.).

Ειδικότερα, παρατηρούμε πως τα ανοίγματα στηρίζονται σε κίονες με εκλεκτικιστικές λεπτομέρειες. Επιπλέον, τα αστέρια που υπάρχουν στους εξώστες αποτελούν οθωμανικό χαρακτηριστικό, ενώ τα συγκεκριμένα οξυκόρυφα τόξα θυμίζουν δυτική αρχιτεκτονική. Εντύπωση προκαλούν τα ρολόγια που υπάρχουν, αλλά και το μαρμάρινο ανάγλυφο που κοσμεί την πρόσοψη.

Μετά την ένωση της πόλης με την Ελλάδα, γκρεμίστηκε ο μιναρές και το τέμενος έπαυσε να λειτουργεί ως χώρος λατρείας. Το 1922 στέγασε προσωρινά πρόσφυγες, ενώ από το 1925 ως το 1962 στο κτίριο στεγαζόταν το Αρχαιολογικό Μουσείο της Θεσσαλονίκης. Σήμερα λειτουργεί αποκλειστικά ως εκθεσιακός χώρος του Δήμου Θεσσαλονίκης και είναι γνωστό κυρίως με το όνομα Παλιό Αρχαιολογικό Μουσείο.

 Στο προαύλιό του φυλάσσεται πλούσια συλλογή μαρμάρινων γλυπτών της Ρωμαϊκής εποχής και των πρωτοχριστιανικών χρόνων όπως σαρκοφάγοι, επιτύμβια, ανάγλυφα, τιμητικές, ταφικές στήλες κ.λ.π.) από ολόκληρη τη Θεσσαλονίκη και θυμίζουν ότι το κτίριο κάποτε στέγαζε το Αρχαιολογικό Μουσείο.

 

Hamza Bey Mosque

Το Χαμζά Μπέη Τζαμί, αλλιώς γνωστό και ως Αλκαζάρ είναι το παλαιότερο Τζαμί της Θεσσαλονίκης. Χτίστηκε τον 15ο αιώνα και βρίσκεται  στη διασταύρωση των οδών Εγνατία και Βενιζέλου. Το έχτισε η Χαφσά,  κόρη του Τούρκου αξιωματούχου Χαμζά μπέη. Εικάζεται ότι χτίστηκε εκεί ίσως διότι στη θέση του προϋπήρχε γυναικείο μοναστήρι, παράδοση την οποία σεβάστηκαν οι Οθωμανοί μετά την άλωση της Πόλης χτίζοντας ένα τέμενος με ιδρυτή γυναίκα. Χαρακτηρίστηκε για πρώτη φορά ως τζαμί στα τέλη του 16ου αιώνα, στο γεωγραφικό έργο του Ασίκ Μεχμέτ, ο οποίος αναφέρει ότι χτίστηκε ως μεστζίτ, μεγαλύνθηκε, ωστόσο, και μετατράπηκε σε τζαμί, λόγω της πληθυσμιακής αύξησης και της οικονομικής ευημερίας της Θεσσαλονίκης.

Είναι χτισμένο στα πρότυπα της ιερής πόλης Μέκκας.Το κτίριο έπαψε να λειτουργεί ως τζαμί μετά την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης. Για πολλές δεκαετίες λειτουργούσε ως κινηματογράφος και μετά την μεταπολίτευση δωρήθηκε στον Ερυθρό Σταυρό. Τελικά, το 2006 οι αρχαιολόγοι ξεκίνησαν τις εργασίες αποκατάστασης του μνημείου που συνεχίζονται μέχρι σήμερα.

Εκτός από τα παραπάνω μουσουλμανικά τεμένη, σώζονταν μέχρι τις αρχές του αιώνα μας και τα εξής ακόμη:

     Στην Άνω Πόλη: Το Γενή πασά τζαμί, το Τσινάρ τζαμί και το Ασταρτζή Μετζίτ τζαμί (στο ΒΔ τμήμα). Το Καζασατζή Μουσά τζαμί κοντά στη Ληταία Πύλη (Γενή Καπού), το Μουσταφά πασά τζαμί κοντά στον Προφήτη Ηλία και το Ριντί Χασάν τζαμί, ανατολικά του Αλατζά Ιμαρέτ (κεντρική περιοχή) και το Αχμέτ Σουμπασί τζαμί, το Ισλά Χανέ τζαμί, το Νουμάν πασά τζαμί και το Γκολτζίκ τζαμί (στο ανατολικό τμήμα).

     Στην Κάτω Πόλη: Το Γιουσούφ πασά τζαμί και το Σαρή Χαλίπ τζαμί ανατολικά των Αγίων Αποστόλων, το Αμπντουλάχ Καντί τζαμί στην περιοχή της Αρχαίας Αγοράς, το Σουλεϊμάν τζαμί μεταξύ "Χαμάμ Μπεή" και Αχειροποιήτου, το Μπουρμαλή τζαμί στην οδό Εγνατία κοντά στο Βαρδάρι, το Σαατλή τζαμί δυτικά του Διοικητηρίου, το Πισμανιγιέ τζαμί δυτικά του Αγίου Δημητρίου, το Ικί Λουλέ Τεκεσί τζαμί ΒΔ της Ροτόντας, το Ακσέ Μετζίτ τζαμί δυτικά του Αγίου Κωνσταντίνου, το Καρά Σαλή τζαμί ΒΔ του , το Ταμπάκ Χανέ τζαμί και το Λουτζά τζαμί κοντά στο λιμάνι. Τα περισσότερα από τα Λευκού Πύργου τζαμιά αυτά καταστράφηκαν εντελώς στη μεγάλη πυρκαγιά του 1917

 1ο ΠΛ "Μανόλης Ανδρόνικος" - Β1: Γιώργος Α., Άννα Κ., Μαρία Γ. , Μαρία Κ.