2.3 Παράδοση - Β΄ Λυκείου (2017-18)

"ἀδελφοί, στήκετε καὶ κρατεῖτε τὰς παραδόσεις"
(Β΄ Θεσ. 2, 15)

Εισαγωγή

Σε πρόσφατη ανάρτησή μας εξετάσαμε τα τρία βασικά κίνητρα της σχέσης του ανθρώπου με τον Θεό και ανακαλύψαμε ότι στη χριστιανική διδασκαλία αναδεικνύεται η αγάπη που υπερβαίνει κάθε είδους φόβο και εμπόριο. Ο Θεός ούτε ανταμοίβει, ούτε τιμωρεί. Είναι το πλήρωμα της Αγάπης.

Ωστόσο, όπως ορθά παρατηρήσατε πολλοί μαθητές και πολλές μαθήτριες τα κίνητρα που οδηγούν σε αυτή τη σχέση είναι σε άμεση σχέση με την περιρρέουσα θρησκευτική παράδοση.

Όμως ο όρος "παράδοση" τι σημαίνει;

Ποια η σημασία της παράδοσης για τον κάθε πιστό;

Ποια είναι η δυναμική της παράδοσης στην ορθόδοξο χριστιανικό κόσμο;

Άραγε, αυτό που ονομάζουμε "παράδοση" μπορεί να ανανεωθεί; Αν ναι, με ποιους τρόπους; Αν όχι, γιατί;

1. Μορφές και τύποι παραδόσεων στην καθημερινή ζωή.

Για να γνωρίσουμε διάφορες όψεις της "παράδοσης" θα ακούσουμε το τραγούδι του Διονύση Σαββόπουλου με τίτλο "Ας κρατήσουν οι χοροί".

Τι είναι τελικά παράδοση;
Ας ρίξουμε και μια ματιά σε ένα διαδικτυακό λεξικό της "Κοινής Νεοελληνικής", πατώντας ΕΔΩ

2. Θρησκευτική παράδοση και ιστορία/πολιτισμός του ανθρώπου.

Τι σημαίνει όμως παράδοση στον θρησκευτικό χώρο; Μπορείτε στο κείμενο που γράψατε στην παραπάνω δραστηριότητα, να εντοπίσετε τα θρησκευτικά χαρακτηριστικά της παράδοσης;

Τι μπορεί να σημαίνουν για έναν πιστό οι θρησκευτικές παραδόσεις; Θα μπορούσε να πιστεύει χωρίς αυτές;

Ελπίζω οι εικόνες αυτής της ανάρτησης να βοηθήσουν τις αναζητήσεις μας. Επίσης, τη σκέψη σας μπορεί να την προσανατολίσει και το ποίημα του Κ. Καβάφη με τίτλο "Στην Εκκλησία".

3. Θρησκευτικές παραδόσεις και στάσεις ζωής στην προσωπική και κοινωνική ζωή των ανθρώπων.

Τα ήθη και τα έθιμα αποτελούν μέρος της παράδοσης και νοηματοδοτούν τον ανθρώπινο βίο. Βέβαια, δε γνωρίζω κατά πόσο οι άνθρωποι γνωρίζουν τη σχέση ή τη σύνδεση των εθιμικών κωδίκων με τα θρησκευτικά σύμβολα. Αυτό βέβαια είναι ένα άλλο θέμα. Ωστόσο σίγουρα για τους πιστούς  έχουν ιδιαίτερη σημασία. Δεν θα ήταν υπερβολή να γράψει κανείς ότι για μια κατηγορία θρησκευόμενων, τα ήθη και τα έθιμα που αναπτύσσονται στον θρησκευτικό χώρο, έχουν αξία μεγαλύτερη και από την ίδια τη θρησκευτική πίστη.

Ποια όμως  είναι η έννοια και η σημασία της χριστιανικής παράδοσης;

Ποια η σχέση παράδοσης και λαϊκών "παραδόσεων";

Αφού διαβάσουμε τα κείμενα στο Φ.Μ., ας σημειώσουμε στο καθένα ορισμένα στοιχεία που εξυπηρετούν τον προβληματισμό μας και ας ξεκινήσουμε τη συζήτηση με θέμα "Χριστιανική παράδοση και λαϊκές-εορταστικές παραδόσεις".

