Η τέχνη του θεολογείν

Παρακολουθώ εδώ και αρκετά χρόνια τον θεολογικό λόγο και το εκκλησιαστικό έργο του Αρχιεπικόπου Τιράνων και πάσης Αλβανίας κ.κ. Αναστασίου. Θεωρώ ότι με τις συνεντεύξεις του μοιράζεται με αμεσότητα και σαφήνεια σε ποικίλους και διαφορετικούς αποδέκτες τη βαθειά επιστημοσύνη του, την πλούσια και μεταξύ οδύνων και ωδινών εκκλησιαστική του πείρα και κυρίως την εμπειρία των μεγάλων Πατέρων της Ορθόδοξης Χριστιανικής Εκκλησίας, την οποία βιώνει. Σε κάθε του συνέντευξη ο Αρχιεπίσκοπος Αναστάσιος πάντα με εκπλήσσει ευχάριστα. Όχι μόνο με όσα καινούρια μαθαίνω αλλά και με εκείνα που με οδηγούν σε βαθύτερους προβληματισμούς. Σε προβληματισμούς που τους μεταφέρει με τον δικό του ξεχωριστό και απαλό τρόπο και αποσκοπούν να χτίσουν γέφυρες με τον Τριαδικό Θεό, τον Θεό της Αγάπης.

Ἀριθμ. Πρωτ. 1123 ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΗ ΑΠΟΔΕΙΞΙΣ ΕΠΙ ΤΟΙΣ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΟΙΣ + Β Α Ρ Θ Ο Λ Ο Μ Α Ι Ο Σ ΕΛΕῼ ΘΕΟΥ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΕΩΣ, ΝΕΑΣ ΡΩΜΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΣ ΠΑΤΡΙΑΡΧΗΣ ΠΑΝΤΙ Τῼ ΠΛΗΡΩΜΑΤΙ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΧΑΡΙΝ, ΕΛΕΟΣ ΚΑΙ ΕΙΡΗΝΗΝ ΠΑΡΑ ΤΟΥ ΕΝ ΒΗΘΛΕΕΜ ΓΕΝΝΗΘΕΝΤΟΣ ΣΩΤΗΡΟΣ ΧΡΙΣΤΟΥ * * * Ἀγαπητοὶ ἐν Χριστῷ ἀδελφοὶ καὶ πεφιλημένα τέκνα, Χάριτι Θεοῦ ἠξιώθημεν νὰ φθάσωμεν καὶ πάλιν εἰς τὴν μεγάλην ἑορτὴν τῆς κατὰ σάρκα Γεννήσεως τοῦ Θείου Λόγου, τοῦ ἐλθόντος εἰς τὸν κόσμον διὰ νὰ μᾶς χαρίσῃ τὸ «εὖ εἶναι»{1}, τὴν ἀπαλλαγὴν ἀπὸ τὴν ἁμαρτίαν, ἀπὸ τὴν δουλείαν εἰς τὰ ἔργα τοῦ νόμου καὶ ἀπὸ τὸν θάνατον, νὰ μᾶς δωρήσῃ δὲ τὴν κατ᾿ ἀλήθειαν ζωὴν καὶ τὴν χαρὰν τὴν μεγάλην, ἣν «οὐδεὶς αἴρει ἀφ᾿ ἡμῶν»{2}. Ὑποδεχόμεθα τὸν «παντέλειον Θεόν»{3}, τὸν ὁποῖον «ἀγάπη κεκόμικεν εἰς τὴν γῆν»{4}, ὁ ὁποῖος καθίσταται ἡμῖν «καὶ ἡμῶν αὐτῶν συγγενέστερος»{5}. Ὁ κενωθεὶς Θεὸς Λόγος συγκαταβαίνει εἰς τὸ πλανηθὲν πλάσμα αὐτοῦ «συγκατάβασιν ἄφραστόν τε καὶ ἀκατάληπτον»{6}. Ὁ «ἀχώρητος παντὶ» χωρεῖται ἐν...

ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΝ  ΠΑΤΡΙΑΡΧΕΙΟΝ ΙΕΡΑ  ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ  ΡΟΔΟΥ ΚΥΡΙΛΛΟΣ Μητροπολίτης τῆς Ἁγιωτάτης Μητροπόλεως Ρόδου, πρός τόν ἱερόν κλῆρον καί τόν λαόν τῆς καθ’ ἡμᾶς Ἱερᾶς Μητροπόλεως.     «Παιδίον ἐγεννήθη ἡμῖν, Υἱός καί ἐδόθη ἡμῖν». Ἀδελφοί καί τέκνα ἐν Κυρίῳ ἀγαπητά. Ἑορτάζουμε καί πάλι τά Χριστούγγενα, τήν «Ἑορτήν τῶν Ἑορτῶν»,  κατά τήν ρήση τοῦ Ἁγίου Πατρός Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου, καί ἑορτάζοντες χριστιανοπρεπῶς ἐκφράζουμε γιά μιά ἀκόμη φορά τήν ἀρχέγονη ἐκκλησιαστική ἐμπειρία καί ἐξαγγέλλουμε τὸ μυστήριο τῆς Θείας Ἐνανθρωπήσεως. Ὁμολογοῦμε τήν ἐκπλήρωση τῆς προφητείας τοῦ μεγαλοφωνότατου Προφήτη Ἡσαΐα, πού ἔλεγε: «Παιδίον γεννήθηκε γιά μᾶς, Υἱός μᾶς ἐδόθη... καί εἶναι τό ὄνομά Του μεγάλης βουλῆς Ἄγγελος, Θεός ἰσχυρός, ἐξουσιαστής, ἀρχηγός εἰρήνης, πατήρ τοῦ μέλλοντος αἰῶνος» (κεφ. θ, 6). Ἐνωτιζόμαστε τούς λόγους τοῦ Ἀγγέλου πρός τούς ἀγραυλοῦντες Ποιμένες τῆς Βηθλεέμ: «Σᾶς φέρω εὐχάριστα νέα πού θά προξενήσουν μεγάλη χαρά σέ ὅλ...

