Ομιλία του Οικουμενικού Πατριάρχη προς Πρέσβεις χωρών και εκπροσώπους Ε.Ε. στην Τουρκία:
Το παρόν και το μέλλον της Ευρώπης και ο ρόλος του Χριστιανισμού και ειδικότερα της Ορθοδοξίας στη διαμόρφωσή του, ο σεβασμός των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και η οικονομική ανάπτυξη, η εμβάθυνση και προώθηση της αλληλεγγύης σε συνάρτηση με την υφιστάμενη προσφυγική και μεταναστευτική κρίση, που δοκιμάζει τις αξίες της γηραιάς ηπείρου, αποτέλεσαν τα κεντρικά σημεία της ομιλίας που πραγματοποίησε ο Οικουμενικός Πατριάρχης, το βράδυ της Παρασκευής, 4 Μαΐου 2018, στην Άγκυρα, κατά τη διάρκεια δείπνου που παρέθεσε προς τιμήν του ο επικεφαλής της Αντιπροσωπείας της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην Τουρκία, Πρέσβης Christian Berger, με την παρουσία των Πρεσβευτών των χωρών της Ε.Ε. στην χώρα.
Στην ομιλία του, που πραγματοποιήθηκε στην αγγλική γλώσσα, ο Παναγιώτατος αναφέρθηκε στις συνεχείς προσπάθειες του Οικουμενικού Θρόνου για την προώθηση του διαλόγου, ως το πλέον αποτελεσματικό μέσο για την αντιμετώπιση προβλημάτων. «Ο διάλογος είναι μια χειρονομία αλληλεγγύης», σημείωσε ο Οικουμενικός Πατριάρχης, ο οποίος επισήμανε ότι έχει αφιερώσει την πολυετή Πατριαρχική διακονία του στην καλλιέργεια και ενδυνάμωση της ενότητας της Ορθοδόξου Εκκλησίας, στην προώθηση της ειρηνικής συνύπαρξης, του διαχριστιανικού, διαθρησκειακού και διαπολιτισμικού διαλόγου, καθώς και στη διεξαγωγή διαλόγου με τον σύγχρονο κόσμο. Ιδιαίτερη αναφορά έκανε στις προσπάθειες καταπολέμησης του θρησκευτικού φονταμενταλισμού, σημειώνοντας πως «είναι ιδιαίτερα προκλητικό το γεγονός ότι η πίστη στο Θεό - η πρωταρχική δύναμη της ψυχής που ανοίγει τις πύλες του παραδείσου και μας προσανατολίζει προς το αιώνιό μας πεπρωμένο – χρησιμοποιείται ως όχημα αμείλικτης και τυφλής βίας». Υπενθύμισε δε, ότι στην Εγκύκλιο της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου της Ορθοδόξου Εκκλησίας, που πραγματοποιήθηκε στην Κρήτη τον Ιούνιο του 2016, επισημαίνεται ότι ο φονταμενταλισμός «αποτελεί έκφρασιν νοσηράς θρησκευτικότητος».Μιλώντας, μεταξύ άλλων, και για τους αγώνες και την αγωνία του Πατριαρχείου για την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος, τόνισε ότι «η αλληλεγγύη με τη δημιουργία και η αλληλεγγύη προς την ανθρωπότητα είναι αδιαίρετες – αποτελούν δύο όψεις του ίδιου νομίσματος».
«Σήμερα, παρατηρούμε σε όλο τον κόσμο μια αποστασιοποίηση από την παράδοση της αλληλεγγύης, ένα φαινόμενο της εποχής μας που επιταχύνεται από την ευρεία αύξηση του ατομικισμού, του ευδαιμονισμού, του καταναλωτισμού και της ελλείψεως κοινωνικής ευαισθησίας. Ως απάντηση στην πρόκληση αυτή, οι θρησκείες καλούνται να προωθήσουν τις φιλάνθρωπες παραδόσεις τους, να εργαστούν για την οικοδόμηση “γεφυρών”, να προστατεύσουν την ιερότητα του ανθρώπινου προσώπου και να συμβάλουν στην προσέγγιση των ατόμων και των πολιτισμών εναντίον του φανατισμού και της "σύγκρουσης των πολιτισμών" . Στη διδασκαλία και την πρακτική τους, πρέπει να επιβεβαιώσουν την αδιάσπαστη ενότητα μεταξύ της πίστης στον Θεό και της αγάπης προς τους συνανθρώπους μας. Η απάντηση σε αυτά τα μεγάλα σύγχρονα προβλήματα απαιτεί κοινή δράση και μια κοινή πορεία προς το μέλλον, το οποίο είτε θα είναι πράγματι κοινό είτε δεν θα υπάρξει καθόλου».
