Βυζαντινοί Ναοί πόλεως Θεσσαλονίκης - Μια περιήγηση στα πλαίσια του θρησκευτικού τουρισμού

 

Οι μαθητές/μαθήτριες του 1ου Πρότυπου Λυκείου Θεσσαλονίκης "Μανόλης Ανδρόνικος" και του 2ου Πρότυπου Λυκείου Θεσσαλονίκης "Λευκός Πύργος" ασχολούνται με τις θρησκευτικές περιηγήσεις στον τόπο τους. Η διερεύνησή τους περιλαμβάνει τις θρησκευτικές κοινότητες και τα θρησκευτικά μνημεία της Θεσσαλονίκης. Βασικός στόχος ήταν η δημιουργία παρουσιάσεων και κειμένων, τα οποί μπορούν να αξιοποιηθούν στα ευρύτερα πλαίσια του θρησκευτικού τουρισμού.

Οι εργασίες αυτές αποτελούν μέρος του Εκπαιδευτικού - Πολιτιστικού Προγράμματος «Πολιτισμικές αναπαραστάσεις σε θρησκευτικά μνημεία της Θεσσαλονίκης»

Προτεινόμενη διαδρομή στα Χριστιανικά βυζαντινά μνημεία της Θεσσαλονίκης - Μια πρόταση από το Β1 του 1ου Πρότυπου Λυκείου Θεσσαλονίκης "Μανόλης Ανδρόνικος"

Ακούστε το ηχητκό: 

Ακολουθείστε τις προτεινόμενες διαδρομές:

Ι. Ν. Αγίου Γεωργίου (Ροτόντα) 

Η πρωτη μας στάση είναι ένας ναός, τόσο παλιός αλλα πολυ καλα συντηρημενος. Αυτός είναι ο ναός του Αγίου Γεωργίου, γνωστός και ως Ροτόντα αποτελεί μνημείο παγκόσμιας κληρονομιάς, χτίστηκε το 4ο αιώνα την περίοδο του Γαλέριου και προοριζόταν για ναός του Δία. Λόγω της ελλιπής χρήσης του μετατράπηκε σε ναό Ασωμάτων Δυνάμεων, όμως ύστερα αφιερώθηκε στον άγιο Γεώργιο. Βρίσκεται στο ανατολικό τμήμα του ιστορικού κέντρου της Θεσσαλονίκης.

 Ι. Ν. Αγίου Παντελεήμονος

Έπειτα είναι ο Ι. Ν. Αγίου Παντελεήμονος χρονολογείται στα τέλη του 13ου με 14ου αιώνα. Έχει μορφή σύνθετου τετρακιόνιου σταυροειδούς εγγεγραμμένου ναού με νάρθηκα και περιμετρική στοά. Υπάρχουν δύο απολήξεις σε παρεκκλήσια. Πιστεύουν ότι η ονομασία προέρχεται από το παρεκκλήσι του ναού της Παναγούδας. 

Ύστερα ο Ι.Ν. Αγίου Δημητρίου

Θεωρείται ως το σημαντικότερο παλαιοχριστιανικό μνημείο της πόλης για θρησκευτικούς και ιστορικούς λόγους.

• Βρίσκεται στο κέντρο της πόλης.

• Σύμφωνα με την παράδοση, στις θέρμες της εκκλησίας φυλακίστηκε και μαρτύρησε με λογχισμό ο άγιος Δημήτριος.

• Ο ναός του 5ου αιώνα καταστράφηκε από τον σεισμό του έτους 620 και ξανακτίστηκε γύρω στα μέσα του 7ου αιώνα στα πρότυπα της παλαιότερου ναού. 

• Στη πυρκαγιά που ξέσπασε το 1917, ο ναός καταστράφηκε στο μεγαλύτερο μέρος του. Η αναστήλωση ολοκληρώθηκε το έτος 1949.

Πολύ κοντά επίσης βρίσκεται ο Ι. Ν. της του Θεού Σοφίας (Ι. Ν. Αγίας Σοφίας)

• Ανήκει στα πιο σημαντικά παλαιοχριστιανικά μνημεία της Ελλάδας και ολόκληρης της Ορθοδοξίας.

• Ο αρχικός ναός περιγράφεται ως μια γιγαντιαία πεντάκλιτη βασιλική, αφιερωμένη στον Άγιο Μάρκο, και χτισμένη κατά το τέλος του 4ου αιώνα.

• Από τον 8ο μέχρι τον 16ο αιώνα λειτουργούσε ως καθεδρικός ναός της Θεσσαλονίκης. Τότε, μετατράπηκε σε τζαμί.