«Ὁ Θεὸς ἀγάπη ἐστίν. Ἐν τούτῳ ἐφανερώθη ἡ ἀγάπη τοῦ Θεοῦ ἐν ἡμῖν, ὅτι τὸν υἱὸν αὐτοῦ τὸν μονογενῆ ἀπέσταλκεν ὁ Θεὸς εἰς τὸν κόσμον ἵνα ζήσωμεν δι᾿ αὐτοῦ». (Α΄ Ιω. 4:8-9) Η εορτή των Χριστουγέννων στις παραδοσιακά χριστιανικές κοινωνίες διατηρεί κάτι το ξεχωριστό. Ακτινοβολεί φως, γαλήνη, αγάπη κι ελπίδα. Με τον τρόπο, όμως, που εορτάζεται στις εκκοσμικευμένες χώρες μας, το βαθύτερο νόημά της συχνά αλλοιώνεται. Χάνεται μέσα στα πολυποίκιλα στολίδια. Η καταναλωτική υστερία και η πνευματική αδιαφορία συρρικνώνουν το θρησκευτικό ενδιαφέρον. Επιδείξεις πολυτελείας και κενοδοξίας παραμορφώνουν την ομορφιά της απλότητος και της αθωότητος. Δεν πρόκειται για εξωτερικά φαινόμενα. Η μετάλλαξη αυτή συντελείται ανεπαίσθητα στη συνείδησή μας.

Ἡ Παρθένος (Μαρία) σήμερα τὸν Ὑπερούσιο (Θεό) τίκτει  καὶ ἡ γῆ τὸ σπήλαιο πηγαίνει καὶ προσφέρει στὸν Ἀπρόσιτο.  Οἱ Ἄγγελοι μαζὶ μὲ τοὺς Βοσκοὺς δοξολογοῦν  καὶ οἱ Μάγοι μαζὶ μὲ τὸ ἄστρο ὁδοιποροῦν,  ἐπειδὴ γιὰ ἐμᾶς ἐγεννήθη (σὰν) Παιδὶ Νέο  ὁ Θεὸς ποὺ πρὶν ἀπὸ τοὺς αἰῶνες ἦταν καὶ εἶναι. Σε λίγες μέρες θα εορτάσουμε τα Χριστούγεννα. Ημέρες χαράς, ημέρες κεφιού, χαλάρωσης, ξεκούρασης, γλεντιού και για μερικούς ατελείωτου διαβάσματος (ποιοι να είναι άραγε αυτοί;). Οι δημοσιογράφοι ονομάζουν αυτές τις ημέρες άγιες. Ίσως είναι οι ελάχιστες "άγιες" μέρες που καλούμαστε να είμαστε "καλοί" άνθρωποι και γλυκεροί χριστιανοί ή και θρησκευόμενοι. Τι έγινε όμως αυτή την ημέρα, που όλοι εορτάζουμε (χριστιανοί και μη χριστιανοί); Αυτό το γεγονός έχει κάποια σημασία για εμάς σήμερα;  Τι μπορεί να σημαίνει  για τις καρδιές και τις ζωές μας; Θα μπορούσαμε να μιλήσουμε/γράψουμε για την εορτή των Γενεθλίων του Χριστού μέσα από μια δική μας ιστορί...

Ο συμβολισμός η αξία και η ιστορία του δένδρου των Χριστουγέννων. Η αξία και η σημασία των δένδρων στον ελληνικό πολιτιστικό χώρο από την ιστορικό και συγγραφέα κα Ευγενία Κούκουρα.

Ένα ποίημα της θεολόγου Αναστασίας Ζέππου. Το ποίημα αυτό  θα ακούγεται τις μέρες των Χριστουγέννων στο ΡΑΔΙΟ ΛΥΧΝΑΡΙ.

Αναδημοσίευση από την  Εφημερίδα των Συντακτών Συντάκτης:   Περικλής Κοροβέσης Μπορεί κανείς να φανταστεί κάποιον μητροπολίτη που με εγκύκλιό του να απαγορεύει τον εορτασμό της 25ης Μαρτίου και ακόμα κάθε επιμνημόσυνη δέηση για τους ήρωες της Επανάστασης του 1821; Και ακόμα να εξορίζει κληρικούς που τόλμησαν να μνημονεύσουν στην εκκλησία τον Κολοκοτρώνη ή τον Καραϊσκάκη; Μοιάζει λιγάκι με σκηνή επιστημονικής φαντασίας αν πούμε πως η περιφορά του Επιταφίου έπρεπε να σταματήσει και να αποδώσει φόρο τιμής στον κυβερνήτη; Επιπλέον να συνεργάζεται στενά με την αστυνομία και να χαφιεδώνει ιερείς και να τους οδηγεί σε εξορία, φυλακή ή θάνατο; Ενας από τους εκτελεσμένους ιερείς ήταν ο Γρηγόριος Νοδάρος, που αφού τον κούρεψαν και τον ξύρισαν, αποσχηματισμένος πια, προχωρούσε προς την αγχόνη χωρίς παπά.

Η παγκόσμια Ορθόδοξη Χριστιανική Μαρτυρία στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος Νικολάου Γ. Τσιρέβελου, Δρ. Θεολογίας Δημοσιεύτηκε στο περιοδικό  Πάντα τα Έθνη, τεύχ. 142 και 143, σελ. 3-11 και 3-6 αντίστοιχα Η Αγία και Μεγάλη Σύνοδος της Ορθόδοξης Εκκλησίας πραγματοποιήθηκε στην Κρήτη από 16 έως 26 Ιουνίου 2016. Μία Σύνοδος με ανάλογη θεολογική και εκκλησιαστική σημασία καθώς και οικουμενική εμβέλεια είχε να διεξαχθεί περισσότερο από 1000 έτη στην Ορθόδοξη Εκκλησία. Η προετοιμασία της διήρκησε περίπου 50 χρόνια. Αναμφισβήτητα τα θέματα με τα οποία ασχολήθηκε η Σύνοδος δεν έχουν άμεση σχέση με τη δογματική διδασκαλία της Εκκλησίας. Αναφέρονται κυρίως στην είσοδο της Εκκλησίας στα νέα δεδομένα της μετανεωτερικότητας και στις εξελίξεις της σύγχρονης παγκοσμιοποίησης. Οι 350 συνοδικοί Πατέρες μετά από συζήτηση υπέγραψαν τα ακόλουθα κείμενα: 1. Η σπουδαιότης της νηστείας και η τήρησις αυτής σήμερον, 2. Σχέσεις της Ορθοδόξου Εκκλησίας προς τον λοιπόν χριστιανικόν κόσ...