Ο Οικουμενικός Πατριάρχης αναφέρθηκε ιδιαιτέρως στην Ευρώπη και στο όραμα και την προοπτική ενοποιήσεώς της, επισημαίνοντας ότι στο επίκεντρό της δεν μπορεί να υπάρχει μόνον η οικονομική ανάπτυξη αλλά κυρίως ο σεβασμός της ανθρώπινης ελευθερίας και αξιοπρέπειας.
«Για εμάς, η Ευρώπη είναι ένα μεγάλο πείραμα αλληλεγγύης σε μια ήπειρο που κατά τον τελευταίο αιώνα γνώρισε τους δύο πιο αιματηρούς και τρομερούς πολέμους στην ιστορία της ανθρωπότητας. Είναι ένα σχέδιο ειρηνικής συνύπαρξης, ελευθερίας, δικαιοσύνης και σεβασμού της πολυφωνίας. Υπό την έννοια αυτή, η Ευρώπη δεν είναι, το “Kopfgeburt”, δηλαδή το προϊόν του νου - όπως το αποκαλούσε στο παρελθόν ο διάσημος κοινωνιολόγος Ralph Dahrendorf - αλλά μάλλον ενσωματώνει υψηλά ανθρώπινα ιδανικά και, θα μπορούσαμε να πούμε, έναν ιδεαλισμό. Δεν είναι δυνατόν για την Ευρωπαϊκή Ένωση απλώς να υπάρχει ως σχέδιο ομοιόμορφης οικονομικής πολιτικής και οικονομικής ανάπτυξης, με βάση την αρχή της «αυτονομίας της οικονομίας». Αυτό που βρίσκεται στο επίκεντρο του ευρωπαϊκού έργου είναι τα ανθρώπινα δικαιώματα και η ιδέα της "ανοιχτής κοινωνίας", και τα δύο εκφράσεις της πίστης στην ανθρώπινη ελευθερία και αξιοπρέπεια».
Αναπτύσσοντας τις σκέψεις του για την Ευρώπη, ο Οικουμενικός Πατριάρχης, υπενθύμισε και το φετινό εορτασμό της 70ής επετείου από την Οικουμενική Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, και σημείωσε ότι τα ανθρώπινα δικαιώματα είναι ένα από τα μεγαλύτερα επιτεύγματα στον τομέα της πολιτικής σε ολόκληρη την ιστορία της ανθρωπότητας. «Αναφορά σήμερα στα ανθρώπινα δικαιώματα σημαίνει αναφορά στην ανθρώπινη αξιοπρέπεια, στην προστασία της ελευθερίας και της δικαιοσύνης, καθώς και της ανοιχτής κοινωνίας και της διεθνούς ειρήνης. Πράγματι, τα ανθρώπινα δικαιώματα είναι μια κεντρική έκφραση του ανθρωπισμού στον κόσμο μας, ή, με άλλα λόγια, λειτουργούν ως καθολικό ανθρωπιστικό κριτήριο», είπε, και υπογράμμισε ότι τα ανθρώπινα δικαιώματα, ως πρότυπο του Διαφωτισμού, δεν ήταν ένα ορθολογικό έργο, αλλά μια έκφραση της πίστης στην ανθρώπινη αξιοπρέπεια και τις υπέρτατες αξίες «της ελευθερίας, της ισότητας και της αδελφοσύνης».