• Το 1913, μετά την απελευθέρωση της πόλης από τους Τούρκους, αποδόθηκε ξανά στη χριστιανική λατρεία και τελέστηκε Θεία Λειτουργία.

Μετέπειτα ο Ι.Ν. Αγίων Αποστόλων Θεσσαλονίκης 

• Αποτελεί το σημαντικότερο δείγμα της τέχνης της εποχής των Παλαιολόγων (1261-1453)

• Τα ψηφιδωτά και οι τοιχογραφίες του είναι μεγάλης σημασίας.

• Στον ναό εντυπωσιάζουν τα ψηφιδωτά που μιμούνται τα ψηφιδωτά της Μονής της Χώρας στην Κωνσταντινούπολη. Αυτά και οι τοιχογραφίες του ναού βρίσκονται σε άριστη κατάσταση.

• Στο εξωτερικό του ναού, ιδιαίτερη εντύπωση προκαλεί η πλούσια διακόσμηση από πλίνθινα στοιχεία.

Μετά ο Ι. Ν. Παναγίας Αχειροποιήτου 

Ο ναός της Παναγίας Αχειροποιήτου χτίστηκε το 5ο αιώνα προς τιμήν στη Παναγία, αλλά επίσης τιμόταν και ο άγιος Δημήτριος. Βρίσκεται στο κέντρο της Θεσσαλονίκης και είναι το πιο σημαντικό σωζόμενο δείγμα παλαιοχριστιανικής βασιλικής στην Ελλάδα. Μετά την άλωση της Θεσσαλονίκης οι Τούρκοι την μετέτρεψαν σε τζαμί με την ονομασία “Παλαιό τζαμί”.

Τέλος Ι. Ν. Παναγίας των Χαλκέων 

Ο ιερός ναός της Παναγίας των Χαλκέων βρίσκεται στο κέντρο της παλιάς πόλης της Θεσσαλονίκης και χρονολογείται το 1028. Όσον αφορά την αρχιτεκτονική έχει μορφή σύνθετου τετρακιονίου σταυροειδούς εγγεγραμμένου ναού με τρούλο. Με την Οθωμανική κατάληψη μετατράπηκε σε τζαμί με την ονομασία”τζαμί των Χαλκωματάδων”. Μετά την απελευθέρωση της πόλης όμως ξανά έγινε ορθόδοξος ναός.  

Το όμορφο ταξίδι μας ξεκινάει από της όμορφη Ροτόντα. Ένα μνημείο έργο τέχνης, γνωστό για την αρχιτεκτονική του. Έπειτα θα συναντήσουμε  τον Ιερό ναό του Αγίου Παντελεήμονος. Ένας Άγιος ο οποίος ήταν και ένας από τους μεγαλομάρτυρες.Εκεί κοντά βλέπουμε τον ναό της Παναγίας Αχειροποιήτου. Ένας από τους μεγαλύτερους ναούς της Θεσσαλονίκης που βρίσκεται στο επίπεδο της παλιάς πόλης. Ένα από τα πιο χαρακτηριστικά μνημεία της πόλης είναι ο ναός της Αγίας Σοφίας ο οποίος είναι χτισμένος στο πρότυπο του συνονόματου μνημείου στη Κωνσταντινούπολη. Στη συνέχεια συναντάμε το Ναό της Παναγίας των Χαλκέων, βρίσκεται στο κέντρο της πόλης και είναι ένα από τα γνωστά τουριστικά σημεία. Μία στάση πριν το τέλος αυτού του όμορφου ταξιδιού, θα βρεθούμε στον ιερό ναό των Αγίων Αποστόλων. Επίσης μνημείο γνωστό για την σπουδαια αρχιτεκτονικη του αντιπροσωπευτική της περιόδου όπου χτίστηκε. Τέλος δεν θα ξεχνάγαμε φυσικά και τον Ιερό ναό του Αγίου Δημητρίου. Ο Άγιος Δημήτριος είναι ο προστάτης της Θεσσαλονίκης, κάτι το οποίο το βλέπουμε μέσα από τον τεράστιο και πανέμορφο ναό του.

1ου Πρότυπου Λυκείου Θεσσαλονίκης "Μανόλης Ανδρόνικος" - Β1: Μιλτιάδης Α., Γεώργιος Κ., Μαρία Δ., Κωνσταντίνος Κ.