" ὑμεῖς δὲ γένος ἐκλεκτόν, βασίλειον ἱεράτευμα,  ἔθνος ἅγιον, λαὸς εἰς  περιποίησιν "  (Α΄  Πε. 2, 9) Εισαγωγή Σε προηγούμενη ανάρτηση ασχοληθήκαμε με τη σημασία και προσπαθήσαμε να ανακαλύψουμε τους συμβολισμούς της μύησης στον Χριστιανισμό. Μας απασχόλησαν διάφορα σχετικά θέματα, όπως η αναζήτηση σύνδεσης και νοημάτων των τελετουργικών συμβολισμών στη σύγχρονη καθημερινή ζωή. Επίσης, το ενδιαφέρον σας επικεντρώθηκε στο βάπτισμα των ανήλικων και ειδικά στη διερεύνηση των προϋποθέσεων εκείνων που δεν παραβιάζουν την ανθρώπινη ελευθερία. Στο σημείο αυτό να σημειώσω μόνο ότι υπογραμμίσαμε τον ρόλο και την ευθύνη επιλογής των τρόπων ανατροφής από τον κάθε γονέα και στο  τέλος αναδείξαμε την ελευθερία επιλογής κάθε ανθρώπου και οπωσδήποτε της αλλαγής θρησκείας ή της μη αποδοχής καμιάς θρησκείας. Στην ανάρτηση αυτή θα προσπαθήσουμε να γνωρίσουμε τη σημασία του ιερατείου στον θρησκευτικό κόσμο και ειδικά στον Ορθόδοξο χριστιανικό και  να εντοπίσο...

Ἀνακοινωθέν Οικουμενικού Πατραρχείου (27/11/2017) Συνῆλθεν, ὑπό τήν προεδρίαν τῆς Α. Θ. Παναγιότητος, ἡ Ἁγία καί Ἱερά Σύνοδος εἰς τήν τακτικήν συνεδρίαν αὐτῆς σήμερον, Δευτέραν, 27ην Νοεμβρίου 2017, πρός ἐξέτασιν τῶν ἐν τῇ ἡμερησίᾳ διατάξει ἀναγεγραμμένων θεμάτων. Κατ᾿ αὐτήν, ἡ Ἁγία καί Ἱερά Σύνοδος ὁμοφώνως ἀποδεχθεῖσα εἰσήγησιν τῆς Κανονικῆς Ἐπιτροπῆς ἀνέγραψεν εἰς τό Ἁγιολόγιον τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας τόν μακαριστόν Ἀρχιμανδρίτην Ἰάκωβον Τσαλίκην, ἐκ Λιβισίου Μικρᾶς Ἀσίας, Ἡγούμενον τῆς ἐν Β. Εὐβοίᾳ Ἱερᾶς Μονῆς Ὁσίου Δαυΐβ τοῦ Γέροντος, τῆς μνήμης αὐτοῦ ὁρισθείσης διά τήν 22αν Νοεμβρίου ἑκάστου ἔτους. Ἐν τοῖς Πατριαρχείοις, τῇ 27ῃ Νοεμβρίου 2017 Ἐκ τῆς Ἀρχιγραμματείας τῆς Ἁγίας καί Ἱερᾶς Συνόδου Πηγή:  Οικουμενικό Πατριαρχείο

                                           " ἀλλὰ ῥῦσαι ἡμᾶς ἀπὸ τοῦ πονηροῦ " (Μτ. 6, 13) Εισαγωγή Η γιορτή είναι χαρά και πανηγύρι, όπως τονίσατε στην τάξη. Μάλιστα, μεγάλες γιορτές είναι μεγάλες χαρές και γι'  αυτό έχουν επικρατήσει να είναι αργίες. Συγχρόνως όμως, κομίζουν κάποιο νόημα το οποίο συνδέθηκε με τη ζωή των πιστών και επιβίωσε ποικιλοτρόπως σε διάφορα ήθη και έθιμα.  Ποια είναι τα κοινά χαρακτηριστικά αυτού του νοήματος; Γιατί ωθούν τον άνθρωπο στο πανηγύρι; Ποια είναι η θεολογική σημασία τους και πως συνδέεται αυτή η σημασία με τον εκκλησιαστικό/θρησκευτικό χώρο; Εν τέλει, το νόημα αυτό ως βίωμα έχει σχέση με τη ζωή των πιστών στο παρόν και στο επέκεινα; Αν ναι, μπορεί να εκφραστεί με τη λέξη "σωτηρία"; Και τι σημαίνει σωτηρία; Ποιο είναι το θεολογικό της νόημα και αυτό γίνεται κατανοητό στην καθημερινότητα; Αυτά τα γενικά ερωτήματα...

Η εκλεκτή συναδέλφισσσα Στέλλα Μαυρονάνου μου έστειλε μια πρόταση για τα 2 πρώτα στάδια της υποενότητας "Πλούτος" της Γ΄  Λυκείου, την οποία δημοσιεύω με μεγάλη μου χαρά. Όλη η ιδέα και η όμορφη επεξεργασία του κειμένου ανήκει στη Στέλλα, την οποία ευχαριστώ που τη μοιράστηκε μαζί μας.

Εισαγωγή Η προσευχή είναι επικοινωνία με τον Θεό. Οι χριστιανοί προσεύχονται ατομικά ή συλλογικά στο ναό ή οπουδήποτε αλλού για διάφορους λόγους.  Για ποιους λόγους και πότε όμως συγκεντρώνονται στο ναό; Τι θέλουν να τιμήσουν; Ποιο είναι αυτό το περιεχόμενο της σύναξής τους; Στις άλλες θρησκευτικές παραδόσεις υπάρχουν παρόμοιες συνάξεις; Οι συνάξεις αυτές έχουν σχέση με την καθημερινή ζωή; Για εσάς τι σημαίνουν;

Εισαγωγή Η παράδοση συνδέει τις γενιές μιας θρησκευτικής κοινότητας και εκφράζει την εμπειρία του παρελθόντος στις σύγχρονες ανάγκες και επιταγές. Θα έλεγα ότι πολύ περισσότερο η παράδοση είναι ένα μπόλιασμα, μια ρωμαλέα σύνθεση παρελθόντος και παρόντος που κτίζει το μέλλον. Για να ακολουθήσει κάποιος/κάποια μια παράδοση απαιτείται να είναι μέλος μιας θρησκευτικής κοινότητας και να γνωρίζει τη στοιχειώδη πίστη. Πως γίνεται όμως κάποιος μέλος σε μια ομάδα, θρησκευτική ή μη; Ποιες μπορεί να είναι οι προϋποθέσεις ένταξης; Στον Χριστιανισμό πως γίνεται η ένταξη; Τι συμβολίζουν κάτι τα τελούμενα;