«Εμείς υπογραμμίζουμε με έμφαση: όχι μόνο η ελευθερία, η οποία όταν διαχωρίζεται από την ισότητα και την αδελφοσύνη κινδυνεύει να γίνει ατομικιστική · όχι μόνο ισότητα χωρίς ελευθερία, η οποία κινδυνεύει να δημιουργήσει μια σχετική ισότητα, ή ακόμα και ολοκληρωτισμό · όχι μόνο αδελφοσύνη που κινδυνεύει να γίνει πηγή κοινοτικοποίησης, ο ριζοσπαστισμός της Κοινότητας (Gemeinschaft) χωρίς θετικές πολιτικές επιπτώσεις στο επίπεδο της ευρύτερης κοινωνίας. Οι τρεις βασικές αξίες του τρίπτυχου είναι αδιαίρετες. Με αυτή την έννοια, η δική μας άποψη για την Ευρώπη έχει ένα ηθικό και πνευματικό υπόβαθρο και προσανατολισμό. Συνεπώς, διακρίνουμε την έννοια μιας τεχνοκρατικής Ευρώπης, μιας Ευρώπης της οποίας προτεραιότητα είναι η οικονομία και η λειτουργία της αγοράς, από μια έννοια της Ευρώπης που βασίζεται στα ανθρώπινα δικαιώματα και τον πλουραλισμό. Είναι αρκετά χαρακτηριστικό ότι αυτές οι αρχές φθάνουν στο προσκήνιο όταν αμφισβητείται η ενότητα και το μέλλον της Ευρώπης».
Ο Οικουμενικός Πατριάρχης υπογράμμισε ότι τα ανθρώπινα δικαιώματα δεν αποτελούν απειλή για τον πλουραλισμό, αλλά εξασφαλίζουν τις απαραίτητες προϋποθέσεις για την ελεύθερη πολιτιστική έκφραση και τον σεβασμό της διαφοράς. «Η παγκοσμιότητα δεν σημαίνει ομοιομορφία. Με αυτή την έννοια, η θρησκευτική ελευθερία, η οποία μας απασχολεί προσωπικά πάντοτε, ανήκει στις βασικές αξίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Είναι θεμελιώδες ανθρώπινο δικαίωμα για την ελεύθερη διαμόρφωση της ιδιαίτερης ταυτότητας κάθε ανθρώπου», σημείωσε και στη συνέχεια αναφέρθηκε στη σχέση του Χριστιανισμού – και ιδιαιτέρως της Ορθοδόξου Εκκλησίας, με την Ευρώπη και την κουλτούρα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
«Φυσικά, η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν προέκυψε “ex nihilo”, από το τίποτα. Βασίζεται σε μια μακρά παράδοση αξιών, αγώνων για ελευθερία και δικαιοσύνη και πίστης στην αξιοπρέπεια του ανθρώπου. Χωρίς αυτές τις ρίζες, θα ήταν αδύνατο να προσδιοριστεί ως "Ευρώπη". Μία από αυτές τις ρίζες είναι αναμφισβήτητα ο χριστιανισμός. Επομένως, ο πυρήνας της σύγχρονης Ευρώπης, δηλαδή τα ανθρώπινα δικαιώματα, φέρει τη σφραγίδα του Χριστιανισμού, ακόμη και αν δεν μπορεί να χαρακτηριστεί ως η άμεση δημιουργία του. Ούτε η αρχική απόρριψη των σύγχρονων ανθρωπίνων δικαιωμάτων από τις δυτικές χριστιανικές εκκλησίες ούτε οι αντι-εκκλησιαστικές τάσεις του Διαφωτισμού μπορούν να εξαλείψουν τις βαθιές ρίζες των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στη χριστιανική παράδοση και τον πολιτισμό. Είναι σταθερή η πεποίθησή μας ότι σήμερα οι χριστιανικές εκκλησίες μπορούν να