Βιβλιογραφία

1. https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A1%CE%BF%CF%84%CF%8C%CE%BD%CF%84%CE%B1_(%CE%98%CE%B5%CF%83%CF%83%CE%B1%CE%BB%CE%BF%CE%BD%CE%AF%CE%BA%CE%B7)

2. https://www.thessalonikiguide.gr/place/rotonta/

3. https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9D%CE%B1%CF%8C%CF%82_%CE%91%CE%B3%CE%AF%CE%BF%CF%85_%CE%A0%CE%B1%CE%BD%CF%84%CE%B5%CE%BB%CE%B5%CE%AE%CE%BC%CE%BF%CE%BD%CE%BF%CF%82_%CE%98%CE%B5%CF%83%CF%83%CE%B1%CE%BB%CE%BF%CE%BD%CE%AF%CE%BA%CE%B7%CF%82

4. https://www.google.com/url?sa=i&url=https%3A%2F%2Fel.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25CE%259D%25CE%25B1%25CF%258C%25CF%2582_%25CE%2591%25CE%25B3%25CE%25AF%25CE%25BF%25CF%2585_%25CE%25A0%25CE%25B1%25CE%25BD%25CF%2584%25CE%25B5%25CE%25BB%25CE%25B5%25CE%25AE%25CE%25BC%25CE%25BF%25CE%25BD%25CE%25BF%25CF%2582_%25CE%2598%25CE%25B5%25CF%2583%25CF%2583%25CE%25B1%25CE%25BB%25CE%25BF%25CE%25BD%25CE%25AF%25CE%25BA%25CE%25B7%25CF%2582&psig=AOvVaw1hiWVCzivrzyaNS2mUkZC4&ust=1587722616713000&source=images&cd=vfe&ved=0CAIQjRxqFwoTCMi1u-il_ugCFQAAAAAdAAAAABADhttp://www.religiousgreece.gr/ieroi-naoi/-/asset_publisher/DkphoauWgHzL/content/i-n-panagias-acheiropoietou

5. https://www.google.com/url?sa=i&url=http%3A%2F%2Fwww.religiousgreece.gr%2Fieroi-naoi%2F-%2Fasset_publisher%2FDkphoauWgHzL%2Fcontent%2Fi-n-panagias-acheiropoietou&psig=AOvVaw2EKXSsZ4AQsY-brMJCXLkP&ust=1587725798700000&source=images&cd=vfe&ved=0CAIQjRxqFwoTCKC5kNix_ugCFQAAAAAdAAAAABAM

6. http://www.religiousgreece.gr/mnemeia-unesco/-/asset_publisher/F5tWoCMp8k2H/content/i-n-tes-tou-theou-sophias(Ι.Ν. Αγίας Σοφίας)

7. http://www.religiousgreece.gr/ieroi-naoi/-/asset_publisher/DkphoauWgHzL/content/i-n-agiou-demetriou(Ι.Ν. Αγίου Δημητρίου)

8. http://www.religiousgreece.gr/ieroi-naoi/-/asset_publisher/DkphoauWgHzL/content/i-n-agion-apostolon( Ι.Ν. Αγίων Αποστόλων)

Κυριότεροι Βυζαντινοί Ναοί της Θεσσαλονίκης

 

 

Με έναν περίπατο στην όμορφη Θεσσαλονίκη μπορεί να καταλάβει κανείς το βυζαντινό μεγαλείο της που συνθέτει ένα ψηφιδωτό απαράμιλλης γοητείας. Η UNESCO έχει ανακηρύξει 15 παλαιοχριστιανικούς και βυζαντινούς ναούς της Θεσσαλονίκης ως Μνημεία Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς, αναγνωρίζοντάς την έτσι ως μια από τις σπουδαιότερες για την ιστορική μνήμη της ανθρωπότητας πόλη.

 

●     Ροτόντα – η έλξη του κέντρου

Η Ροτόντα είναι από τα επιβλητικότερα μνημεία της Θεσσαλονίκης. Πρόκειται για κυκλικό οικοδόμημα, που εντυπωσιάζει με την αρχιτεκτονική δύναμη που αποπνέει και την έξοχη τέχνη της διακόσμησης στο εσωτερικό. Η κατασκευή της Ροτόντας έγινε από τον Καίσαρα Γαλέριο τον 4ο αιώνα μ.Χ. Με την επικράτηση του χριστιανισμού, η Ροτόντα λειτούργησε ως «Μαρτύριο», δηλαδή τόπος λατρείας λειψάνων των αθλοφόρων μαρτύρων. Τα ψηφιδωτά της συγκρίνονται με αυτά της Ραβέννας σε κάλλος και δύναμη. Δημιουργήθηκαν στη Θεσσαλονίκη και αποτελούν τα αρχαιότερα σωζόμενα δείγματα της ανατολής.●     