"Μη μαζεύετε θησαυρούς πάνω στη γη, όπου τους αφανίζει ο σκόρος και η σκουριά [...]  να μαζεύετε θησαυρούς στον ουρανό, όπου δεν τους αφανίζουν ούτε ο σκόρος ούτε η σκουριά" (Μτθ. 6, 19-20) Εισαγωγή Στην προηγούμενη ενότητα εξετάσαμε μέσα από το θρησκευτικό, και ειδικά το χριστιανικό πρίσμα, ορισμένα διλήμματα που σχετίζονται με την επιστημονική εξέλιξη και την τεχνολογική πρόδο. Στη συνέχεια, εστιάσαμε σε βιοηθικά ζητήματα που μπορούν να προκληθούν από τις εφαρμογές της γενετικής. Δεν παραλείψαμε όμως να αναφερθούμε στις ανησυχητικές περιβαλλοντικές εξελίξεις. Στη συνάφεια αυτή ερευνήσαμε, ανακαλύψαμε και αξιολογήσαμε τις οικολογικές προεκτάσεις που εκφράζει το ήθος και η παράδοση της Χριστιανικής Εκκλησίας. Στις επόμενες αναρτήσεις που υποστηρίζουν τα σχολικά μας μαθήματα, θα προχωρήσουμε στη θ.ε. "Προκλήσεις". Ορισμένα από τα θέματά μας αναφέρονται στον πλούτο, την εργασία, τη συμβίωση και την επανάσταση. Ξεκινάμε με την έννοια του πλούτου!

"Αδιελείπτως προσεύχεσθε"  (Α΄ Θεσ. 5, 17) Εισαγωγή Στη χριστιανική θεολογία, η πίστη αποτελεί έκφραση σχέσης εμπιστοσύνης και η λατρεία σημαίνει αγαπητική αφοσίωση, που με αφορμή το εκκλησιαστικό και λειτουργικό βίωμα "ζυμώνει" το παρόν" και οδηγεί τον πιστό στην έμπρακτη διακονία του πλησίον σε κάθε τομέα του βίου. Πως όμως λαμβάνει ο πιστός δύναμη για να αγωνιστεί στο παρόν; Μπορεί να τον βοηθήσει η προσευχή; Τι είναι όμως η προσευχή; Έχει σχέση με τις βαθύτερες ανθρώπινες ανάγκες; Μπορεί να τον οδηγήσει στη μεταμόρφωση της κοινωνίας;

" ἀδελφοί, στήκετε καὶ κρατεῖτε τὰς παραδόσεις " (Β΄ Θεσ. 2, 15) Εισαγωγή Σε πρόσφατη ανάρτησή μας εξετάσαμε τα τρία βασικά κίνητρα της σχέσης του ανθρώπου με τον Θεό και ανακαλύψαμε ότι στη χριστιανική διδασκαλία αναδεικνύεται η αγάπη που υπερβαίνει κάθε είδους φόβο και εμπόριο. Ο Θεός ούτε ανταμοίβει, ούτε τιμωρεί. Είναι το πλήρωμα της Αγάπης. Ωστόσο, όπως ορθά παρατηρήσατε πολλοί μαθητές και πολλές μαθήτριες τα κίνητρα που οδηγούν σε αυτή τη σχέση είναι σε άμεση σχέση με την περιρρέουσα θρησκευτική παράδοση. Όμως ο όρος "παράδοση" τι σημαίνει;

Το παρακάτω βίντεο το αναδημοσιεύω, με αφορμή τις δραστηριότητες και τη συζήτηση που είχαμε σήμερα στο Γ5 στην υποενότητα της Γ΄ Λυκείου "1.3 Γενετική".

Καὶ ἔλαβε Κύριος ὁ Θεὸς τὸν ἄνθρωπον, ὃν ἔπλασε,  καὶ ἔθετο αὐτὸν ἐν τῷ παραδείσῳ τῆς τρυφῆς, ἐργάζεσθαι αὐτὸν καὶ φυλάσσειν. (Γεν. 2, 15) Εισαγωγή Στις προηγούμενες αναρτήσεις μας εξετάσαμε στη Γ΄ Λυκείου τα διλήμματα που προκύπτουν στην καθημερινή ζωή από την επιστήμη, την τεχνολογία, τη γενετική. Ποια είναι η σχέση όλων αυτών των διλημμάτων με την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος και επομένως με την οικολογία; Ποια είναι η σχέση του ανθρώπου με τη δημιουργία και ποιοι προβληματισμοί αναδεικνύονται; Η χριστιανική παράδοση έχει να κομίσει μέσα από την παράδοσή της έναν έμπρακτο λόγο και μια πράξη ελλόγιμη με οικολογική αναφορά, που να καθορίζει την καθημερινότητα; Ας ξεκινήσουμε λοιπόν τις αναζητήσεις μας.

"ἐν ἐκκλησίαις εὐλογεῖτε τὸν Θεόν" (Ψλ. 67,27) Εισαγωγή Η πίστη στον θρησκευτικό κόσμο εκδηλώνεται με πολλούς τρόπους. Ο πιο βασικός τρόπος έκφρασης της πίστης είναι η λατρεία, η οποία μπορεί να παρουσιάζει ποικίλες μορφές. Από την τελετουργική λατρεία μέχρι εκείνη του κοινωνικού βιώματος. Τι σημαίνει όμως η λέξη λατρεία; Ποια η σχέση της με τη θρησκεία; Ποιες είναι οι μορφές λατρείας στις μονοθεϊστικές θρησκείες; Τι σημαίνει λατρεία στον Χριστιανισμό και ειδικά στις μέρες μας; Όλα αυτά θα προσπαθήσουμε να τα ανακαλύψουμε μέσα από τη σημερινή μας ανάρτηση.