συμβάλλουν στην κουλτούρα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ενισχύοντας έτσι την ευρωπαϊκή ταυτότητα. Όσον αφορά τη συγκεκριμένη συμβολή που μπορεί να προσφέρει η Ορθόδοξη Εκκλησία σ’ αυτή την κουλτούρα, πιστεύουμε ότι αυτό σχετίζεται με την κεντρική θέση της κοινωνικής διάστασης της ελευθερίας, η οποία προστατεύει τη μετατροπή των ανθρωπίνων δικαιωμάτων σε ατελείωτες ατομικές αξίες. Από την άποψη αυτή, όταν μιλάμε για τους μεγάλους Πατέρες της Εκκλησίας της Ανατολής, την Ορθόδοξη Εικονογραφία, την ευχαριστιακή χρήση της Δημιουργίας, την ενσάρκωση του χριστολογικού δόγματος της Χαλκηδόνας στην αρχιτεκτονική της Αγίας Σοφίας, την ορθόδοξη κουλτούρα της φιλανθρωπίας και της διακονίας και για τη θεολογία του προσώπου, αναφερόμαστε σε πνευματικές αξίες που ανήκουν στις ρίζες της Ευρώπης - μιας Ευρώπης που είναι ευρύτερη, όχι μόνο γεωγραφικά, αλλά και πολιτισμικά και πνευματικά, από τη Δυτική Ευρώπη. Για την ορθόδοξη αυτοσυνειδησία, το μέλλον δεν ανήκει στον ατομικισμό, στον “homo clausus” – τον εσωστρεφή άνθρωπο, ή στην ευδαιμονιστική αυτοπραγμάτωση. Προφανώς, δεν ανήκει ούτε στον ακραίο κοινοτισμό, όπου η ατομική ελευθερία θυσιάζεται σε συλλογικούς σκοπούς. Ούτε εντοπίζεται στην θεοποίηση της επιστήμης και της τεχνολογίας, στην οικονομοκρατία και στον «φονταμενταλισμό της αγοράς», ή την ηθελημένη εκμετάλλευση των φυσικών πόρων. Στην πραγματικότητα, αυτές οι έννοιες δεν είναι πραγματικά "ευρωπαϊκές". Το μέλλον ανήκει στον "πολιτισμό της αλληλεγγύης"».
Απευθυνόμενος στους Πρέσβεις των χωρών και τους Εκπροσώπους της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην Τουρκία ο Οικουμενικός Πατριάρχης έκανε ιδιαίτερη αναφορά και στο μείζον ζήτημα της σημερινής προσφυγικής κρίσης.
«Όλοι αναγνωρίζουμε ότι η μετανάστευση και η διαρκώς εντεινόμενη έξοδος προσφύγων από εμπόλεμες περιοχές αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα σύγχρονα προβλήματα για όλη την ανθρωπότητα. Δοκιμάζει τις θεμελιώδεις αξίες του ευρωπαϊκού πολιτισμού. Είναι αδύνατο η σημερινή μεταναστευτική και προσφυγική κρίση να αντιμετωπιστεί με τις αξίες μιας γραφειοκρατικής, τεχνοκρατικής και οικονομικά επικεντρωμένης Ευρώπης. Η λύση πρέπει να βασίζεται στις αρχές των αξιών των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, οι οποίες αποτελούν τη Magna Carta της Ευρώπης και έχουν ως επίκεντρο την προστασία της ανθρώπινης ελευθερίας. Ο φυσικός σύμμαχος των ανθρωπίνων δικαιωμάτων είναι οι Χριστιανικές Εκκλησίες, ακόμη και αν το θεωρητικό υπόβαθρο που αποτελεί τη βάση της χριστιανικής κατανόησης της ανθρώπινης αξιοπρέπειας διαφέρει από εκείνο των κοσμικών κινήσεων».