Αχειροποίητος – κόσμημα ευλάβειας

Η Αχειροποίητος οφείλει το όνομά της σε «αχειροποίητη» εικόνα της Θεοτόκου, η οποία βρισκόταν στον ναό. Είναι μία από τις πρώτες εκκλησίες του χριστιανισμού, η οποία εγκαινιάστηκε ανάμεσα στο 450 και 475 μ.Χ. Πρόκειται για παλαιοχριστιανική τρίκλιτη ξυλόστεγη βασιλική. Δεσπόζει στην οδό Αγίας Σοφίας, απέναντι από το Πάρκο Μακεδονομάχων. Τα ψηφιδωτά, οι τοιχογραφίες, ο διάκοσμος και οι φορητές εικόνες της Αχειροποιήτου συνιστούν έναν πραγματικό θησαυρό της ιερής τέχνης.

●     Άγιος Δημήτριος – ο προστάτης της Θεσσαλονίκης

Ο σπουδαίος ναός του στρατηλάτη Αγίου Δημητρίου βρίσκεται στην ομώνυμη οδό. Είναι πεντάκλιτη βασιλική με εγκάρσιο κλίτος. Ο ζωγραφικός και μαρμάρινος διάκοσμος του ναού είναι εξαιρετικής τέχνης. Ο σημερινός ναός χτίστηκε τον 7ο αιώνα μ.Χ από τον επίσκοπο Ιωάννη, πάνω στα ερείπια παλαιότερου ναού.

Ο Άγιος Δημήτριος είναι ο προστάτης της Θεσσαλονίκης. Η σχέση των Θεσσαλονικέων με τον Άγιο είναι πολύ έντονη. Τα λείψανά του, τα οποία φυλάσσονταν στο Αββαείο του Αγίου Λαυρεντίου, στο Κάμπο της Ιταλίας, επέστρεψαν στη Θεσσαλονίκη το 1978. Στο υπόγειο του ναού και στην κρύπτη λειτουργεί μόνιμη έκθεση των γλυπτών, των κιονόκρανων, των θωρακίων και των άλλων κειμηλίων του ναού.

●     Μονή Βλατάδων – στην προστασία του Επταπυργίου

Η μονή Βλατάδων, γνωστή και ως Τσαούς Μοναστήρι, βρίσκεται στην Άνω Πόλη, μόλις 80 μέτρα από τα τείχη του Επταπυργίου. Η παράδοση αναφέρει πως η μονή είναι χτισμένη στον τόπο που δίδαξε ο Απόστολος Παύλος κατά την παραμονή του στη Θεσσαλονίκη. Είναι το μοναδικό βυζαντινό μοναστήρι που βρίσκεται σε λειτουργία στις μέρες μας. Η μονή γνώρισε μεγάλη ακμή τον 15ο αιώνα μ.Χ., ενώ κατά την οθωμανική περίοδο είναι πιθανόν να λειτούργησε ως τόπος ισλαμικής λατρείας.

Μπορείτε να παρακολουθήσετε και το σχετικό βίντεο που δημιουργήσαν οι μαθητές/μαθήτριες Τζιάτζη Δάφνη, Παπαδόπουλος Θωμάς και Πολίτης Ανέστης.

Βιβλιογραφία: http://www.visitgreece.gr/el/religion/churches/paleochristian_and_byzantine_thessaloniki