"Η πίστη, η ελπίδα κι η αγάπη.  Και απ' αυτά, το πιο σπουδαίο είναι η αγάπη"  (Α΄ Κορ. 13, 13) Εισαγωγή Η σημασία του Ιερού σε κάθε θρησκεία καθορίζει τη ζωή των πιστών. Οι θρησκευόμενοι άνθρωποι αισθάνονται δέος και έλξη για το Ιερό, όπως είδαμε στην προηγούμενη ανάρτησή μας. Όμως, ποια είναι τα βαθύτερα κίνητρά τους; Υπάρχει η προσδοκία κάποιας ανταμοιβής από τον Θεό; Τι ισχύει στις ζωντανές θρησκείες και τι στον Χριστιανισμό; Ποια είναι η δική σας τοποθέτηση επί του θέματος;

                                        "Πίστη σημαίνει σιγουριά γι'  αυτά που ελπίζουμε                                                 και βεβαιότητα γι' αυτά που δε βλέπουμε"                                                                         (Εβρ. 11,1) Εισαγωγή Στις προηγούμενες αναρτήσεις μας επεξεργαστήκαμε μέσα από συγκεκριμένες έννοιες και δραστηριότητες τη θεματική ενότητα "Άνθρωπος/Πρόσωπο". Ειδικότερα, ανακαλύψαμε ότι η αναζήτηση του Θεού είναι ένα πανανθρώπινο φαινόμενο, εστιάσαμε σε ορισμένα κίνητρα, τα οποία αξιολογήσαμε. Στη συνέχεια, εντοπίσαμε παραδεί...

Λίγες σκέψεις των μαθητών και μαθητριών της Β΄ Λυκείου του Βενετοκλείου Λυκείου Ρόδου στο απόσπασμα του κειμένου "Όταν του μοιάσουμε" του π χαράλαμπου Παπαδόπουλου, γνωστόστερου ως π. Λίβυου (Φάκελος Μαθήματος Β΄ Λυκείου, σελ. 31-32). Οι σκέψεις των μαθητών/μαθητριών καταγράφηκαν στα πλαίσια της υποενότητας "1.3 Βίωμα".

Ένα άρτιο τεχνικά βίντεο του μαθητή Χρήστου χ. της Β΄ Λυκείου του "Βενετοκλείου" - 1ου Λυκείου Ρόδου,για την εβδομάδα erasmus+ στη Ρόδο, 9-13 Οκτωβρίου 2017.

Τ ο  4 ο  Πανελλήνιο Μαθητικό Συνέδριο «Η θεολογία διαλέγεται με τον σύγχρονο κόσμο»  είναι μία καινοτόμος δράση που υλοποιείται από το   1 ο  Πειραματικό ΓΕΛ Θεσσαλονίκης «Μανόλης Ανδρόνικος» , με στόχο να δοθεί η δυνατότητα στους μαθητές να διερευνήσουν θεολογικά ζητήματα, να αναζητήσουν ήθη και έθιμα συνυφασμένα με τη θρησκεία τους, να μελετήσουν θέματα που άπτονται της επιστήμης, αλλά και της θρησκείας και να πάρουν θέση απέναντι σε κοινωνικά και άλλα προβλήματα της σύγχρονης εποχής εξετάζοντάς τα και υπό το πρίσμα της χριστιανικής ηθικής. Το Συνέδριο θα διεξαχθεί φέτος στο  Ηράκλειο Κρήτης  στις  17-18 Μαρτίου 2018 . Το Συνέδριο είναι εγκεκριμένο από την ΔΕΠΠΣ (Διοικούσα Επιτροπή Πρότυπων και Πειραματικών Σχολείων). Για περισσότερες πληροφορίες  ΠΑΤΗΣΤΕ ΕΔΩ

ΘΕΜΑ: Οδηγίες εφαρμογής των νέων Προγραμμάτων Σπουδών του μαθήματος των Θρησκευτικών στο Δημοτικό, στο Γυμνάσιο και στο Λύκειο για το σχολικό έτος 2017 – 2018 Α. Σκοπός της εφαρμογής Τα νέα Προγράμματα Σπουδών στα Θρησκευτικά στοχεύουν στην ολόπλευρη στήριξη του/της εκπαιδευτικού στο διδακτικό έργο, παρέχοντάς του/της τα αναγκαία εφόδια και επαρκή υποστήριξη σε όλες τις φάσεις της διδακτικής διεργασίας. Β. Έγγραφα, διδακτικό υλικό και υποδομές υποστήριξης της εφαρμογής 1. Προγράμματα Σπουδών Τα κύρια περιεχόμενα των Προγραμμάτων Σπουδών, όπως δημοσιεύθηκαν στα ανωτέρω ΦΕΚ του 2017, έχουν αποσταλεί στις σχολικές μονάδες. Η πλήρης έκδοσή τους, η οποία περιλαμβάνει, επιπλέον, εισαγωγικές επισημάνσεις, ερμηνευτικά και επικουρικά στοιχεία, είναι αναρτημένη στον ιστότοπο του Ι.Ε.Π. (http://iep.edu.gr/el/thriskeftika-programmata-spoudon). Τα Προγράμματα Σπουδών απευθύνονται αποκλειστικά στον/την εκπαιδευτικό για καθοδήγηση και υποστήριξη στο έργο του/της, δεν είναι διδακτικά...

" ποιήσωμεν ἄνθρωπον κατ ᾿  εἰκόνα ἡμετέραν  καὶ  καθ ᾿ ὁμοίωσιν "  (Γεν. 1, 26) Εισαγωγή Η εξέλιξη και η πρόοδος των επιστημών και της τεχνολογίας τις τελευταίες δεκαετίες έχουν αλλάξει ριζικά τον κόσμο σε σχέση με τους προηγούμενους αιώνες. Σε αυτά τα πλαίσια έχουν εμφανιστεί νέες δυνατότητες και δυναμικές που βελτιώνουν ποικιλοτρόπως τον ανθρώπινο βίο. Ωστόσο, παρόλη την εξέλιξη αυτή, πάντα υπάρχει η επιλογή της κακής χρήσης των τεχνολογικών επιτευγμάτων, που προκύπτει από ιδιοτελείς διαθέσεις και οδηγεί στην καταστροφή του ανθρώπου. Αυτό όμως σε καμιά περίπτωση δε σημαίνει επιστροφή σε έναν κόσμο του παρελθόντος ή απομόνωση των σύγχρονων τεχνολογικών επιτευγμάτων.  Στο ζήτημα αυτό απαιτείται να εξετασθούν τα ηθικά-ανθρωπολογικά διλήμματα που προκύπτουν με τη βοήθεια διαφόρων ειδικών. Στο σημείο αυτό χρειάζεται να ακουστεί και η φωνή των θρησκειών. Μέσα από την πλούσια παράδοσή τους μπορούν να νοηματοδοτήσουν τον κόσμο και να τον προσανατολίσουν σ...