4. Θρησκευτικές παραδόσεις και στάσεις ζωής στην προσωπική και κοινωνική ζωή των νέων ανθρώπων.

Τελικά μήπως η παράδοση και οι "παραδόσεις" είναι κάτι το νεκρό και το στατικό; Μπορούν να αλλάξουν; Έχουν να δώσουν κάποιο νόημα στη ζωή του ανθρώπου;

Ποιες πτυχές της εκκλησιαστικές ζωής θεωρείτε ότι μπορούν να ανανεωθούν;

Ανάσταση σε Ορθόδοξη ενορία στη Γκάνα.

Καθεδρικός Ναός της Αναστάσεως στα Τίρανα

Γράφω ορισμένες ενδεικτικές προτάσεις (αν και πάντα εσείς βρίσκετε καλύτερες από εμένα): γλώσσα λατρείας, εκκλησιαστική μουσική - ζωγραφική - αρχιτεκτονική, τελετές, γιορτές, ιεροσύνη.

Πριν αρχίσουμε τον προβληματισμό μας, θα πρότεινα να διαβάσουμε το κείμενο του θεολόγου Θανάση Παπαθανασίου από το βιβλίο του Η Εκκλησία γίνεται όταν ανοίγεται. Η ιεραποστολή ως ελπίδα και ως εφιάλτης.

Επιλέξετε μια ή δύο πτυχές του εκκλησιαστικού βίου που θεωρείτε τις πιο σημαντικές για εσάς. Στη συνέχεια, σκεφτείτε ότι σας καλούν ως νέους να εκφράσετε με επιστολή την άποψή σας στην επόμενη Αγία και Μεγάλη Σύνοδο της Ορθόδοξης Εκκλησίας στο παρακάτω θέμα:
"Ποια στοιχεία της Ορθόδοξης παράδοσης θα προτείνατε να ανανεωθούν και γιατί;"

Επίλογος

Στον Ορθόδοξο χώρο η εκκλησιαστική παράδοση βιώνεται ως μια πορεία διαρκούς αγώνα μέσα στους αιώνες με σκοπό την ανανέωση των στοιχείων που οδηγούν στον αποκλεισμό και το σιωπηρό -ή κάθε είδους- θάνατο. Αυτός ο αγώνας έχει ως οδηγό το Άγιο Πνεύμα και ως εφαλτήριο τους Πατέρες, τους άνδρες και τις γυναίκες της Εκκλησίας, που λειτούργησαν ως πρότυπα αναγέννησης και ανακαίνισης της Εκκλησίας αλλά και της κοινωνίας ολάκερης.

Επομένως, η εκκλησιαστική παράδοση για να είναι ζωντανή χρειάζεται να ανανεώνεται και να μπολιάζει τις σύγχρονες ανάγκες και αναζητήσεις στη διαχρονική εμπειρία της ζωής του Χριστού.

Σε αυτή την περίπτωση, η εκκλησιαστική παράδοση λειτουργεί ως "μαγιά" που ζυμώνει το παρόν στην εμπειρία του παρελθόντος και δημιουργεί το μέλλον. Αλλιώς, μένει ένα όμορφο (όχι πάντα) μουσείο...αποκομμένο από τη σύγχρονη ζωή!

Όμως, για να γίνει περισσότερο αντιληπτή η σημασία της παράδοσης απαιτείται το βίωμα και η μύηση στο βίωμα. το θέμα της μύησης θα μας απασχολήσει σε επόμενο μάθημα.

Για να δείτε μια ανάρτηση σχετικά με την Αγία και Μεγάλη Σύνοδο και τα αιτήματα της εποχής, πατήστε ΕΔΩ

Για να δείτε την προσέγγιση του θέματος της "παράδοσης" κατά το σχολικό έτος 2016-17, ΠΑΤΗΣΤΕ ΕΔΩ