 Κατερίνα, Γιάννης Δ., Μιχάλης, Βασιλική, Ναταλία

Η βασιλική του Αγίου Δημητρίου

Ο ναός του Αγίου Δημητρίου βρίσκεται στο κέντρο της πόλης, πολύ κοντά στη ρωμαϊκή αγορά, και είναι ένα από τα σημαντικότερα και πιο επιβλητικά βυζαντινά μνημεία της Θεσσαλονίκης. Αρχικά ήταν ένας μικρός ναός, ο οποίος χτίστηκε σε ένα ρωμαϊκό λουτρό, στο σημείο που μαρτύρησε ο Άγιος Δημήτριος. Κατά το παρελθόν ο ναός έχει λεηλατηθεί αρκετές φορές (από τους Σαρακηνούς, τους Νορμανδούς, τους Τούρκους). Από το 1493 μέχρι το 1912 λειτούργησε ως τζαμί. Το 1917 καταστράφηκε σχεδόν ολοσχερώς από τη μεγάλη φωτιά που αφάνισε ένα σημαντικό τμήμα του κέντρου της Θεσσαλονίκης. Το 1988 ο ναός ανακηρύχθηκε Μνημείο Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς από την UNESCO. Στο υπόγειο του ναού υπάρχει κρύπτη, η οποία οδηγεί στο χώρο όπου φυλακίστηκε και βασανίστηκε ο άγιος και είναι επισκέψιμη για το κοινό. Η κατακόμβη όπου σύμφωνα με τις μαρτυρίες φυλακίστηκε και μαρτύρησε ο Άγιος Δημήτριος είναι αναπόσπαστο κομμάτι του ναού και ίσως το πιο σημαντικό που επιβάλλεται να δει κάποιος όταν επισκεφθεί τον πολιούχο της πόλης. Είναι ένας χώρος, που όπως θα ανακαλύψει και ο επισκέπτης έχει ιστορία που ξεκινάει από τον 5ο αιώνα μ.Χ. μέχρι σήμερα και οι επιρροές των διάφορων πολιτισμών (Ρωμαϊκός, Βυζαντινός, Οθωμανικός και νεότερος Χριστιανικός) είναι χαραγμένες σε κάθε πέτρα του. Η είσοδός του βρίσκεται αριστερά και δεξιά της Αγίας Τράπεζας και είναι ελεύθερη για όλους. Αν και έχουν περάσει τόσοι αιώνες από τον καιρό της κατασκευής της διατηρεί τη γνησιότητα και το πνεύμα της μεγαλοφροσύνης που ξεχωρίζει την αρχιτεκτονική της εποχής και είναι ένα μνημείο που πρέπει κανείς σίγουρα να επισκεφτεί κατά τη διαμονή του στην Θεσσαλονίκη, καθώς δοξάζει τον άγιο-προστάτη της πόλης.

 

Τηλέφωνο επικοινωνίας: 2310-270008

Διεύθυνση: Αγίου Δημητρίου 97

Ωράριο λειτουργίας: 06:00 π.μ. με 22:00 μ.μ. το βράδυ

 1ο ΠΠ "Μανόλης Ανδρόνικος" - Α2: Παναγιώτης Μ., Εύα Μ., Νικολέτα Π.,  Κωνσταντίνα Π.,  Γιώργος Σ.,  Άννα- Μαρία Τ.  

 Ιερός Ναός Αγίου Δημητρίου Θεσσαλονίκης

Ο Ναόςτου Αγίου Δημητρίου βρίσκεται στη Θεσσαλονίκη…
ΟΆγιος Μεγαλομάρτυς Δημήτριος ο Μυροβλήτης γεννήθηκε και μεγάλωσε στη Θεσσαλονίκη κατά τους χρόνους της βασιλείας του μεγάλου διώκτητονΧριστιανών ΔιοκλητιανούκαιΜαξιμιανούΕρκούλιου (284-305 μ.Χ.). Καίσαρας της Μακεδονίας τοποθετήθηκε ο Μαξιμιανός Γαλέριος, οοποίοςεξαπέλυσεσκληρούς διωγμούςεναντίωντωνΧριστιανών.
Είναι πολιούχος στην πόλη όπου γεννήθηκε, έζησε και μαρτύρησε. Η μνήμη του εορτάζεται στις 26 Οκτωβρίου και στις 8 Νοεμβρίου γι’ αυτούς που ακολουθούν το Ιουλιανό Ημερολόγιο (Παλαιοημερολογίτες).

Σπάνια ένας άγιος έχει ταυτιστεί τόσο στενά με μία πόλη, όσο ο Άγιος Δημήτριος με τη Θεσσαλονίκη. Θεωρήθηκε από τους Έλληνες ο προστάτης της πόλης. Δεν είναι τυχαίο ότι ο ελληνικός στρατός απελευθέρωσε τη Θεσσαλονίκη ανήμερα της εορτής του Αγίου (26 Οκτωβρίου 1912), γεγονός που θεωρήθηκε θαύμα.
Αποτελεί ένα από τα σημαντικότεραβυζαντινά μνημείατης Θεσσαλονίκης, τόσο για θρησκευτικούς, όσο και για ιστορικούς λόγους.