«πιστεύω, Κύριε, βοήθει μου τη απιστία»   (Μκ 9, 24) Εισαγωγή Σε προηγούμενή μας ανάρτηση, διαπιστώσαμε ότι oι πιστοί μιας θρησκείας προσμένουν τη λύτρωση στη ζωή μετά τον θάνατο, η οποία μπορεί να θεωρηθεί ως μετοχή στην αιωνιότητα ή ως σβήσιμο της ύπαρξης. Ειδικότερα στον Χριστιανισμό το βίωμα της σωτηρίας, της ακεραιότητας ξεκινάει στο παρόν και ολοκληρώνεται στα έσχατα. Ο καινούριος κόσμος του Θεού (Βασιλεία του Θεού)  ξεκίνησε από την Ενανθρώπηση του Υιού του Θεού και θα ολοκληρωθεί, όταν "τ ὰ πάντα καὶ ἐν πᾶσιν Χριστός " (Κολ. 3, 11). Τι συμβαίνει όμως με τους ανθρώπους που δε δέχονται την ύπαρξη του Θεού; Έχουν τη λέξη "λύτρωση" στο λεξικό τους; Τι ακριβώς είναι η αθεΐα; Τι σημαίνει άρνηση ή απόρριψη του Θεού;  Μήπως μερικές φορές απορρίπτουν τους πιστούς και όχι τον Θεό; Ποιες είναι οι αξίες, οι πεποιθήσεις και οι ιδεολογίες που διαμορφώνονται στο χώρο της αθεΐας; Υπάρχουν κοινά σημεία μεταξύ άθεων και θρησκευόμενων, και ειδικά των χριστιαν...

Στα πλαίσια της δ.ε. 1.4 Ήθος οι μαθητές/μαθήτριες, αφού διάβασαν την ευαγγελική περικοπή Ιω. 8, 1-11, όπου ο Ιησούς Χριστός συγχωρεί τη μοιχαλίδα, ανέλαβαν να καταγράψουν στο περίγραμμα τις σκέψεις της μοιχαλίδας αλλά και των φαρισαίων καθώς και του όχλου που επιθυμούσε να τη λιθοβολήσει.  Ευχαριστώ πολύ τους δασκάλους μου κα Βάσω Γώγου και κο Απόστολο Μπάρλο για την υπέροχη διδασκαλία στο "Βενετόκλειο" - 1ο Λύκειο Ρόδου.

Μετά την πορεία μάθησης στη δ.ε. 1.1 Αναζήτηση του Θεού, οι μαθητές/μαθήτριες έγραψαν αυθόρμητα κάποιες σκέψεις επί του θέματος όπως θα έγραφαν στο προσωπικό τους ημερολόγιο. Τα κείμενα των μαθητών/μαθητριών που έλαβα ήταν ανώνυμα.

"Ὑμεῖς ἐστε τὸ ἅλας τῆς γῆς" (Μτ. 5, 13) Εισαγωγή Το ήθος που δίδαξε ο Ιησούς Χριστός διαμορφώνει μια νέα ηθική, η  οποία υπερβαίνει τον ηθικισμό, την ηθικολογία και το φαρισαϊσμό. Το ήθος του Χριστού θεμελιώνεται στην Αγάπη και την Ελευθερία και ταυτόχρονα τις αναδεικνύει ως αξίες στην οικουμένη. Από την Ανάληψη του Χριστού μέχρι τις ημέρες μας αυτοί που αγωνίζονται αυτοθυσιαστικά να εφαρμόσουν την Αγάπη και την Ελευθερία στη ζωή τους πέρα από το στενό νόημα των νόμων και των κανόνων είναι οι άγιοι. Ο όρος αγιότητα είναι πολλές φορές παρεξηγημένος και μοιάζει να αναφέρεται σε κάτι απόμακρο από τον κόσμο. Σε μια ομάδα ανθρώπων που είναι συνήθως κληρικοί ή μοναχοί και αποτελούν το όριο ανάμεσα στο ιερό και το βέβηλο. Είναι όμως έτσι τα πράγματα; Τι είναι αγιότητα, ποια είναι τα χαρακτηριστικά της και ποιοι μπορεί να λέγονται άγιοι; Ποιο είναι το έργο των αγίων; Οι άγιοι είναι αποκομένοι από την καθημερινή ζωή; Υπάρχουν σήμερα άγιοι και αγίες;

ΘΕΜΑ: «Διδακτέα ύλη και Οδηγίες για τη διδασκαλία των μαθημάτων των Κοινωνικών Επιστημών στο Δημοτικό Σχολείο, για το σχολικό έτος 2017-18» ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΑ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ Κατά το σχολικό έτος 2017-18, για τη διδασκαλία του μαθήματος των Θρησκευτικών, σε όλες τις εκπαιδευτικές βαθμίδες, εφαρμόζεται το νέο Πρόγραμμα Σπουδών στα Θρησκευτικά Δημοτικού-Γυμνασίου, όπως αναθεωρήθηκε με την Απόφαση 101470/Δ2/16-06-2017 (ΦΕΚ Β 2104/19.06.2017) και το νέο Πρόγραμμα Σπουδών στα Θρησκευτικά Λυκείου, όπως αναθεωρήθηκε με την Απόφαση 99058/Δ2/13-06-2017 (ΦΕΚ Β 2105/19.06.2017), σε αντικατάσταση των προηγούμενων εκδόσεων των νέων Προγραμμάτων Σπουδών για το Δημοτικό, Γυμνάσιο και Λύκειο, αντίστοιχα. (βλ. σχετικά Απόφαση 143575/Δ2/07-09-2016, ΦΕΚ Β 2920/13.09.2016 για Δημοτικό-Γυμνάσιο και Απόφαση 143579/Δ2/07-09-2016, ΦΕΚ Β 2906/13.09.2016 για Λύκειο). Για να εργασθεί ο/η εκπαιδευτικός με τα νέα Προγράμματα Σπουδών στα Θρησκευτικά έχουν εκπονηθεί εργαλεία και υλικά για την ολόπλευρη υπ...

