Σήμερον κρεμάται επί ξύλου...

Σήμερον κρεμάται επί ξύλου,

ο εν ύδασι την γην κρεμάσας.

Στέφανον εξ ακανθών περιτίθεται,

ο των αγγέλων βασιλεύς.

Ψευδή πορφύραν περιβάλλεται,

ο περιβάλλων τον ουρανόν εν νεφέλαις.

Ράπισμα κατεδέξατο,

ο εν Ιορδάνη ελευθερώσας τον Αδάμ.

Ήλοις προσηλώθη, ο νυμφίος της Εκκλησίας.

Λόγχη εκεντήθη, ο υιός της Παρθένου.

Προσκυνούμεν σου τα Πάθη, Χριστέ.

Δείξον ημίν και την ένδοξόν σου Ανάστασιν.

Μετάφραση:

Σήμερα κρεμιέται πάνω σε ξύλο,

Αυτός που κρέμασε τη γη στα ύδατα.

Στεφάνι από αγκάθια του βάζουν γύρω από το κεφάλι,

σε Αυτόν που είναι βασιλιάς των αγγέλων.

Τον ντύνουν με ψεύτικη πορφύρα,

Αυτόν που ντύνει τον ουρανό με σύννεφα.

Καταδέχτηκε το χαστούκισμα,

Αυτός που στον Ιορδάνη ελευθέρωσε τον Αδάμ.

Με καρφιά καρφώθηκε, ο Γαμπρός της Εκκλησίας.

Με λόγχη τρυπήθηκε, ο Γιος της Παρθένου.

Προσκυνούμε τα Πάθη σου, Χριστέ.

Δείξε μας και την ένδοξή σου Ανάσταση.

Σήμερον κρεμάται επί ξύλου _ Ιερά Μονή Κουτλουμουσίου

Μια ερμηνευτική προσέγγιση της εικόνας της Σταύρωσης:

Εικόνα Ι.Μ. Διονυσίου Αγίου Όρους (16ος αι)

Στην παραπάνω εικόνα "εξιστορούνται" συνοπτικά και ουσιαστικά όλα τα γεγονότα που συνέβησαν στη Σταύρωση του Χριστού.

Κεντρικό πρόσωπο ο Κύριος, ο οποίος εκούσια οδηγείται στο Πάθος για τη σωτηρία του ανθρώπου. Αποδέχεται να πεθάνει με τον πιο ατιμωτικό θάνατο εκείνης της εποχής, τη Σταύρωση.

Ο τόπος ονομάζεται Γολγοθάς (=κρανίου τόπος).

Δίπλα του βρίσκονται οι δύο ληστές. Ο ένας έχει γυρίσει προς τον Ιησού και του ζητάει να τον "θυμηθεί, όταν έρθει η Βασιλεία Του". Ο Κύριος του απαντά ότι τώρα μαζί του θα εισέλθει στη Βασιλεία των Ουρανών (Λκ. 23, 42-43).

"Κεκλεισμένας ήνοιξε της Εδέμ Πύλας

Βαλών ο ληστής κλείδα το 'Μνήσθητί μου'".

Έτσι, ο ένας ληστής "παραβιάζει" τη θύρα του παραδείσου, λίγο πριν το τέλος αλλάζει νου (μετανοεί) και γίνεται ο πρώτος άγιος της Εκκλησίας.

"Δια ξύλου ο Αδάμ Παραδείσου γέγονεν άποικος. Δια ξύλου δε Σταυρού ο ληστής Παράδεισον ώκησεν" (Ακολουθία των Αγίων Παθών, ήχος δ΄).

Ο άλλος ληστής αποστρέφει το πρόσωπό του από τον Κύριο και τον χλευάζει. Επιλέγει την εμμονή στο ήδη κατεστραμμένο αυτοείδωλό του και απαρνιέται τον αρχηγό της Ζωής.

Ανάμεσα στους ληστές και τον Ιησού άγγελοι έρχονται να ενδυναμώσουν την τελική προσπάθεια του Χριστού.