Ο ναός του Αγίου Δημητρίου ανήκει στον τύπο της πεντάκλιτης βασιλικής με εγκάρσιο κλίτος και γυναικωνίτη. Για την κατασκευή του ναού χρησιμοποιήθηκαν διαφόρων τύπων κιονόκρανα, πολλά από τα οποία σήμερα είναι σύγχρονα αντίγραφα, όπως και το σημερινό τέμπλο.
 Κάθε χρόνο μέσα από τη λάρνακα όπου φυλάσσεται το λείψανό του αναβλύζει ευωδιαστό μύρο, όπως μαρτυρεί και το όνομα του (Μυροβλήτης).

1ο ΠΠ "Μανόλης Ανδρόνικος" - Α1: Αλέξης Γ. 

Ιερός Ναος Παναγίας Αχειροποιήτου

 Μία βόλτα στο κέντρο της Θεσσαλονίκης επιβάλει την επίσκεψη στην εκκλησία Αχειροποίητος, ένα ιδιαίτερα αξιοθαύμαστο μνημείο της πρωτοβυζαντινής περιόδου.

 Ο ιερός ναός της Παναγίας Αχειροποιήτου κατασκευάστηκε το 5ο αιώνα και  βρίσκεται στην οδό Αγίας Σοφίας πάνω από την οδό Εγνατία, στο ύψος που περνούσε η αρχαία Βυζαντινή οδός. Η πρόσβαση στην Αχειροποίητο από το κέντρο της Θεσσαλονίκης είναι εύκολη με τα πόδια, καθώς βρίσκεται κοντά στην πλατεία Αριστοτέλους προς την ανατολική πλευρά της

 

Η ανέγερσή της Αχειροποιήτου χρονολογείται τον 5ο αιώνα. Μέρος του ναού έχει χτιστεί πάνω σε δημόσια ρωμαϊκά λουτρά. Η λειτουργία του ανατολικού και βόρειου τμήματος του λουτρού συνεχίστηκε κανονικά και μετά την ανέγερση του ναού. Εικάζεται ότι στο σημείο προγενέστερα λειτουργούσε ιερό αφιερωμένο στη Θερμαία Αφροδίτη.

 

   Ο μεγάλος ναός της Θεοτόκου πήρε το όνομα Αχειροποίητος, σύμφωνα με γραπτές πηγές που χρονολογούνται το 1320 μ.Χ., επειδή βρέθηκε μια εικόνα της Παναγίας μέσα στο ναό, η οποία δεν είχε φιλοτεχνηθεί από ανθρώπινο χέρι (αχειροποίητη). Το 1430 όταν η Θεσσαλονίκη κατακτήθηκε από τους Οθωμανούς η εκκλησία της Αχειροποιήτου ήταν η πρώτη εκκλησία που μετατράπηκε σε τζαμί. Σε όλη της διάρκεια της λειτουργίας της Αχειροποιήτου ως τζαμί υπήρξε το επίσημο τέμενος των Οθωμανών γνωστό με το όνομα Εσκί Τζαμί (παλαιό τζαμί) ή Τζουμά, οι χριστιανοί, όμως, την αποκαλούσαν Μεγάλη Παναγία ή Αγία Παρασκευή.

 

     Κατά τη βυζαντινή περίοδο στη Θεσσαλονίκη, έχει επιβεβαιωθεί η συναλατρεία της Παναγίας με τον Άγιο Δημήτριο, προστάτη της πόλης. Τα προεόρτια της γιορτής του Αγίου τελούνταν στο ναό της Αχειροποιήτου. Η πομπή που αναπαριστούσε την σύλληψη και φυλάκιση του αγίου, ξεκινούσε από την οδό Χαλκέων, έκανε στάση στην Αχειροποίητο όπου τελούνταν εσπερινός και κατέληγε στον ναό του Αγίου Δημητρίου. 

Ο ναός της Αχειροποιήτου λειτούργησε ως χριστιανική εκκλησία διατηρείται έως σήμερα στην ίδια μορφή όπως όταν κατασκευάστηκε τον 5ο αιώνα, στέγασε το πρώτο Βυζαντινό Μουσείο της Θεσσαλονίκης. 

 

 

Αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα δείγματα αρχιτεκτονικής της βυζαντινής εποχής. Τα ψηφιδωτά αυτού του ναού μαρτυρούν την ύπαρξη καλλιτεχνικού εργαστηρίου στην Θεσσαλονίκη με άρτια τεχνική και είναι εξαιρετικής ποιότητας, με γεωμετρικά και φυτικά θέματα. Οι αγιογραφίες της Αχειροποιήτου είναι του 13ο αι, εποχή που προηγείται της μεγάλης ακμής της αγιογραφίας στη Θεσσαλονίκη. 

https://www.thessalonikiguide.gr/place/axeiropoiitos/

    1ο ΠΠ "Μανόλης Ανδρόνικος" - Α2: Ελένη Λ., Χριστίνα Μ., Χρυσούλα Μ., Ροδάνθη Π., Δέσποινα, Π.

