ΕλΘΕ/GjRE: Τόμος 2, τεύχος 1 Απρίλιος 2019

Σημείωμα Υπεύθυνου Σύνταξης

Τι μαθαίνει ένα παιδί στη Θρησκευτική Εκπαίδευση στο σχολείο;/What does a child learn in Religious Education at school?

Μάριος Κουκουνάρας Λιάγκης / Marios Koukounaras Liagkis

Σελίδες: 9-16

Περίληψη| Πλήρες Κείμενο [ PDF ]

Τι μαθαίνει ένα παιδί στη Θρησκευτική Εκπαίδευση στο σχολείο; What does a child learn in Religious Educationat school?

Η γνώση στην Εκπαίδευση, για πολλούς εκπαιδευτικούς και Αναλυτικά Προγράμματα Σπουδών, που εφαρμόζονται σε εκπαιδευτικά συστήματα ανά τον κόσμο, εξετἀζεται σχεδόν εξ ολοκλήρου με βάση την εμπειρία του Γνωστικισμού1. Ακόμη και μεταρρυθμίσεις που έγιναν στα ΑΠΣ, ενώ άλλαξαν το θεωρητικό πλαίσιο της Εκπαίδευσης μέσω νέων ΠρογραμμάτωνΣπουδών, επιχειρώντας προσαρμογές σε παιδαγωγικές και εκπαιδευτικές θεωρίες και πρακτικές, που συνομιλούν κριτικά με το γνωστικιστικό μοντέλο ή το ξεπερνούν, όπως ο κοινωνικός κονστρουκτιβισμός του Lev Vygotsky 1978) ή η περίπτωση του «Προγράμματος Διαδικασίας» του Lawrence Stenhouse(1975), που αποτελεί τη βάση των ΠΣ στην Ελλάδα για την Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση και το Γυμνάσιο, δεν έφτασαν ουσιαστικά στην καθημερινή πρακτική της τάξης. Μία γνωστικιστική προσέγγιση δεν λαμβάνει υπόψη το πλαίσιο, στο οποίο συντελείται η μαθησιακή διαδικασία, και αυτό του προσώπου, στο οποίο συντελείται.
Παρουσιάζεται έτσι αντικειμενική, καθολική και ανεξάρτητη από χωρο-χρο-νικά πλαίσια γνώση, ενώ δεν είναι στην πραγματικότητα. Τα πρόσωπα και οι σχέσεις τους σε ένα πλαίσιο δεν μπο-ρεί να μην καθορίζουν την παραγόμενη γνώση. Αυτή η θεώρηση βασίζεται στηνπροσέγγιση της μάθησης του Vygotsky (1962) και στον ρόλο του κοινωνιο-πολι-τισμικού πλαισίου και της γλώσσας του. Σε αυτό η συλλογική γνώση διαμορφώνει και διαμορφώνεται στην Εκπαίδευση και η μάθηση αποτελεί διυποκειμενική δια-δικασία. Σημαντικό ρόλο στις διεργασίες νόησης διαδραματίζουν α) η κοινή γλώσ-σα και η κοινή εμπειρία, που έχουν οιμαθητές/τριες στην τάξη, αφού αποτελεί τη βάση για παραγωγή κοινού νοήματος και απόκτησης νέας γνώσης, β) η κοινω-νική αλληλεπίδραση και η επικοινωνία των μελών της μαθητικής κοινότητας μέσα και έξω από την τάξη (Tindale, Meisenhelder, Dykema-Engblade, & Hogg, 2016). 

Σε κάθε περίπτωση η γνώση αποτε-λεί ανθρώπινο δημιούργημα, που παρά-γεται και στο σχολείο μέσω εμπειρίας , ενώ είναι και η ίδια μία εμπειρία, που γίνεται κτήμα ωφέλιμο για την ερμηνεία της πραγματικότητας, του εαυτού, των άλλων και του κόσμου. Η Θρησκευτι-κή Εκπαίδευση (Θ.Ε.), ως μάθημα του σχολείου βασίζεται στον συνδυασμό τωνκλάδων των επιστημών που συνδράμουν στην ανάλυση, εξήγηση και βελτίωση της πράξης, αλλά ουσιαστικά πλαισιώνεται, σύμφωνα με την ελληνική προσέγγιση, από την επιστήμη της Θεολογίας. Αντι-μετωπίζει παράλληλα το θρησκευτικό φαινόμενο διεπιστημονικά και διαθεμα-τικά, ανοίγοντας τον διάλογο με τις άλλες επιστήμες. Τι όμως μαθαίνει ένα παιδί σε αυτό το μάθημα;Η μάθηση στο σχολείο δεν είναι απλά μια διευκόλυνση και προσαρμογή στην πραγματικότητα. Είναι, περισσό-τερο, ένας «μετασχηματισμός των πιο διαταραγμένων και ρευστών καταστάσεων σε πιο ελεγχόμενες και πιο σημα-ντικές» (Dewey, 1929, σ. 236). Αυτή η αλλαγή γίνεται από τον ίδιο τον μαθη-τή και την ίδια τη μαθήτρια που δρα ατομικά και συλλογικά στο περιβάλλον. Σήμερα μάλιστα που τα σύνορα εξαιτίας της τεχνολογίας, της οικονομίας και της επικοινωνίας δεν είναι διακριτά ή δεν υφίστανται, οι προκλήσεις της Εκπαίδευ-σης για την αλλαγή είναι εντονότερες και τονίζουν τη σχέση δράσης και αλλαγής,αλλά και σχολείου και κοινωνίας (Council of Europe Europe, 2014). Αυτή η δράση για την αλλαγή είναι βασικός σκοπός της Θ.Ε. Η αλλαγή αποτελεί μαθησιακή και διδακτική διαδικασία, αλλά και σκοπό, επίσης. Βασικά, ο μετασχηματισμός των γνώσεων σε νέα γνώση είναι το θεμέλιο αυτής της παιδαγωγικής προσέγγισης της θρησκευτικής γνώσης. Πρόκειται για μία διαδικασία αλλαγής όσων κάποιων γνωρίζει υπό το φως της νέας προσφερό-μενης γνώσης στην τάξη.

Για τη συνέχεια του άρθρου και για να διαβάσετε όλο το τεύχος, ΠΑΤΗΣΤΕ ΕΔΩ