1.3 Βίωμα (Β΄ Λυκείου 2018-19)

Από το γεγονός της ζωής στην εμπειρία του Θεού 

Νικολάου Γ. Τσιρέβελου,

θεολόγου

Οι εμπειρίες της ζωής προέρχονται από γεγονότα, που ορισμένες φορές μπορεί να είναι σε σχέση με άλλους ανθρώπους, και ουσιαστικά μας "σημαδεύουν" τη ζωή. Αυτές τις στιγμές -όμορφες ή άσχημες- συνήθως δεν τις ξεχνάμε ποτέ. Ακόμη κι αν το μυαλό μας δεν τις επαναφέρει στη μνήμη, αυτές έχουν γίνει βίωμά μας, δύναμη ή τραύμα, και διαμορφώνουν τον χαρακτήρα μας.

Και στον θρησκευτικό κόσμο υπάρχουν πολλές και δυνατές θρησκευτικές εμπειρίες. Αυτά τα βιώματα είναι εξίσου δυνατά με τα προηγούμενα και οπωσδήποτε προσωπικά, αλλά έχουν και μεγάλες διαφορές. Πιθανόν μια μεγάλη διαφορά είναι ότι αποτελούν ορόσημο συνάντησης του ανθρώπου με τον Θεό και ευκαιρία του ανθρώπου να δει βαθύτερα, με τα μάτια της ψυχής την αλήθεια, όπως μας υπενθυμίζει η θεραπεία του εκ γενετής τυφλού στον Ευαγγέλιο του Ιωάννη (Ιω. 9, 1-41). 

Τα θρησκευτικά βιώματα επηρεάζουν αναμφισβήτητα εκτός από τη ζωή των πιστών και τη λαϊκή παράδοση και τον πολιτισμό. Ενδεικτικές είναι οι αναφορές-μαρτυρίες σε διηγήματα, μυθιστορήματα, ποιήματα. Όπως επίσης και η θεματαλογία σε διάφορους πίνακες ζωγραφικής ή τραγούδια. Και ας μη λησμονούμε ότι το θρησκευτικό βίωμα μπορεί να συγκινεί και να εκφράζεται με δημιουργικό τρόπο ακόμη και από άθεους ή άθρησκους καλλιτέχνες.

Ιδιαίτερα στη χώρα μας η έκφραση της Ορθόδοξης εμπειρίας απαντάει στη λατρεία και τη ζωή της Εκκλησίας. Κατανυκτικές ψαλμωδίες, σε ναούς απάνω σε βουνά που μοιάζουν να κρέμονται στην κυριολεξία από τον Ουρανό, προσευχές που απογυμνώνουν από το "εγώ" και μεταβάλλονται σε έθιμα, σε παραδόσεις και τρόπο ζωής. Αυτός ο θρησκευτικός τρόπος θεραπεύει τον πόνο και τον μετατρέπει σε φιλότιμο, σε μια τεράστια αγκαλιά που "αντιγράφει την αγκαλιά" του Θεού.

Σε όλον τον θρησκευτικό κόσμο υπάρχουν διδασκαλίες και πρακτικές έντονου εσωτερικού βίου και μυστικισμού, οι οποίες αποσκοπούν στην αναζήτηση και την εμπειρία του Θεού. Στον Ινδουισμό και τον Βουδισμό ο πιστός με τη γιόγκα και την προσευχή προσπαθεί να διεισδύσει στον απέραντο νου του θείου. Στο Ισλάμ το σουφικό τάγμα των στροβιλιζόμενων δερβίσηδων επιδιώκει με την προσευχή και τον χορό να συναντήσει τον αγαπημένο Αλλάχ.

Στον Χριστιανικό κόσμο η προσευχή και το Μυστήριο της θείας Ευχαριστίας αποτελούν τον βασικό τρόπο επικοινωνίας και ένωσης με τον Θεό.

Ειδικά στην Ορθόδοξη Εκκλησία η προσευχή, η πνευματική άσκηση και η μυστηριακή ζωή αποτελούν τον τρόπο για όλα τα μέλη της, κληρικούς, λαϊκούς, μοναχούς, για να ενωθούν με τον Κύριο. Η μονολόγιστη ευχή "Κύριε, Ιησού, Χριστέ, Υιέ Θεού, ελέησόν με" εκφράζει το μεγαλείο της ερωτικής ανιδιοτελούς παράδοσης στον σταυρωτικό τρόπο του Χριστού. Αυτή η ερωτική αυτοδιάθεση οδηγεί τον άνθρωπο να βιώσει με πίστη τη χάρη και τη χαρά του Θεού. Και τέτοιες εμπειρίες δε λησμονούνται. Ο άνθρωπος προσπαθεί να τις ξαναζήσει και να πορευτεί στην ομορφιά του Θεού, όπως μας διαβεβαιώνει ο άγιος Σιλουανός ο Αθωνίτης, ο οποίος διαρκώς γύρευε να γευτεί και πάλι το Άκτιστο Φως του Αγίου Πνεύματος.

Όμως, μήπως όλα αυτά εξιδανικεύουν καταστάσεις και παραποιούν αλήθειες. Το βίωμα είναι μια κατάσταση ιδιαίτερα προσωπική. Δε μετριέται και δε συγκρίνεται. Τις περισσότερες φορές δύσκολα η γλώσσα μπορεί να εξαντλήσει με περιγραφές τις σκέψεις και τα αισθήματα, όπως μας διαβεβαιώνει ο Απόστολος Παύλος που ανυψώθηκε ως τρίτου ουρανού και άκουσε λόγια που δεν μπορεί ούτε επιτρέπεται ο άνθρωπος να τα πει (Β΄ Κορ. 12, 1-10). Όμως αυτό το βίωμα υπάρχει. Όπως μας λέει και ο π. Λίβυος (π. Χαράλαμπος Παπαδόπουλος), "ο Χριστός έρχεται, όταν του μοιάσουμε".

Το τι σημαίνει αυτή η φράση θα μας το πείτε εσείς οι μαθητές/μαθήτριες με τα διηγήματα και τις ζωγραφικές συνθέσεις σας!

Προς το παρόν κρατάω αυτό που είπατε στην τάξη, ότι το θρησκευτικό βίωμα είναι ΕΡΩΤΑΣ!

Για τον βαθύτερο σκοπό του βιώματος θα αναφερθούμε σε μια επόμενη ανάρτησή μας. 

Για να δείτε παλιότερες δημοσιεύσεις επί του θέματος, πατήστε παρακάτω:

Βίωμα 2017-18

Βίωμα 2016-17

.