Ο Οικουμενικός Πατριάρχης, στη συνέχεια, εξέφρασε την άποψη ότι οι προσπάθειες εκπροσώπων της ακραίας εκκοσμίκευσης να περιθωριοποιήσουν την θρησκεία, δεν προωθούν ανθρωπιστικούς στόχους. «Οι θρησκείες είναι σε θέση», συνέχισε, «να αντιμετωπίσουν αποφασιστικά τα ζητήματα της μετανάστευσης και των προσφύγων, εφαρμόζοντας και καλλιεργώντας ένα πνεύμα αλληλεγγύης και υποστηρίζοντας σχετικές πρωτοβουλίες και τάσεις στο πολιτικό και κοινωνικό πεδίο, και οι οποίες έχουν ως στόχο την προστασία της ανθρώπινης αξιοπρέπειας. Η πίστη εμπνέει και ενισχύει τον αγώνα για δικαιοσύνη και ελευθερία και ακόμη παρέχει και υποστήριξη όταν αυτός φαίνεται να βρίσκεται σε αδιέξοδο. Είμαστε βέβαιοι ότι η μεταναστευτική και η προσφυγική κρίση αποτελεί ευκαιρία και βάση για συνεργασία και αμοιβαίες πρωτοβουλίες για θρησκείες, εκκλησίες, κυβερνήσεις, ανθρωπιστικά κινήματα, μη κυβερνητικές οργανώσεις στην Ευρώπη και σε παγκόσμια κλίμακα. Εξάλλου, το σύγχρονο προσφυγικό και μεταναστευτικό ζήτημα δεν επηρεάζει μόνο την Ευρώπη». Εκτίμησε δε, ότι σε αυτό το πλαίσιο μπορούμε να βρούμε μια απάντηση στην ερώτηση “Quo vadis Europa?” (Που βαδίζεις Ευρώπη;), αλλά και στην πρόσφατη δήλωση του Προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, κ. Jean-Claude Junker, ότι «η Ευρώπη χάνει παγκοσμίως δύναμη». «Η Ευρώπη, ωστόσο, είναι πολύ μεγαλύτερη από ό, τι αντιπροσωπεύει οικονομικά και δημογραφικά», τόνισε ο Οικουμενικός Πατριάρχης και επεσήμανε ότι «το εκκοσμικευμένο παρόν της Ευρώπης δεν μπορεί να διαχωριστεί από το παρελθόν της, το οποίο είναι εμπνευσμένο και διαμορφωμένο από την ίδια τη χριστιανική κουλτούρα [...] Στην Ευρώπη και σε όλο τον κόσμο, οι Χριστιανικές Εκκλησίες θα παραμείνουν για πάντα ένας τόπος όπου βιώνεται και μαρτυρείται η αληθινή ελευθερία».
Το πρωί του Σαββάτου, 5 Μαϊου, ο Οικουμενικός Πατριάρχης χοροστάτησε στη Θεία Λειτουργία που τελέστηκε για τους Ορθοδόξους της Αγκύρας, στους οποίους μίλησε επίκαιρα και τους μετέφερε την ευλογία της Μητέρας τους Εκκλησίας.
Μετά τη δεξίωση που επακολούθησε ο Πατριάρχης επέστρεψε στην Πόλη.
Address By His All-Holiness Ecumenical Patriarch Bartholomew at the Dinner Offered by EU Ambassadors in the Republic of Turkey
(Ankara, May 4, 2018)
Your Excellencies,
It is with great joy that we participate in this evening’s dinner, which—as every authentic meeting—demonstrates the power of communication, mutual respect and trust.
Throughout our many years of Patriarchal ministry, we have striven for the promotion of dialogue, which we consider to be the most effective means for addressing problems. Dialogue is a gesture of solidarity.
We have dedicated our life to cultivating and strengthening the unity of the Orthodox Church, promoting inter-Christian, interfaith and intercultural dialogue, as well as engaging in dialogue with the contemporary world. We have also worked to combat religious fundamentalism, “this expression of morbid religiosity”, as was stated in the Encyclical of the Holy and Great Council of the Orthodox Church (Crete, June 2016). It is especially provocative that faith in God—the foremost power of the soul that opens the gates of heaven and orients us towards our eternal destiny—is being manipulated as a vehicle of relentless and blind violence.
We support and praise developments and initiatives that promote peace and reconciliation, as well as respect for human rights and dignity. We also fight for the protection of the natural environment. For us, solidarity with creation and solidarity with humanity are indivisible—two sides of the same coin.