"Η ηθική των μελών της Εκκλησίας είναι ήθος θεραπευμένης ύπαρξης και ασκητικής λειτουργίας"  (Νίκου Ματσούκα [1]) Εισαγωγή Η επικοινωνία των ανθρώπων με τον Θεό επηρεάζει τη ζωής τους. Στην τελευταία μας συνάντηση εξετάσαμε την επικοινωνία μέσω της προσευχής και των Μυστηρίων στη Χριστιανική Εκκλησία και παρατηρήσαμε, με αφορμή την "επί του Όρους ομιλία" του Χριστού, ότι οι βασικές κατευθύνσεις της, αποτελούν το θεμέλιο για την υγιή επικονωνία μεταξύ των ανθρώπων. Όλα αυτά τα στοιχεία που εσείς περιγράψατε, συνδέονται με τον χαρακτήρα του ανθρώπου, την ανατροφή που έλαβε από το οικογενειακό και κοινωνικό περιβάλλον (π.χ. σχολείο, Εκκλησία, φίλοι κλπ). Ωστόσο, αυτά τα στοιχεία υπακούουν σε κάποιους κανόνες. Στη σημερινή μας ανάρτηση, θα εξετάσουμε τη σχέση των κανόνων αυτών με τη διδασκαλία του Χριστιανισμού και θα προσπαθήσουμε να ανακαλύψουμε τα βασικά χαρακτηριστικά του χριστιανικού ήθους. Συνάμα, θα προβληματιστούμε για το άν το ήθος, και ειδικά τ...

" ἔσχατος ἐχθρὸς καταργεῖται ὁ θάνατος "  (Α΄ Κορ. 15, 26) Εισαγωγή Στο θρησκευτικό βίωμα εκφράζεται η σχέση των πιστών με το Ιερό. Η σχέση αυτή αποτελεί μια πορεία που ξεκινά από την καθημερινή ζωή και μπορεί να επεκτείνεται (ανάλογα με τη θρησκεία) και μετά το θάνατο.  Ο πιστός/η πιστή αυτό που επιζητά είναι η σωτηρία και η λύτρωση. Όμως, τι σημαίνουν αυτές οι δύο λέξεις στον θρησκευτικό κόσμο; Από τι μπορεί να λυτρώσει ή να σώσει τον άνθρωπο η σχέση με το Ιερό; Αυτή η σωτηρία αναφέρεται στο παρόν ή έχει εσχατολογικές προσδοκίες (τι θα πει αυτό;); Η σωτηρία που επαγγέλλονται οι θρησκείες είναι η ίδια σε όλες; Από τι λυτρώνει τον άνθρωπο η σχέση με τον Χριστό και την Εκκλησία που ίδρυσε;

Στο πλαίσιο της διαθρησκευτικής - διαπολιτισμικής προσέγγισης To τμήμα Σχολικών Δραστηριοτήτων Β/θμιας Εκπαίδευσης Δωδεκανήσου, διοργανώνει σεμινάριο για εκπαιδευτικούς με θέμα: «Εκπαιδευτικές τεχνικές στα πλαίσια της διαθρησκευτικής- διαπολιτισμικής προσέγγισης» την Τρίτη 17-10-17 και ώρες 17:00- 20:00μ.μ. στο 5ο Γυμνάσιο Ρόδου. Στο σεμινάριο οι συμμετέχοντες θα εξοικειωθούν  με τεχνικές του Artful Thinking καθώς και με βιωματικές τεχνικές του Εκπαιδευτικού δράματος, τις οποίες θα μπορούν να αξιοποιούν τόσο στα διδακτικά τους αντικείμενα, όσο και σε προγράμματα Σχολικών Δραστηριοτήτων με διαπολιτισμικό προσανατολισμό.

Δημοσιεύθηκαν από το Υπουργείο Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων οι Οδηγίες για το Μάθημα των Θρησκευτικών στο Λύκειο. Ευθύς αμέσως αντιγράφω το κείμενο, στο οποίο περιλαμβάνονται Οδηγίες για τα ημερήσια τεστ, τα επαναληπτικά διαγωνίσματα και τις εξετάσεις του Ιουνίου, ενώ υπάρχει και η ύλη για τα Επερινά ΓΕΛ, τα ΕΠΑΛ και τα Μουσικά/Καλλιτεχνικά Σχολεία. ΠΗΓΗ:  Υπουργείο Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων ΘΕΜΑ: Οδηγίες διδασκαλίας για το μάθημα των Θρησκευτικών στα Ημερήσια και Εσπερινά Λύκεια για το σχολικό έτος 2017-2018 Σχετ.: Το με αρ. πρωτ. εισ. ΥΠ.Π.Ε.Θ. 159321/25-09-2017 έγγραφο

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ Το Δ.Σ του Πανελληνίου Θεολογικού Συνδέσμου « ΚΑΙΡΟΣ-για την αναβάθμιση της θρησκευτικής εκπαίδευσης » αισθάνεται πραγματική την ανάγκη να ευχαριστήσει δημόσια τους 200 και πλέον θεολόγους   από όλη την Ελλάδα, που ανταποκρίθηκαν στη πρόσκλησή του και συμμετείχαν με ζήλο στις εργασίες της Πανελλήνιας Θεολογικής Συνάντησης που διεξήχθη από τις 6 έως τις 8 Οκτωβρίου 2017 στις εγκαταστάσεις του Γυμνασίου – Λυκείου της Ελληνογαλλικής σχολής Ουρσουλινών στο Νέο Ψυχικό. Οι δραστηριότητες της συνάντησης είχαν διπλό περιεχόμενο και σκοπό.  που αποσκοπούσε τόσο στην ανάδειξη του σύγχρονου θεολογικού προβληματισμού πάνω σε καίρια ζητήματα του καιρού μας, όσο και στην πρακτική αντιμετώπισης ζητημάτων που σχετίζονται άμεσα με την διδακτική πράξη και αναδύονται με ποικίλους τρόπους στη σημερινή σχολική ζωή. Για το λόγο αυτό το κεντρικό θέμα « Ορθόδοξη Εκκλησία και ταυτότητες στο σύγχρονο κόσμο »  υπηρετήθηκε από επτά συνολικά εισηγήσεις (απόγευμα Παρασκευής 6...