Κάτω από τον Σταυρό οι Ρωμαίοι στρατιώτες περιπαίζουν τον Ιησού, ταίζοντάς τον χολή και ποτίζοντάς τον ξύδι. Οι Φαρισαίοι, οι Γραμματείς και πολλοί Ιουδαίοι τον εμπαίζουν, λέγοντας: "Άλλους τους έσωσε, τον εαυτό του όμως δεν μπορεί να τον σώσει. Είναι λέει ο Μεσσίας, ο βασιλιάς του Ισραήλ. Ας κατέβει τώρα από τον σταυρό, ώστε να δούμε και να πιστέψουμε σ' αυτόν" (Μρ. Μρ. 15, 31β-32α).

Πιο πέρα, τέρμα δεξιά στην εικόνα, άλλοι στρατιώτες μοιράστηκαν τα ρούχα του τραβώντας κλήρο, για να εκπληρωθούν οι Γραφές (Ιω. 19, 23-24. Πρβλ.Ψλ. 21, 19).

Σε αυτές τις στρατιωτικές φιγούρες ξεχωρίζει ο Ρωμαίος εκαντόνταρχος με το φωτοστέφανο. Είναι εκείνος, ο οποίος όταν είδε τον Ιησού να ξεψυχά και να λέει "Πατέρα μου, τώρα σε σένα αφήνω το πνεύμα μου" και είδε τον ουρανό να σκοτεινιάζει και τα μνήματα να ανοίγουν και να εξέρχονται τα σώματα των κεκοιμημένων, είναι εκείνος που δόξασε τον Θεό και ομολόγησε: "Στ' αλήθεια, αυτός ο άνθρωπος ήταν Υιός Θεού" (Μρ. 15, 39). Στην παράδοση της Χριστιανικής Εκκλησίας ο Ρωμαίος αυτός εκατόνταρχος είναι ο άγιος Λογγίνος.

Στην εικόνα, όπως και στις ευαγγελικές διηγήσεις, εντύπωση προκαλεί ότι απουσιάζουν οι μαθητές. Υπάρχει μόνο ο Ιωάννης ο Θεολόγος, ενώ από την άλλη πλευρά παραστέκονται η Μητέρα του Κυρίου, η Μαρία Μαγδαληνή μαζί με άλλες θαραλέες μαθήτριες. Οι γυναίκες αυτές δε φοβήθηκαν ούτε τους Ρωμαίους, ούτε τους Ιουδαίους και βρέθηκαν δίπλα στον Εσταυρωμένο. Ορισμένες από αυτές στη συνέχεια άφοβα επισκέφτηκαν το κενό μνημείο και μετέφεραν τα ευαγγέλια (χαρούμενες ειδήσεις) στους μαθητές, με τα λόγια του αγγέλου ότι ο Κύριος: "Δεν είναι εδώ, γιατί, όπως το είπε, αναστήθηκε!" (Μτθ. 28,6).

Σε όλη αυτή τη σκοτεινή εικόνα κυριαρχεί το πρόσωπο του Χριστού. Γαλήνιο, αν και καταπονεμένο, ζητά από τον Θεό Πατέρα να τους συγχωρέσει όλους, γιατί "δεν ξέρουν τι κάνουν" (Λκ. 23, 34).

Το ερώτημα που προκύπτει είναι γιατί ο Χριστός δέχθηκε να σταυρωθεί; Δεν υπήρχε άλλος τρόπος να σωθεί ο κόσμος;

Όλες οι απαντήσεις μπορούν να αποτυπωθούν στο Απολυτίκιο της ακολουθίας των Παθών:

"Εξηγόρασας ημάς εκ της κατάρας του νόμου τω τιμίω σου αίματι. Τω Σταυρώ προσηλωθείς και τη λόγχει κεντηθείς, την αθανασίαν επήγασας ανθρώποις. Σωτήρ ημών δόξα σοι".

Απολυτίκιο της Μεγάλης Παρασκευής, ήχος δ' χρωματικός.

Ψάλει χορός Βατοπαιδινών Πατέρων.

Από το CD: "Μεγάλη Παρασκευή"