Today, we observe around the world a distancing from a tradition of solidarity, a phenomenon of our times that is accelerated by the widespread rise of individualism, eudemonism, consumerism and social insensitivity. As an answer to this challenge, religions are called to promote their philanthropic traditions, to contribute to building bridges, to protect the sanctity of the human person, and to contribute to the rapprochement of individuals and civilizations against fanaticism and the “clash of civilizations”. In their teaching and practice, they must affirm the inseparable unity between faith in God and love toward our fellow human beings. The response to these great contemporary problems requires common action and a common journey towards the future, which will either indeed be common, or, not exist at all.
As we are addressing Your Excellencies—Ambassadors and representatives of the European Union—we openly and directly state the following:
For us, Europe is a great experiment of solidarity on a continent that during the last century experienced the two most bloody and terrible wars in the history of humanity. It is a project of peaceful coexistence, freedom, justice and respect of pluralism. In this sense, Europe is not, a “Kopfgeburt”, that is, a product of the mind—as it has been called in the past by the renowned sociologist Ralph Dahrendorf—but rather embodies high human ideals and, we could say, an idealism. It is not possible for the European Union to merely exist as a plan of uniform economic politics and economic development, based on the principle of “autonomy of the economy”. That which lies at the center of the European project are human rights and the idea of the “open society”, both expressions of the belief in human freedom and dignity.
This year we celebrate the 70th anniversary of the Universal Declaration of Human Rights, proclaimed by the United Nations in 1948 “as a common standard of achievement for all peoples and all nations”. Human rights are one of the greatest accomplishments in the field of politics in the entire history of humankind. Speaking about human rights today means referencing human dignity, the protection of freedom and justice, as well as open society and international peace. Indeed, human rights are a central expression of humanism in our world, or, in other words, they function as universal humanistic criterion.
Undoubtedly, human rights, the standard of the Enlightenment, also were not a “Kopfgeburt”, a rationalistic project. They were an expression of the belief in human dignity and the supreme values of "liberté, égalité, fraternité”, “liberty, equality and fraternity”. We emphatically underline: Not only liberty, which separated from equality and fraternity is in danger of becoming individualistic; not only equality without liberty, which is in danger of generating egalitarianism, or even totalitarianism; not only fraternity, which is in danger of becoming a source of communitarianism, the radicalism of Gemeinschaft, without positive political impact on the level of broader society. The three core values of the tricolore are indivisible.
In this sense, our own view of Europe has an ethical and spiritual foundation and orientation. Consequently, we discern the concept of a technocratic Europe, a Europe whose priority is the economy and the functioning of the market, from a concept of Europe based on human rights and pluralism. It is quite characteristic that these principles come to the fore when Europe’s unity and future are in question.
We especially underline that human rights are not a threat to pluralism, as postmodernism claims, but rather they ensure the necessary conditions for free cultural expression and for the respect of difference. Universality does not mean uniformity. In this sense, religious freedom, which is a constant concern of our own, belongs to the core values of the European Union. It is a fundamental human right to freely cultivate one’s particular identity. Nevertheless, pluralism can only function creatively on the ground of common core values. Otherwise, pluralism can devolve into nihilism, into the postmodern ideal of “anything goes”. This is in fact the negation of true pluralism, which is meant to be an expression of freedom, or, as Karl Popper stated, “the credo of the West” (See K. Popper, Auf der Suche nach einer besseren Welt, Munchen/Zurich 1994, pg. 231-253).
Of course, the European Union did not come into existence ex nihilo. It is rooted in a long tradition of values, struggles for freedom and justice, and faith in the dignity of man. Without these roots, it would be impossible to identify itself as “Europe”. One of these roots is unquestionably Christianity. Therefore, the core of contemporary Europe, namely, human rights, bears the stamp of Christianity, even if they cannot be labeled as its direct creation. Neither the initial rejection of modern human rights by Western Christian Churches, nor the anti-ecclesiastical tendencies of the Enlightenment can eradicate the deep roots of human rights in Christian tradition and culture.