Εισαγωγή Στις προηγούμενες συναντήσεις μας, εξετάσαμε το θέμα της πίστης και επιστήμης. Σήμερα θα ερευνήσουμε τη σχέση της θρησκευτικότητας με τη μαγεία και τη μαντεία. Ποιες είναι οι δυνατότητες της σύγχρονης μαντείας;  Τι χρειάζεται κάποιος για να γίνει καλός μάντης; Ας παρακολουθήσουμε το παρακάτω βίντεο που καταγράφει μια αληθινή ιστορία.

ΘΕΜΑ: Οδηγίες για τη διδασκαλία των Θρησκευτικών στο Γυμνάσιο για το σχολικό έτος 2017-2018 Μετά από σχετική εισήγηση του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής (πράξη 37/21-09-2017 του Δ.Σ) σας αποστέλλουμε τις παρακάτω οδηγίες για τη διδασκαλία των Θρησκευτικών στο Γυμνάσιο για το σχολικό έτος 2017-2018. ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΑ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ (HMEΡΗΣΙΟΥ-ΕΣΠΕΡΙΝΟΥ-ΜΟΥΣΙΚΟΥ-ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΟΥ) Κατά το σχολικό έτος 2017-18, για τη διδασκαλία του μαθήματος των Θρησκευτικών, σε όλες τις εκπαιδευτικές βαθμίδες, εφαρμόζεται το νέο Πρόγραμμα Σπουδών στα Θρησκευτικά Δημοτικού-Γυμνασίου, όπως αναθεωρήθηκε με την Απόφαση 101470/Δ2/16-06-2017 (ΦΕΚ Β 2104/19.06.2017) και το νέο Πρόγραμμα Σπουδών στα Θρησκευτικά Λυκείου, όπως αναθεωρήθηκε με την Απόφαση 99058/Δ2/13-06-2017 (ΦΕΚ Β 2105/19.06.2017), σε αντικατάσταση των προηγούμενων εκδόσεων των νέων Προγραμμάτων Σπουδών για το Δημοτικό, Γυμνάσιο και Λύκειο, αντίστοιχα. (βλ. σχετικά Απόφαση 143575/Δ2/07-09-2016, ΦΕΚ Β 2920/13.09.2016 για Δημοτικό-Γυμνάσιο και Α...

"Αδιάκοπα να προσεύχεστε."  ( Θεσ. Α΄ 5, 17) Εισαγωγή Η εύρεση του Θεού δεν είναι τίποτα άλλο πέρα από τη διαρκή αναζήτησή Του, σύμφωνα με τον άγιο Γρηγόριο Νύσσης. Όμως για να αναζήτησουμε κάποιον ή, όπως λέγαμε στην τάξη να ταξιδέψουμε, χρειάζεται να γνωρίζουμε τον εαυτό μας. και που θέλουμε να πάμε. ΄Ετσι και η αυτογνωσία είναι ένα ταξίδι. Μια διαρκής και επίπονη διαδικασία δίχως τελειωμό. Συγχρόνως εξαρτάται από τη σχέση μας με τον Άλλον/άλλον/άλλη.  Ωστόσο, για να δημιουργηθεί μια σχέση και να συνεχίσει να υπάρχει, απαραίτητη προϋπόθεση είναι η επικοινωνία. Αντιλαμβάνομαι ότι η λέξη "επικοινωνία" μπορεί να περιγραφεί με πολλούς τρόπους. Στην ανάρτηση αυτή, που θα μας βοηθήσει στα μαθήματά μας, θα αναζητήσουμε πόσο εύκολο ή δύσκολο είναι να επικοινωνούμε πραγματικά, θα εξετάσουμε αν υπάρχει επικοινωνία ανάμεσα στον άνθρωπο και τον Θεό, ποιες είναι οι μορφές της και πως αξιολογούμε τους τρόπους αυτούς. Τέλος, θα προσπαθήσουμε να ερευνήσουμε αν υπάρχ...

Αναδημοσίευση από την ηλεκτρονική έκδοση της εφημερίδας  Η Ροδιακή To Βενετόκλειο – 1ο Γενικό Λύκειο Ρόδου διοργανώνει στο νησί της Ρόδου, από 9 – 13 Οκτωβρίου, την 4η διεθνή συνάντηση εκπαιδευτικών και μαθητών, στα πλαίσια του Ευρωπαϊκού Προγράμματος Erasmus+ «Φέρνοντας ζωή στην τάξη : καινοτόμος χρήση κινητών συσκευών στην εκπαιδευτική διαδικασία» (“Bringing Life into Classroom: Innovative use of Mobile devices in Education process”). Στη συνάντηση θα συμμετάσχουν 60 εκπαιδευτικοί και μαθητές από 5 ακόμα ευρωπαϊκές χώρες: Ιταλία, Πολωνία, Πορτογαλία, Ρουμανία και Τουρκία. Από το 1ο Λύκειο Ρόδου στο πρόγραμμα συμμετέχουν 25 μαθητές της Β΄ Λυκείου και 10 καθηγητές.

" καὶ ἰδοὺ ἐγὼ μεθ’ ὑμῶν εἰμι πάσας τὰς ἡμέρας  ἕως τῆς συντελείας τοῦ αἰῶνος " (Μτθ. 28, 20) Εισαγωγή Στην τελευταία μας συνάντηση συζητήσαμε και συμφωνήσαμε ότι πολλοί άνθρωποι ψηλαφίζουν την ύπαρξη αλλά και τη σχέση με τον Θεό στην ομορφιά του κόσμου (κόσμημα-στολίδι) και στην αρμονία του σύμπαντος. Το μεγαλείο της φύσης τους παρακινεί να αναζητήσουν και  πολλές φορές να υμνήσουν τον Θεό. Ιδιαίτερα στα βιβλικά κείμενα για τη δημιουργία του κόσμου απαντά ένα διαχρονικό μήνυμα. Ο άνθρωπος καλείται να συνεργαστεί με τον Θεό και τον συνάνθρωπό του για να "φυλάξει", δηλαδή να προστατέψει το φυσικό περιβάλλον            Για να επιτύχει τον στόχο του αυτόν ο άνθρωπος, οφείλει να ανοιχτεί και να επικοινωνήσει με τον συνάνθρωπό του αλλά και τον Θεό. Η επικοινωνία με τους άλλους και οπωσδήποτε με τον Θεό μας οδηγεί στη σύναψη σχέσεων, κι όπως έχουμε δει σε πολλά παραδείγματα στην τάξη, οι σχέσεις δεν είναι αυτονόητες, ούτε μια εύκολη υπόθεσ...