 

Ναός Αγίου Νικολάου του Ορφανού με τις πιο εντυπωσιακές τοιχογραφίες

Η πόλη της Θεσσαλονίκης υπήρξε κατά τον Μεσαίωνα σημαντικό οικονομικό και πολιτιστικό κέντρο στην ευρύτερη περιοχή της Βαλκανικής χερσονήσου, πράγμα που αντανακλάται στα πλείστα μνημεία ιδιαίτερης αρχιτεκτονικής αξίας της περιόδου, που διασώζονται έως και σήμερα. Το 1988, δεκαπέντε μεσαιωνικά μνημεία, που χρονολογούνται από τα Παλαιοχριστιανικά χρόνια (4ος αι. μ.Χ.) έως και την Υστεροβυζαντινή περίοδο (13ος - 14ος αι.) εντάχθηκαν στον κατάλογο της UNESCO ως μνημεία παγκόσμιας κληρονομιάς. Ένα από αυτά τα μνημεία αυτά είναι ο ναός του Αγίου Νικολάου του Ορφανού.

Ο Ναός Αγίου Νικολάου του Ορφανού είναι παλαιό βυζαντινό καθολικό μνημείο κτισμένο στις αρχές του 14ου αιώνα. Βρίσκεται στη βορειοανατολική γωνία της Άνω πόλης, εντός των τειχών, μεταξύ των οδών Ηροδότου και Αποστόλου Παύλου. Το όνομα του ναού, Ορφανός ή των Ορφανών, συναντάται για πρώτη φορά σε πηγές του 17ου και 18ου αιώνα και ταυτίζεται με τον άγνωστο κτήτορα του μνημείου που ανήκε στην οικογένεια των Ορφανών ή στη λειτουργία ορφανοτροφείου στο χώρο της μονής.

Ο ναός είναι υψίστης σημασίας, αφού συνέχισε να λειτουργεί καθ' όλη τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας. Ο ιδιαίτερα πλούσιος τοιχογραφικός διάκοσμος ήρθε στο φως το 1957-1960, κατά τη διάρκεια εργασιών στο μνημείο, και αποτελεί ένα από τα πιο αντιπροσωπευτικά δείγματα της ζωγραφικής της αναγέννησης.

1ο ΠΠ "Μανόλης Ανδρόνικος" - Α1: Πολυξένη Κ, Βασιλική Κ., Κοσμάς Κ., Θάλεια Κ.. 

ΑΓΙΑ ΣΟΦΙΑ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

Η Αγία Σοφία, ή επίσημα ο Ναός τησ θεάς Σοφίας της Θεσσαλονίκης είναι ένας από τους παλαιότερους και σπουδαιότερους χριστιανικούς ναούς της πόλης. Ο οποίος έχει παραμείνει ακέραιος μέσα στο βάθος του χρόνου και λειτουργεί μέχρι σήμερα ως Καθεδρικός Ναός της Θεσσαλονίκης αποτελώντας ταυτόχρονα αναγνωρισμένο Μνημειό Παγκόσμιας Κληρονομιάς.Η Αγία Σοφία,που χτίστηκε κατά την περίοδο της εικονομαχίας στη Θεσσαλονίκη,είχε λειτουργήσει και τζαμί,μέχρι την απελευθέρωση της συμπρωτεύουσας απο τον ελληνικό στρατό 1912.Η Αγία Σοφία είναι χτισμένη στον αρχιτεκτονικό τύπο της βασιλική με θολωτό .Οι κίονες του κεντρικού κλίτους είναι τραβηγμένοι προς τα πλάγια, ώστε η  κεντρικός χώρος του ναού να έχει σχήμα ισοσκελούς σταυρού. Μπορεί έτσι να θεωρηθεί μια μεταβατική μορφή μεταξύ της βασιλικής με τρούλο και του εγγεγραμμένου σταυροειδούς, που κυριαρχεί στη βυζαντινή ναοδομία από το 10ο αιώνα και μετά. Ο ναός διακοσμήθηκε την περίοδο της Εικονομαχίας με ανεικονικά ψηφιδωτά, παρόμοια με τον Ναό της  Αγάς Ειρήνης στην Κωνσταντινούπολη και στην Εκκλησία της Κοιμήσεως της Θεοτόκου στη Νίκαια, που σώζονται μέχρι σήμερα στην καμάρα του ιερού. Ο μεγάλος χρυσός σταυρός στο τεταρτοσφαίριο της κόγχης αντικαταστάθηκε με το ψηφιδωτό της Θεοτόκου το 787-797 μετά την νίκη των Εικονολατρών. 

1ο ΠΠ "Μανόλης Ανδρόνικος" - Α1: Δήμητρα Β. 

Αγία Σοφία Θεσσαλονίκης (Παγκόσμιο μνημείο κληρονομιάς) 

Ένας από τους παλαιότερους και σπουδαιότερους χριστιανικούς ναούς της πόλης είναι η εκκλησία αυτή καθώς αποτελεί καθεδρικό ναό ενώ ταυτόχρονα και μνημείο  ιστορικής κληρονομιάς υπό την προστασία της UNESCO.

Χτίστηκε στα μέσα 7^ο αιώνα μ.Χ στη θέση μιας μεγάλης παλαιοχριστιανικής  βασιλικής εκκλησίας που πιθανότατα καταστράφηκε από αίτια σεισμού. Ο ίδιος ο ναός καταστράφηκε και βεβηλώθηκε αρκετές φορές και για το λόγο αυτό αναστηλώθηκε ουκ λίγες φορές. Όσ’ αναφορά την αρχιτεκτονική της ο τύπος της είναι βασιλική με θολωτό. Διακοσμήθηκε κατά την περίοδο της εικονομαχίας με ανεικονικά ψηφιδωτά. Η ζωγραφική της διακόσμηση υλοποιήθηκε σε διαφορετικές χρονικές περιόδους με αποτέλεσμα το ίδιο το μνημείο να περιέχει αναπαραστάσεις από διαφορετικά γεγονότα στο βάθος της ιστορίας και να θυμίζει έναν αέναο αναχρονισμό.

Αποτελεί έναν από τους πιο περιζήτητους προορισμούς της συμπρωτεύουσας καθώς βρίσκεται στο κέντρο της πόλης. Με την επίσκεψή σας στο κέντρο αφού βρεθείτε στους περιζήτητους δρόμους της Εγνατίας και της Αριστοτέλους μπορείτε να δείτε και τον ναό από τον οποίο πήρε το όνομα η ομώνυμη πλατεία. Αφού επισκεφθείτε την εκκλησία θα προτείναμε μια βόλτα στη παραλία της πόλης.

 1ο ΠΠ "Μανόλης Ανδρόνικος" - Α2: Νίκος Π., Ουρανία Π., Αμαρυλλίς Π.

Μονή Λατόμου

Η Μονή Λατόμου Πηρε το ονομα απο την υπαρξη λατομειων. Ο ναός κτίστηκε πάνω στη θέση ενός ρωμαϊκού κτηρίου στα τέλη του 5ου με αρχές του 6ου αιώνα. Το 1430, με την κατάληψη της πόλης από τους Οθωμανούς, ο ναός μεταβλήθηκε σε τζαμί με το όνομα Κεραμεντίν τζαμί, Το 1921 ο ναός επέστρεψε στη χριστιανική λατρεία. Ένα απο τους πιο σημαντικούς λογους για τους οποίους θα πρέπει να επισκευθειτε τον να ειναι το ψηφιδωτό της κόγχης το οποιο απεικονίζει το όραμα του Ιεζεκιήλ, με το Χριστό Εμμανουήλ (σε εφηβική ηλικία) στο κέντρο να κάθεται πάνω στο τόξο της ίριδας. Γύρω του εικονίζονται τα σύμβολα των τεσσάρων Ευαγγελιστών (ένα ανθρώπινο-αγγελικό πρόσωπο για τον Ματθαίο, ένα λιοντάρι για τον Μάρκο, ένα βόδι για τον Λουκά και ένας αετός για τον Ιωάννη. Στη νότια καμάρα σώζεται πλούσιος τοιχογραφικός διάκοσμος με θέματα την Γέννηση και τη Βάπτιση του Ιησού καθώς και ίχνη της Υπαπαντής και τη Μεταμόρφωσης και τελος επειδή η εκκλησια βρίσκεται σε ύψωμα  υπάρχει θεα ολης της πολης για φωτογραφια.

1ο ΠΠ "Μανόλης Ανδρόνικος" - Α2: Γιώργος Π. 

Και ένας σύγχρονος βυζαντινός ναός της Θεσσαλονίκης, η Εκκλησία των Αγίων Κυρίλλου & Μεθοδίου.