It is our steady conviction that Christian Churches today can contribute to the culture of human rights, thereby strengthening the European identity. Concerning the particular contribution that the Orthodox Church can provide to this culture, we believe that this is related to the centrality of the social dimension of freedom, which safeguards against the conversion of human rights into endless individualistic entitlement. In this regard, when we speak about the great Church Fathers of the East, Orthodox Iconography, the eucharistic use of creation, the incarnation of the Christological dogma of Chalcedon in the architecture of Haghia Sophia, the Orthodox culture of philanthropy and diakonia, and the theology of personhood, we are referring to spiritual values that belong to the roots of Europe—a Europe that is broader, not only geographically, but also culturally and spiritually, than Western Europe.
For Orthodox self-consciousness, the future does not belong to individualism, to the introverted homo clausus, or to eudemonistic self-realization. Obviously, it does not belong to extreme communitarianism either, where individual freedom is sacrificed to collective purposes. Nor does it lay in the deification of science and technology, the economism and the “fundamentalism of the market”, or the heedless exploitation of natural resources. In fact, these concepts are not really “European”. The future belongs to the “culture of solidarity”.
This calls to our mind the burning issue of the present migrant and refugee crisis. We all recognize that migration and the continually intensifying exodus of refugees from war-torn areas constitute one of the greatest contemporary problems for all of humanity. They challenge the core values of European civilization. It is impossible for the current migration and refugee crisis to be addressed by the values of a bureaucratic, technocratic and economically centered Europe. The solution must be based on the principles of the values of human rights, which constitute the Magna Carta of Europe and have at their core the protection of human freedom. The natural ally of human rights are Christian churches even if the theoretical foundation that forms the basis of the Christian understanding of human dignity differs from that of secular movements.
Most certainly, the efforts by representatives of extreme secularization to marginalize religion, do not promote humanistic goals. Religions are able to decisively address the issues of immigration and refugees, by implementing and cultivating a spirit of solidarity, and by supporting relevant initiatives and tendencies in the political and social world that have the protection of human dignity as their goal. Faith inspires and strengthens the struggle for justice and freedom and even provides support when it appears to be at an impasse. We are certain that the migration and refugee crisis is an opportunity and a basis for cooperation and mutual initiatives for religions, churches, governments, humanistic movements, non-governmental organizations in Europe and on a global scale. After all, the contemporary refugee and migration issue does not affect only Europe.
It is in this frame that we can find a response to the question “Quo vadis Europa?” and to the European Commission’s President, His Excellency Jean-Claude Junker’s, recent statement that “Europe is losing worldwide power”. Europe, however, is much greater than what it represents economically and demographically.
It is also in this spirit that we do not accept the characterization of contemporary Europe as a “post-Christian Europe”. Europe’s secularized present, cannot be separated from its past, which is inspired and formed by the Christian culture itself. We have to accept that the retreat of Christian consciousness in Europe ultimately has a negative influence for the respect of human rights. We share the concern of the German professor and former Minister of Education in Bavaria, Hans Maier, which was written over twenty years ago, and is especially relevant today. He put forth the following essential questions:
Do we ultimately know if the social state will survive after the devaluation of love for our neighbor? Wouldn’t solidarity for our neighbor disappear if he were simply a stranger, the “other”, the competitor or even the enemy? Is it possible for social responsibility to exist when the “right of life” of unborn children and of the elderly is disputed? Will human rights continue to exist when humanity and the Creator have disappeared from the forefront in a clash of civilizations?” (H. Maier, Welt ohne Christentum-was wäre anders?”, Freiburg i. Br. 1999, pg. 150-151)
Your Excellencies,
In Europe and across the world, Christian Churches will forever remain a place where true freedom is experienced and witnessed. The core of this freedom is not the pursuit of individual rights, but is instead the free relinquishing of our own individual rights for the sake of love. Naturally, this stance does not diminish the importance of human rights; instead, it intensifies our interest and struggle for the human being’s dignity and fundamental rights. It is precisely in this sense that faithful people should be even more humanist than humanists themselves, because for them the struggle for the protection of the human person is not only an ethical imperative, but a commandment of God, Who, according to the Christian faith, is “love”, is God “with us” and is God “for us”.
We thank you all for your kind attention!
ΠΗΓΗ: ΝΥΧΘΗΜΕΡΟΝ
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου